Klaudiusz pyta: Zamierzam zmodernizować pomieszczenie, w którym są kojce porodowe. W związku z tym proszę o informację, czy powinienem zainstalować jakiś system pozwalający dodatkowo ogrzewać prosięta, a jeśli tak, to jaki?
Prawidłowe zarządzanie temperaturą w porodówce stanowi niezwykle ważny warunek, którego spełnienie pozwala m.in. odsadzić maksymalnie możliwą ilość prosiąt od lochy.
Powszechnie wiadomym jest, że dwiema głównymi przyczynami wczesnych padnięć prosiąt w kojcu porodowym są przygniecenia i brak ogrzewania, przy czym obydwie można zminimalizować poprzez zainstalowanie wydajnego systemu ogrzewania i utrzymanie prawidłowej temperatury w miejscu, w którym zwykle przebywają prosięta.
Producenci wyposażenia kojców porodowych proponują szereg różnych systemów ogrzewania prosiąt: żarówki promiennikowe podczerwieni, zadaszenia lub specjalne budki, maty grzejne czy ogrzewaną w różny sposób wydzieloną część posadzki w kojcu porodowym. Każdy z systemów ogrzewania prosiąt ma swoje zalety i wady, przy czym oceniając efektywność danego systemu producent nie tylko stara się oszacować jego sprawność pod względem ogrzewania prosiąt, ale także sprawdza jego energochłonność (koszty zużywanej energii) i łatwość obsługi, a także możliwość obserwacji zachowania się prosiąt.
W pierwszym tygodniu życia prosięta bezwarunkowo muszą mieć możliwość ogrzania się, aby mogły dzięki temu w ogóle przeżyć. Brak ochronnej podskórnej warstwy tkanki tłuszczowej oraz niezwykle wysokie zapotrzebowanie na energię metaboliczną, której jedynym źródłem w tym okresie jest mleko lochy (brak jakichkolwiek zapasów energetycznych w ciele jednotygodniowych prosiąt), potrzebnej do szybkiego przyrostu masy ciała i wzrostu wszystkich tkanek, w tym także tkanki tłuszczowej, powodują, że prosięta w pierwszym tygodniu życia ulegają szybkiemu wychłodzeniu i przy braku możliwości skutecznego ogrzania się po prostu łatwo chorują, a nawet padają.
Ogólnie mówiąc, prosiętom w pierwszych tygodniach życia należy zapewnić możliwość przebywania w strefie, w której będzie odpowiednia temperatura, najlepiej w granicach od 27-32º C. Temperatura w strefie, w której przebywają prosięta, zależy m.in. od rodzaju materiału, z którego została wykonana posadzka w kojcu porodowym, systemu wentylacji i charakterystyki przepływu powietrza w porodówce (niezwykle groźne są wszelkiego rodzaju przeciągi!) oraz pory roku. Prosięta zawsze będą chętnie przebywały w ogrzewanej strefie, a najedzone i ogrzane będą spokojnie spały i przyrastały. Ogrzane nie będą też szukały ciała lochy, aby uniknąć wychłodzenia, a co zawsze grozi przygnieceniem.
Jednocześnie warto pamiętać, że dla zapewnienia wysokiego spożycia paszy oraz utrzymania wysokiej produkcyjności mleka locha nie powinna przebywać w temperaturze wyższej niż 16º C. W okresie upałów powietrze w porodówce powinno więc być wręcz chłodzone; niskie spożycie paszy przez lochy w końcowym efekcie powoduje zwiększenie kosztów produkcji prosiąt i podnosi ryzyko wzrostu ich wczesnej śmiertelności. Zwykle doświadczeni producenci starają się, aby temperatura w porodówce nie przekraczała w okresie upałów 18-20º C.
Wynika z tego, że w porodówce powinny być równolegle zagwarantowane dwie odrębne strefy, w których będzie całkowicie różna temperatura: jedna strefa dla loch, a druga dla prosiąt. Spełnienie tego warunku nie jest proste, ale przy zainstalowaniu odpowiednich systemów wentylacji, chłodzenia i ogrzewania praktycznie możliwe do zrealizowania.
Spróbujmy zatem przyjrzeć się różnym systemom ogrzewania prosiąt i przedstawić ich najważniejsze zalety i wady. Systemy wentylacji i chłodzenia powietrza dla loch to obszerne zagadnienie i wymagałoby odrębnego omówienia.
Najczęściej do ogrzewania prosiąt wykorzystywane są żarówki promiennikowe podczerwieni. Ich instalacja w zasadzie nie wymaga kosztownych inwestycji i bez problemu mogą być wykorzystane praktycznie w każdym pomieszczeniu. Ze względów bezpieczeństwa żarówki promiennikowe powinny być zawsze umieszczone w specjalnej metalowej siatkowej osłonie, chroniącej przed wybuchem pożaru w pomieszczeniu na skutek niespodziewanego rozpadu gorącej szklanej bańki żarówki, zwłaszcza tam, gdzie tradycyjnie nadal jest stosowana słoma do ścielenia w kojcach porodowych.
Żarówka promiennikowa powinna być zawieszona w kojcu porodowym na odpowiedniej wysokości nad obszarem, gdzie najchętniej przebywają prosięta. W zależności od tego, jak zachowują się prosięta w strefie ogrzewania, żarówkę promiennikową można powiesić wyżej lub niżej. Generalnie mówiąc, żarówka promiennikowa powinna ogrzewać prosięta, a nie tylko oświetlać posadzkę w kojcu!
Należy więc cały czas obserwować zachowanie się prosiąt, sprawdzać ich status zdrowotny oraz aktywność życiową i odpowiednio do danej sytuacji korygować ogrzewanie. Dobrze jest, jeśli żarówkę promiennikową można swobodnie przewieszać nad kojcem, gdyż wtedy możliwe jest zawieszenie jej w czasie proszenia się lochy w takim miejscu, gdzie nowo narodzone prosięta, zwykle wilgotne i zmęczone porodem, będą mogły szybko i pewnie ogrzać się.
Wadą ogrzewania prosiąt żarówkami promiennikowymi podczerwieni jest możliwość ich przepalenia się w czasie, gdy w pomieszczeniu z porodówkami nie przebywa nikt z personelu obsługującego ten sektor, a jeśli wydarzy się to w nocy, to prosięta mogą przebywać bez ogrzewania nawet kilkanaście godzin. Jeśli warunki środowiskowe w pomieszczeniu z porodówkami nie są zbyt komfortowe, a może tak dziać się na przykład w okresie zimowym, kiedy trudniej jest dogrzać powietrze, a często jest to też zbyt kosztowne, to taki kilkunastogodzinny brak ogrzewania może spowodować upadki prosiąt.
Za miesiąc przyjrzymy się innym systemom ogrzewania prosiąt w kojcach porodowych.
Opr.: ACONAR
