Author: FilipAdmin

lek. wet. Paweł Wróbel

Specjalista Chorób Trzody Chlewnej i Rozrodu Zwierząt

Pasożyty wewnętrzne świń – cz. 2

Świnia domowa jest gospodarzem dla wielu pasożytów wewnętrznych. Pasożyty te mogą zasiedlać przełyk, żołądek, jelito, wątrobę, układ moczowy, płuca a także mięśnie świni oraz należeć do wielu różnych rodzajów i gatunków. Wśród tej szerokiej gamy wewnętrznych pasożytów świń dwa występują stosunkowo często w Europie tj. glista świńska – Ascaris suum oraz włosogłówka świńska – Trichuris suis.

GLISTA ŚWIŃSKA – Ascaris suum

Glista świńska jest jednym z najbardziej pospolitych pasożytów świń w Europie. Według różnych źródeł można przyjąć, że około 20-30% populacji świń miało kontakt z tym pasożytem przynajmniej jeden raz w trakcie swojego życia. Chorobę wywoływaną przez glistę świńską nazywa się askariozą – glistnicą, która może kosztować rolnika dodatkowo nawet kilkadziesiąt złotych/świnię. Dodatkowe koszty związane z glistnicą wynikają głównie z obniżenia wskaźnika wykorzystania paszy o około 5%, spadku przyrostów masy ciała o około 20%, jak i wzrostu konfiskat uszkodzonych przez pasożyta wątrób w rzeźni.

Cykl życiowy

Dorosła samica składa gruboskorupkowe jaja, które wydostając się z kałem na zewnątrz, ulegają aktywacji do stadium inwazyjnego, zwykle w ciągu kolejnych 3-6 tygodni lub dłużej w ciągu 10 tygodni przy niskiej temperaturze otoczenia.

Ciekawostka

Jaja glisty świńskiej są w stanie osiągać zjadliwość w szerokim zakresie temperatur otoczenia. Wraz ze wzrostem temperatury zewnętrznej rośnie również tempo rozwoju larw. Maksymalne tempo rozwoju larwy osiągają przy temperaturze otoczenia wynoszącej około 31 stopni Celsjusza, ale…

– jaja uzyskujące inwazyjność w temperaturach 28 i powyżej stopni Celsjusza mają niższą zdolność wykluwania się ze skorupki, przeżywania jak i penetracji tkanek gospodarza,

– maksymalną zdolność wykluwania, przeżywania oraz penetracji tkanek larwy wykazywały w warunkach kiedy dojrzewały w temperasturze około 22 stopni Celsjusza.

Ryszard Pleskot, Poznań 

Ogrzewanie budynku inwentarskiego

Wśród wszystkich czynników decydujących o osiąganiu dobrych wyników w chowie trzody chlewnej istotne jest zadbanie o odpowiednią temperaturę w budynku inwentarskim. Stosując ogrzewanie w budynkach inwentarskich dla trzody chlewnej, należy brać pod uwagę warunki klimatyczne regionu, konstrukcję budynku oraz fazy produkcyjnej chowu zwierząt.

W naszym kraju tylko budynki źle zaizolowane termicznie wymagają dogrzewania w okresie jesienno- zimowym, przede wszystkim nowo narodzonych prosiąt i warchlaków. W zależności od systemu utrzymania świń, duża ilość ściółki pomaga zwierzętom zachować dobry komfort cieplny. Decydujące czynniki to: masa ciała zwierząt, wiek oraz faza produkcji. Na wymagania temperaturowe mają wpływ również: sposób chowu – indywidualny lub grupowy, system utrzymania (w pełni lub z częściowo szczelinową podłogą albo z pełną podłogą) oraz kondycja fizyczna zwierząt. W zależności od rodzaju chlewni i wielkości jej pomieszczeń może być ona ogrzewana punktowo (strefowo) lub na całej powierzchni. Zaletę ogrzewania punktowego stanowi fakt, że lokalizuje się je w miejscu największego zapotrzebowania na ciepło przez zwierzęta. Najczęściej stosuje się systemy podłogowe lub elementy grzewcze umieszczone nad miejscem przeznaczonym dla zwierzęcia, emitujące ciepło bezpośrednio na zwierzęta oraz na powierzchnię podłogi. Stosuje się także system z dwoma mikroklimatami w pomieszczeniu i strefie najczętszego przebywania zwierząt.

