Beata pyta: Czy można kontrolować ryzyko zakażenia się prosiąt bakteriami Salmonella oraz łagodzić przebieg choroby u prosiąt zakażonych tymi groźnymi bakteriami?
Zdrowy przewód pokarmowy to gwarancja szybszego tempa wzrostu, lepszego wykorzystania paszy oraz większej odporności na negatywne, często bardzo szkodliwe oddziaływanie patogenów. Jednym z nich, szczególnie groźnym dla prosiąt, jest Salmonella. Wywołuje ona stan zapalny jelita, w następstwie którego pojawia się u prosiąt szczególnie niebezpieczna biegunka i wynikające z niej odwodnienie organizmu. Niebezpieczna także z tego powodu, że z łatwością zakaża inne prosięta. Nieleczona odpowiednio szybko salmonelloza prowadzi do wyniszczenia i śmierci prosiąt, nawet do 40% stanu prosiąt.
Stan zapalny jelita wywołany zakażeniem Salmonellą niszczy pożyteczną mikroflorę tworzącą w przewodzie pokarmowym tzw. mikrobiotę jelitową. Jest to – najprościej mówiąc – zespół mikroorganizmów (bakterie, archeony, grzyby, pierwotniaki) zasiedlających jelito. Ilość mikroorganizmów znajdujących się w jelicie jest dziesięciokrotnie większa aniżeli ogólna ilość komórek, z których składa się cały organizm, a w samym jelicie grubym u dorosłej świni masa drobnoustrojów wynosi ponad 2 kg!
Bardzo często określenie mikrobiota zamiennie stosuje się z określeniem mikrobiom. Na czym polega różnica? Otóż mikrobiota to wszystkie mikroorganizmy zasiedlające organizm, natomiast mikrobiom to zbiór genów mikrobioty. Zatem mikrobiom stanowi składową mikrobioty, a wymienne używanie tych określeń jest błędem.
Bakterie jelitowe tworzące mikrobiotę wspomagają trawienie pokarmu, ale także modulują odporność organizmu, wspomagają metabolizm i syntezę związków chemicznych ważnych dla prawidłowego działania neuroprzekaźników, w tym zapewniającej dobre samopoczucie serotoniny oraz kwasu γ-aminomasłowego (GABA).
Pierwszy skład mikrobioty jelitowej tworzy się u prosięcia podczas porodu. Kontakt prosięcia z drobnoustrojami zasiedlającymi drogi rodne lochy stanowi wstępną kolonizację jego organizmu, w tym także przewodu pokarmowego. Kolejnymi czynnikami kształtującymi mikrobiotę jest karmienie prosiąt mlekiem lochy, rodzaj paszy i preparatów pokarmowych podawanych w okresie poporodowym oraz okołoodsadzeniowym, a także zażywane leki (szczególnie antybiotykoterapia), stres i przebyte choroby.
W celu większej kontroli procesu kształtowania się mikrobioty jelitowej zaleca się podawanie prosiętom probiotyków, czyli mieszaniny starannie wyselekcjonowanych szczepów pożytecznych bakterii mających właściwości prozdrowotne. Bardzo ważne jest jednoczesne podawanie prebiotyków, substancji nietrawionych przez enzymy wydzielane przez organizm prosięcia, ale wspomagających rozwój i namnażanie się pożytecznej mikroflory jelitowej. Suplementacja diety prebiotykami ma największe uzasadnienie w przypadku prosiąt, których mikrobiota jest najbardziej podatna na szkodliwe czynniki środowiska.
Bardzo interesujące badania nad efektem prebiotycznym przeprowadzili południowokoreańscy naukowcy, którzy badali wpływ dodatku surowej skrobi ziemniaczanej do paszy dla prosiąt, co powodowało zmniejszenie ryzyka zakażenia się prosiąt bakteriami Salmonella oraz ograniczenie negatywnego oddziaływania bakterii Salmonella na zdrowie prosiąt. Części prosiąt odsadzonych w 28 dniu życia podawano przez okres 21 dni paszę zawierającą 5% dodatek surowej skrobi ziemniaczanej (grupa doświadczalna). Następnie wszystkie prosięta w grupie kontrolnej i doświadczalnej zakażano doustnie inokulatem bakterii Salmonella typhimurium i po dwóch tygodniach karmienia prosiąt z obydwu grup paszą bez dodatku surowej skrobi ziemniaczanej poddano je eutanazji.
Po zakończeniu doświadczenia stwierdzono, że prosięta żywione paszą bez dodatku surowej skrobi ziemniaczanej (grupa kontrolna) i zakażone Salmonellą miały wyraźnie niższą masę ciała w porównaniu do tych prosiąt zakażonych, które były karmione paszą z dodatkiem surowej skrobi ziemniaczanej. Bardziej szczegółowe badania wykazały, że suplementacja paszy surową skrobią ziemniaczaną stymulowała także zdrowy rozwój jelit.
Odporna na trawienie surowa skrobia ziemniaczana jest doskonałym źródłem węglowodanów dla mikroflory jelitowej, co przejawia się zwiększonym wytwarzaniem w jelicie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych mających pozytywny wpływ na sprawne funkcjonowanie tzw. bariery jelitowej. Surowa skrobia ziemniaczana poprawia procesy fermentacyjne zachodzące w jelicie i prowadzi do wzrostu poziomu antyzapalnych cytokin.
Wyniki badań przeprowadzonych przez południowokoreańskich naukowców pozwalają na wykorzystanie dodatku do paszy dla prosiąt surowej skrobi ziemniaczanej zmniejszającej ryzyko zachorowania prosiąt na salmonellozę, a także łagodzenie przebiegu zakażenia prosiąt tymi groźnymi patogenami, dzięki czemu poprawie ulegają tempo wzrostu i spożycie paszy.
Opr.: ACONAR
