Author: FilipAdmin

Zygmunt Pejsak

Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy Puławy

Rola lekarza weterynarii w ochronie zdrowia i produkcji świń

Minęły czasy, gdy w Polsce ubijano rocznie 25 milionów tuczników, odchowanych od początku do końca w naszym kraju. W najlepszych, dla produkcji trzody chlewnej, okresach byliśmy czwartym w Europie, a szóstym w skali świata producentem świń.

Niestety, w roku 2014 po raz kolejny z rzędu liczba loch w naszym kraju spadła do najniższego poziomu w okresie ostatnich 50 lat. W bieżącym roku (2015) według ekspertów unijnych pogłowie samic świń przeznaczonych do rozrodu będzie zmniejszało się w dalszym ciągu.

Na początku grudnia 2014 pogłowie loch liczyło już tylko 943 500 sztuk. W stosunku do czerwca 2014 roku liczba loch spadła o 63,5 tysiąca świń, w tym loch prośnych o 54,6 tysiąca zwierząt. Zmniejszyła się również liczba prosiąt i warchlaków. Zmniejszające się pogłowie loch, i w konsekwencji rodzących się prosiąt, rekompensowane jest dużym importem warchlaków. W ciągu pierwszych 11 miesięcy roku 2014 import prosiąt przekroczył 510 000 szt. i był wyższy niż w analogicznym okresie 2013 roku o ponad 7% (dane GUS) oraz najwyższy w historii naszego kraju. Jak wynika z danych tej instytucji, zaskakująco wysoka była średnia masa ciała importowanego warchlaka, która zdaniem GUS wynosiła 43 kg.

Porównanie spadków w zakresie liczby świń w gospodarstwach prywatnych i w sektorze publicznym wskazuje, że szybciej ograniczało się pogłowie zwierząt w chlewniach prywatnych. Zauważa się jednocześnie, że spadek populacji tego gatunku zwierząt wynika przede wszystkim z likwidacji chlewni małych, co można uznać za zjawisko normalne, a wręcz korzystne – towarzyszące przemianom w zakresie modernizacji systemów produkcji świń, we wszystkich krajach Europy. Niestety, w większości przypadków, nie rosną w siłę fermy wielko- i średniotowarowe. Nie ma wątpliwości, że z każdym kolejnym miesiącem br. liczba obiektów utrzymujących lochy będzie mniejsza.

Poważnym zagrożeniem dla produkcji świń w Polsce jest utrzymujący się na obszarze trzech powiatów województwa podlaskiego (białostocki, sokołowski, hajnowski) afrykański pomór świń (ASF). Do 15 kwietnia stwierdzono tam w sumie 47 przypadków u dzików i 3 ogniska ASF w populacji świń. Z analizy epidemiologicznej wynika, że w okresie ostatnich 14 miesięcy (od pierwszego przypadku) dynamika szerzenia się tej choroby wynosi około 3 km na miesiąc.

Nie ma wątpliwości co do tego, że postępujący spadek, przede wszystkim pogłowia loch, i przeorientowanie krajowej produkcji tuczników w kierunku prostego odchowu w naszym kraju warchlaków wyprodukowanych w Danii, Holandii czy Belgii uderza w wiele sektorów naszej gospodarki (przemysł paszowy, przemysł bioweterynaryjny, wytwórnie sprzętu do produkcji zwierzęcej, rzeźnie i zakłady mięsne, etc.).

Krzysztof Sieradzki

lekarz weterynarii,

specjalista prewencji weterynaryjnej i higieny pasz,

specjalista chorób trzody chlewnej,

wolna praktyka, Ełk

Hormony i ekonomia

Stosowanie metod hormonalnych w kontrolowaniu rozrodu

Relatywnie niska cena żywca wieprzowego w ostatnim okresie skłania do refleksji na temat czynników mających wpływ na koszty produkcji i jej efektywność.

Jednym z najważniejszym wskaźników, jaki można analizować, jest ilość sprzedanych tuczników przypadających na jedną lochę. Ten wskaźnik jest bardzo nieprecyzyjny, ale obejmuje całokształt produkcji. Pozwala na całościowe spojrzenie na proces i umożliwia stawianie sobie podstawowego pytania: Co jeszcze mogę zrobić, by od jednej lochy otrzymać więcej tuczników?

Właśnie, co jeszcze?

Na pewno sprawić, by:

1.      jak najwięcej loch miało wyraźną ruję, aby można było łatwo i pewnie określić termin krycia oraz by jak najmniej było Dni Nieprodukcyjnych (Non Productive Days – NPD) – dni, w których samica ani nie jest w ciąży, ani nie karmi prosiąt;

2.      jak najwięcej loch miało tę ruję w dogodnym dla nas terminie (w tym samym czasie), aby można było jak najlepiej ekonomicznie prowadzić inseminację oraz dbać o ekonomię i organizację czasu pracy;

3.      jak najwięcej loch zaszło w ciążę po jak najmniejszej ilości zabiegów inseminacji, aby oszczędzać na pracochłonności i kosztach związanych z rozrodem;

4.      ilość zagnieżdżonych płodów była jak największa, aby statystyczna locha mogła urodzić jak najwięcej przyszłych tuczników;

5.      ilość żywo urodzonych prosiąt była jak największa, aby było co tuczyć;

6.      waga urodzonych prosiąt była jak największa, aby były silniejsze i miały większe szanse na zdrowe wyrośnięcie do odpowiedniej wagi w jak najkrótszym czasie;

7.      wiele innych ważnych z ekonomicznego widzenia punktów.

Tym razem skupimy się na tych związanych z rozrodem.

By zapanować nad tymi procesami, musimy kontrolować proces na wielu płaszczyznach. Na pewno na płaszczyźnie czysto ludzkiej, związanej z zaangażowaniem obsługi w procesy produkcyjne, również na organizacji procesów, procedur, decyzji organizacyjnych, płaszczyzny warunków zoohigienicznych, płaszczyzny żywienia i utrzymania zwierząt, czy w końcu zabiegów zootechnicznych oraz wspomagających produkcję zabiegów weterynaryjnych.

Uzyskanie wyraźnej rui i pełnej owulacji loch można zapewnić przede wszystkim metodami naturalnymi. Podstawowe elementy wiążą się ze stosowaniem odpowiedniego oświetlenia (czas i jasność) miejsc przebywania loch po odsadzeniu. Ważna jest regularna stymulacja knurem (2 razy dziennie). Nie wolno zapomnieć o odpowiednim żywieniu loch w okresie odsadzenia zapewniającym im odpowiednią ilość witamin (ze szczególnym uwzględnieniem witaminy A, E, kwasu foliowego) oraz właściwy bilans białka i energii w dawce. Po spełnieniu tych oczywistych wymagań można zastanawiać się, czy można zrobić coś jeszcze dla poprawienia wyników produkcyjnych.