Właściwy mikroklimat

Prosięta po urodzeniu praktycznie przez 3 dni nie posiadają systemu termoregulacji, dlatego producenci prosiąt i warchlaków w początkowej fazie ich życia i rozwoju muszą zapewnić odpowiednią temperaturę w pomieszczeniach. Brak systemu zrównoważenia cieplnego organizmu, w pierwszych dniach życia prosiąt powoduje, że zapadają one w śpiączkę, która najczęściej kończy się zgonem zwierzęcia. Aby wytworzył się własny system termoregulacji u prosiąt potrzeba na to około trzech tygodni życia. W tym czasie następuje szybki przyrost tkanki tłuszczowej (1-16%), pojawia się również okrywa włosowa na powierzchni skóry. Dlatego przez cały czas dochodzenia do całkowicie sprawnego systemu termoregulacji prosięta muszą być w sposób ciągły dogrzewane, szczególnie w okresie jesienno-zimowym a nawet wczesną wiosną.

Małgorzata Kasprowicz-Potocka, Andrzej Rutkowski, Sebastian Kaczmarek, Robert Mikuła

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Katedra Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej

Strączkowe w żywieniu świń – groch

W Polsce od 2011 do 2015 roku realizowany jest program wieloletni pt.: „Ulepszanie krajowych źródeł białka roślinnego, ich produkcji, systemu obrotu i wykorzystania w paszach.” Projekt ten realizowany jest przez polskie jednostki naukowe, takie jak: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa PIB w Puławach, Instytut Genetyki Roślin PAN w Poznaniu.

Głównym celem programu będzie stworzenie warunków do zmniejszenia importu białka paszowego (poekstrakcyjna śruta sojowa) o około 50% w wyniku zwiększenia wartości biologicznej i użytkowej białka roślinnego pochodzącego z rodzimych surowców. Szczegółowe cele programu uwzględniają: (1) przystosowanie odmian roślin strączkowych do uprawy i lepszego wykorzystania ich plonów jako źródła białka w paszach; (2) wprowadzenie do aktualnego zmianowania zbożowego roślin strączkowych; (3) ograniczenie stosowania śruty z soi GMO przez częściowe jej zastąpienie rodzimymi źródłami białka paszowego; (4) opracowanie modelowego systemu rynkowego produkcji i obrotu nasionami roślin strączkowych w Polsce.

Fragment programu badawczego dotyczącego żywienia zwierząt koncentruje się na krajowych źródłach białka takich jak: nasiona grubonasiennych roślin strączkowych (łubin, bobik, groch), produkty rzepakowe (śruta poekstrakcyjna i makuch) ora wywary zbożowe. Celem badań jest m.in. weryfikacja składu chemicznego nasion aktualnie uprawianych odmian roślin strączkowych, określenie strawności składników pokarmowych u świń i drobiu oraz przygotowanie receptur koncentratów i mieszanek paszowych dla świń i drobiu opartych na krajowych źródłach białka.

