Łukasz Łowiński

Przemysłowy instytut Maszyn Rolniczych

Właściwe zagospodarowanie gnojowicy bez ryzyka

Gnojowica zawiera szereg cennych składników odżywczych dla roślin (przede wszystkim azot), więc odpowiednio przygotowana i precyzyjnie dozowana może stanowić wartościowy nawóz naturalny. Jej skład i postać są jednak bardzo uciążliwe dla środowiska przyrodniczego.

Gnojowica może powodować zanieczyszczenie powietrza, zachodzą w niej procesy beztlenowej fermentacji (gnicie) powodujące uwalnianie gazów (m.in. amoniaku, siarkowodoru, związków karbonylowych, merkaptanów) tworzących tzw. odory. Gnojowica jest również źródłem zanieczyszczeń mikrobiologicznych, które mogą przenikać do wód lub przemieszczać się wraz z powietrzem (np. gronkowiec, pałeczki grupy Coli, paciorkowce, streptokoki fekalne, grzyby itp.). Główne zagrożenie powodowane przez gnojowicę wiąże się z jej przenikaniem do wód gruntowych i powierzchniowych, ponieważ powoduje ich skażenie i przyczynia się do eutrofizacji wód azotem i fosforem. Nierównomierne i zbyt duże dawki wylewane na glebę są przyczyną tworzenia się skorupy z resztek organicznych, a zły sprzęt do jej rozwożenia powoduje powstawanie kolein wypełnionych gnojowicą. Na takich powierzchniach pojawiają się grzyby i rośliny grubołodygowe, może też dojść do „martwicy” gleby. Dlatego tak ważnym jest właściwe zagospodarowanie gnojowicy, mając jednocześnie na uwadze bezpieczeństwo obsługi z tym płynnym nawozem.

Gnojowica, ze stanowisk zwierzęcych pokrytych rusztem lub posadzką szczelinową ścieka specjalnymi kanałami lub rurami do zbiorników, w których musi być przechowywana i homogenizowana. Do gromadzenia gnojowicy stosuje się zbiorniki otwarte (laguny) lub betonowe zbiorniki naziemne lub podziemne oraz dostępne od niedawna na rynku zbiorniki poduszkowe. Wymogi prawne nakładają na gospodarstwa hodowlane wymóg posiadania zdolności magazynowych umożliwiających zebranie całej produkcji gnojowicy z okresu min. 4 miesięcy (sezon zimowy). Gnojowicę przechowywaną w zbiornikach należy co kilka tygodni mieszać przy użyciu wbudowanych pomp lub specjalnymi mieszadłami. Nie dopuszcza się dzięki temu do jej rozwarstwienia i zapobiega tworzeniu się skupisk niebezpiecznych gazów pod grubą warstwą kożucha. Homogenizowanie gnojowicy skutkuje także obniżeniem jej agresywności względem środowiska.