Skróty wybranych artykułów

Małgorzata Kasprowicz-Potocka

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Żyto, niedoceniany surowiec paszowy

Żyto to zboże uprawiane kiedyś powszechnie na terenach Polski. Od około 20 lat zainteresowanie tym gatunkiem zmniejszyło się jednak znacznie. Spowodowane to jest opinią o niższej wartości uprawowej i przydatności żywieniowej żyta w porównaniu z innymi rodzimymi zbożami. Podobnie sytuacja wygląda w całej Unii Europejskiej.

Jakość gleb Polskich należy do najniższych w Europie (Skłodowski i Bielska, 2009). Potencjał produkcyjny przeciętnego hektara naszych gleb odpowiada 0,6 ha gruntów rolnych krajów Unii Europejskiej. Analizy chemiczne polskich gleb wskazują na obniżenie w nich zawartości węgla organicznego (o 10–20% w ciągu ostatnich 20 lat) i obecność metali ciężkich (ok. 79% powierzchni). Gleby słabe i bardzo słabe (V i VI klasa) stanowią blisko 40% użytków rolnych w naszym kraju, a ponad połowa gleb w Polsce to gleby kwaśne i bardzo kwaśne. O wyborze gatunków i odmian roślin uprawnych decydują jednak głównie takie czynniki jak klimat, zapotrzebowanie i przede wszystkim opłacalność.

Aktualnie najpopularniejszym ze zbóż w naszym krajobrazie jest pszenica. Jednak to żyto wykazuje przewagę nad innymi gatunkami na glebach lekkich, ubogich w substancje odżywcze, narażonych na ekstremalne warunki pogodowe.Żyto jest typowym zbożem chlebowym, które jest głównym surowcem dla przemysłu piekarniczego, a także stosuje się je do produkcji alkoholu etylowego. Znaczącą rolę odgrywa ponadto w produkcji pasz…

Piotr Kołodziejczyk

Gniezno

ZnO – skuteczny, ale czy bezpieczny?

Gdyby zapytać producentów świń, czy wyobrażają sobie produkcję prosiąt bez tlenku cynku (ZnO), większość odpowiedziałby, że nie. Jednak ochrona środowiska w Europie i strach przed skażeniem gleb i wód gruntowych tym metalem ciężkim, jakim bez wątpienia jest cynk, doprowadziły do sporych ograniczeń w jego stosowaniu.

Dobroczynne, lecznicze działanie tlenku cynku (ZnO) jest znane od dziesięcioleci. Polega ono w dużej mierze na działaniu antybakteryjnym. Substancja ta latami była wykorzystywana m.in. do maści stosowanych na trudno gojące się rany. W latach 90. XX w. okazało się, że wyższe stężenie tlenku cynku może być z powodzeniem wykorzystywane do pasz dla prosiąt i warchlaków, skutecznie chroniąc je przed wywoływanymi przez Escherichia coli biegunkami. Prowadzone wówczas badania dowiodły również, że ZnO działa ochronnie na kosmki jelitowe, które bez wykorzystania tej substancji są niszczone podczas biegunek. Jednak cynk zawarty w tlenku jest pierwiastkiem niezbędnym do życia zwierząt, w tym świń. Jest to składnik mineralny, zapewniający podstawowe funkcje życiowe, niezbędny m.in. do prawidłowej syntezy DNA i RNA. Jest składnikiem ok. 300 metaloeznymów warunkujących wzrost, rozwój i zdrowotność zwierząt oraz enzymów biorących udział w przemianie białek, tłuszczów, węglowodanów, a także witamin. Cynk wspomaga również procesy rozróżniania smaku, zapachu, odpowiada za odporność. Jony cynku biorą także bezpośredni udział w wytwarzaniu, magazynowaniu i wydzielaniu insuliny, a także w procesach trawiennych…

Mariusz Soszka

Doradca żywieniowy, Ostrówek

Ostrożnie ze słomą

Żniwa stanowią zwieńczenie całorocznej pracy w polu. Jednocześnie dla setek tysięcy polskich rolników i ich rodzin jest to okres intensywnej pracy, prześcigania się z często niesprzyjającą pogodą oraz awariami sprzętu. W obecnym roku do codziennych trosk producentów świń prowadzących chów w obszarach objętych ograniczeniami z powodu groźby wystąpienia ASF dochodzi dodatkowo świadomość, że w wraz z zebranym zbożem i słomą na teren gospodarstwa i do chlewni mogą wwieźć wirusa ASF, co będzie stanowić dla nich kres produkcji świń.