Groch

Groch jest rośliną strączkową z rodzaju bobowatych (Faceae). Występuje w Azji środkowej, wschodniej i południowej Europie oraz w Afryce Północnej. Roślina ta wytwarza system korzeniowy palowy, którego długość wynosi ok. 110 cm, a szerokość korzeni bocznych 50-75 cm. Podobnie jak inne strączkowe jest rośliną fitosanitarną i stanowi przedplon dla roślin ozimych, gdyż dzięki resztkom pożniwnym pozostawia dla rośliny następczej glebę zasobną w minerały.

dr n. wet. Piotr Kołodziejczyk

Gniezno

Terapia chorób świń – leki podawane do wody

Efektywność zwalczania chorób zwierząt w dużym stopniu zależy od kompleksowych działań profilaktycznych, obejmujących między innymi stosowanie ogólnych zabiegów sanitarnych oraz profilaktycznych. Pomimo coraz wyższego standardu zoohigienicznego chlewni oraz wzrastającego zainteresowania programami szczepień, opracowywanymi na podstawie badań przeglądowych stad, w niektórych sytuacjach stosowanie chemioterapeutyków jest jedyną drogą w postępowaniu lekarza weterynarii.

Asortyment antybiotyków dostępnych na polskim rynku jest bardzo szeroki, jednak optymalny wybór leku nie jest rzeczą prostą. Kliniczna skuteczność przeciwbakteryjnego działania każdego antybiotyku zależy bowiem od wielu czynników, w tym przede wszystkim od wrażliwości drobnoustrojów oraz kinetyki antybiotyku i zastosowanej odpowiedniej dawki.

Uzyskanie efektu farmakologicznego podczas stosowania antybiotykoterapii zależne jest w dużej mierze od znajomości stopnia wchłaniania leków do krwioobiegu i od sposobu ich rozmieszczenia w organizmie. Wchłanianie antybiotyku uwarunkowane jest z kolei drogą podania, postacią leku i jego właściwościami fizykochemicznymi. Z drugiej zaś strony, od szybkości i stopnia wchłaniania leku zależy czas, w którym osiągnie on największe stężenie w osoczu. Z tego też względu w przypadku zakażeń ogólnych nie poleca się stosowania np. antybiotyków aminoglikozydowych, ponieważ nie wchłaniają się one z przewodu pokarmowego lub też w przypadku zapalenia oskrzeli lepiej zastosować amoksycylinę niż ampicylinę bowiem ilość tej ostatniej w wydzielinie oskrzelowej jest czterokrotnie niższa.

Wrażliwość drobnoustrojów

Brak skuteczności niektórych antybiotyków spowodowany może być zróżnicowaną wrażliwością bakterii na chemioterapeutyki a także źle dobraną dawką leku lub, co częstsze, błędami przy wykonywaniu roztworu macierzystego leku do podania w wodzie do picia. Oporność, czyli cecha, dzięki której zarazek posiada zdolność namnażania się w obecności antybiotyku normalnie hamującego jego rozwój, może być właściwością naturalną lub nabytą.

Oporność naturalna jest wynikiem braku odpowiednich receptorów w komórce zarazka lub też spowodowana jest słabym powinowactwem danego antybiotyku do istniejącego receptora. Może być także związana np. z brakiem penetracji osłonek bakterii Gram-ujemnych przez antybiotyki glikopeptydowe lub ściany komórkowej niektórych bakterii przez aminoglikozydowe. Naturalna oporność bakterii na chemioterapeutyki jest cechą trwałą dla danego gatunku i występuje już przed jakimkolwiek kontaktem drobnoustrojów tego gatunku z antybiotykiem.

Ryszard Pleskot, Poznań 

Obiekty towarzyszące w gospodarstwie

W gospodarstwie rolnym nieodzownymi budowlami są hale, wiaty, garaże, służące do przechowywania maszyn rolniczych, ciągników, siana i słomy, okopowych, ziarna zbóż, pasz, nawozów mineralnych itd. w krótkim, jak i długim okresie magazynowania.

Obiekty tego typu mogą być wykorzystywane jako powierzchnie produkcyjne np. sortownie owoców i warzyw, wstępna obróbka, miejsce ekspedycji płodów rolnych. Chronią składowane w nich maszyny i urządzenia rolnicze a także płody rolne przed deszczem i śniegiem. Szczególnie dobrej opieki i zabezpieczenia przed wilgocią i opadami wymagają nowoczesne maszyny, bogato wyposażone w urządzenia elektroniczne. Obecnie jest wiele możliwości budowy wiat czy garaży dla maszyn lub innego przeznaczenia. Z tego względu, obiekty towarzyszące, jak hale, wiaty i szopy są nieodzownymi budowlami w każdym gospodarstwie rolnym.

Uwarunkowania prawne

Zgodnie z Prawem Budowlanym, pozwolenia na budowę nie wymaga budowa budynków gospodarczych, wiat i altan o powierzchni zabudowy tylko do 10 m2, przy czym łączna liczba tych obiektów nie może przekraczać dwóch na każde 1000 m2 działki. Wiata przeznaczona na maszyny lub produkty rolnicze (siano, słoma itd.) najczęściej posiada powierzchnię większą niż 10 m2, wtedy potrzebne jest uzyskanie pozwolenia na budowę. Aby je uzyskać, musi być zaktualizowana mapa geodezyjna działki, projekt budowlany (4 egzemplarze) i decyzja o warunkach zabudowy (nie jest wymagana w przypadku aktualnego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego).

Wybór miejsca

Bardzo dobrym, tanim i funkcjonalnym rozwiązaniem jest dobudowanie wiaty do istniejącego budynku tak, aby był łatwy dojazd i manewrowanie maszynami doczepionymi do ciągnika. Wówczas ściana budynku wykorzystana jest jako jedna z podpór konstrukcji dachu jednospadowego a podjazd jest krótki. W praktyce, tak korzystne rozwiązanie nie zawsze jest możliwe. Wtedy wiatę należy usytuować na działce jako budynek wolnostojący, w taki sposób, aby zapewnić łatwy i dogodny do niej dojazd. Przed wiatą należy zapewnić miejsce na plac manewrowy, który bardzo ułatwia transport wewnętrzny i zewnętrzny. Budynki jednospadowe bardzo często buduje się wzdłuż granicy z sąsiadem, zachowując minimalną odległość 4 m. Można budować w granicy działki, jeżeli sąsiad wyrazi na to pisemną zgodę.

Wielkość wiat

Wymiary wiat uzależnione są przede wszystkim od wielkości dysponowania wolnym miejscem na działce siedliskowej a także od przeznaczenia funkcjonalnego – co ma być przechowywane. Jeżeli maszyny oraz sprzęt i urządzenia do produkcji rolnej, to wiata może być typu otwartego. Przy przechowywaniu produktów rolniczych wskazane jest wyposażyć wiatę w ściany osłonowe – typ półotwarty. Wiaty otwarte nie posiadają ścian osłonowych, a tym samym koszty budowy będą niższe. W przypadku zmiany jej przeznaczenia funkcjonalnego montujemy ściany osłonowe typu lekkiego, wykonane z blachy stalowej lub płyt warstwowych. Pokrycie dachowe dodatkowo się ociepla i po takiej przebudowie wiata staje się halą produkcyjną np. sortownią owoców i warzyw czy przechowalnią produktów rolniczych. Wówczas nieodzowne jest podłączenie takiego budynku do sieci elektrycznej. Przed przystąpieniem do projektowania wiaty najlepiej jest dokładnie zmierzyć wymiary gabarytowe maszyn, które mają być w niej przechowywane. Najwyższą maszyną w gospodarstwie jest kombajn zbożowy, H – 4 m, S – 3 m, L – 7 m (H – wysokość, S – szerokość, L – długość). Większość innych maszyn jest znacznie niższa i nie przekraczają one wysokości 2,5 m i szerokości 2,5 m. Dla tych maszyn najmniejszy wymiar boksów wjazdowych to 2,7 x 3m (H x S). Należy budować wiaty o różnych wysokościach dla grupy maszyn lub wykorzystać rozwiązanie z asymetrycznym dachem dwuspadowym i słupami, gdzie pod krótszą połacią dachową jest większy prześwit między okapem dachu a podłożem, druga część okapu jest znacznie obniżona.