 W okresie kilku ostatnich lat zaobserwować można wystąpienie daleko idących zmian pod względem struktury gospodarstw utrzymujących świnie, stosowanej genetyki, jakości żywienia zwierząt, a także systemów ich utrzymania. Zmiany te najczęściej wynikają z konieczności poprawy efektywności chowu oraz chęci usprawnienia pracy w gospodarstwach, a ich efektem jest zmniejszenie kosztów produkcji i nakładu pracy, ale również możliwość zwiększenia skali i koncentracji produkcji. Producenci świń, którzy w ostatnich latach wybudowali lub zmodernizowali swoje chlewnie przed rozpoczęciem prac stanęli przed koniecznością dokonania wyboru systemu produkcji: ściołowy czy bezściołowy. Jak wiadomo, chów bezściołowy pozwala na łatwiejsze utrzymanie wysokich standardów higienicznych, ogranicza kontakt zwierząt z odchodami, obniża niebezpieczeństwo wystąpienia chorób oraz to, co podkreślają rolnicy – jest znacznie mniej pracochłonny poprzez brak konieczności usuwania obornika oraz dościelania słomy…

Anna Hammermeister

Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS”

Duroc – amerykańska historia

Profesor Józef Bobrowski w swojej książce pt. Hodowla świń z uwzględnieniem gospodarstw małorolnych(1936) pisał, że „o powstaniu ras Bóg jeden wie, jak to było”. Jest w tym wiele prawdy, bo w przypadku rasy Duroc jest kilka teorii na temat jej powstania.

Rasa wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych. Jej początki sięgają czasów Kolumba i konkwistadorów. Uważa się, że zasadniczą rolę w tworzeniu rasy odegrały czerwone świnie, które przywieziono do Ameryki podczas drugiej wyprawy Kolumba (1493 r.). Odkrywca przywiózł świnie na Kubę. Stamtąd hiszpański żeglarz De Soto zabrał część z nich na Florydę, gdzie pierwotne stado (13 świń) szybko się powiększyło. Jak podaje Mick Vann (2009) stado po trzech latach osiągnęło stan przynajmniej 700 sztuk, nie licząc zjedzonych przez wojsko De Soto, tych, które uciekły i zdziczały czy zostały podarowane Indianom w celu zachowania pokoju. Indianie bowiem bardzo lubili wieprzowinę i z tego powodu napadali na wyprawę, aby zdobyć mięso, a były to wyjątkowo ciężkie ataki. Zasługi De Soto w rozwoju produkcji świń w Ameryce zaowocowały tym, że dziś uważany jest za ojca amerykańskiego przemysłu wieprzowego…

lek. wet. Paweł Wróbel

Specjalista Chorób Trzody Chlewnej i Rozrodu Zwierząt

Prosięta z importu – potencjalne problemy zdrowotne u zwierząt i ludzi

Import warchlaków z zagranicy jest na dzień dzisiejszy bardzo częstą praktyką stosowaną w Polsce. Dania, Holandia czy Niemcy są właściwie głównymi dostawcami prosiąt do dalszego tuczu w naszym kraju. Według danych GUS pogłowie świń w Polsce wynosi niecałe 12 milionów sztuk, w okresie od stycznia do końca listopada 2017 roku zaimportowaliśmy ponad 6 mln świń. Podstawowym warunkiem osiągnięcia sukcesu, tj. zysku z tuczu importowanych świń, oprócz oczywiście cen zbóż oraz samego towaru (warchlaka) jest jego jakość – czyli głównie jego status zdrowotny.

Status zdrowotny warchlaków oparty jest przeważnie na statusie zdrowotnym fermy pochodzenia zwierząt, tj. fermie loch. Uzyskując informacje dotyczące obecnego stanu zdrowia świń na danej fermie, powinniśmy zwrócić uwagę między innymi na:

– częstotliwość i rodzaj monitoringu zdrowotnego fermy (tj. jakie choroby są badane, jak często, ile prób jest pobieranych i od jakich grup wiekowych zwierząt, kto odpowiada za monitoring, gdzie wykonywane są badania, itp.),

– potwierdzenie na piśmie aktualnego statusu zdrowia, poświadczonego oryginalnymi i bieżącymi wynikami badań.

W tym miejscu należy zwrócić szczególną uwagę na tak zwane certyfikaty zdrowia stada pochodzenia zwierząt hodowlanych. Czytajmy dokładnie to, co dany certyfikat zawiera, jakich chorób dotyczy i kiedy został wystawiony i przez jaką instytucję. Wielokrotnie w certyfikatach zdrowia stada możemy spotkać się z określeniami typu stado SPF, czyli wolne od specyficznych chorób świń i potem plus mycoplasma lub SPF+PRRSV itp…