Zygmunt Pejsak

Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Dlaczego powinno się wykonywać badania laboratoryjne

Zadaniem współczesnego lekarza weterynarii jest przede wszystkim ochrona stada świń przed chorobami oraz kontrolowanie występowania i dróg szerzenia się bezwarunkowo i warunkowo chorobotwórczych drobnoustrojów w populacji świń. Ważnym zadaniem jest też podejmowanie takich programów profilaktycznych i w ostateczności terapeutycznych, które są efektywne i korzystne finansowo dla właściciela zwierząt.

Problemem w pracy lekarza weterynarii jest powszechne występowanie chorób o etiologii wieloczynnikowej, a nie, jak było to w XIX i XX wielu, chorób monoetiologicznych (jednoważnych). Diagnostyka laboratoryjna jest niezwykle ważnym i przydatnym w praktyce narzędziem w zwalczaniu przede wszystkim tego typu chorób zwierząt, w tym chorób świń.  Chodzi bowiem o to, by ustalić wszystkie bakteryjne/wirusowe/pasożytnicze przyczyny problemów zdrowotnych w stadzie, a później określić, które z nich powinny być zwalczane w pierwszej kolejności. Niestety, nakładających się na siebie czynników etiologicznych chorób układu oddechowego i pokarmowego jest coraz więcej (tab. 1, 2).

            Diagnostyka laboratoryjna jest też konieczna przy ustalaniu właściwego terminu/terminów szczepień czy też metafilaktycznego podania chemioterapeutyków.

            Niestety, z wielu powodów, często dlatego, że właściciele zwierząt nie są gotowi do ponoszenia kosztów badań laboratoryjnych, lekarze weterynarii w znacznej swojej części nie podejmują się wykonania takich badań. Niekiedy oni sami nie doceniają znaczenia i przydatności badań laboratoryjnych w rozpoznawaniu przyczyn zachorowań oraz opracowywaniu strategii ich zwalczania…

Witold Jan Wardal

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Oddział w Warszawie

Miksery i pompy do gnojowicy

Tematyka mieszania gnojowicy jest dosyć rozległa. Sprzęt do skutecznej homogenizacji gnojowicy w betonowych zbiornikach głównych oraz pod rusztem został zaprezentowany w numerze 3/2017 „Trzody Chlewnej”. Dzisiaj kontynuacja tematu. Tym razem „na warsztat” bierzemy urządzenia do ujednorodniania i przepompowywania gnojowicy w zbiornikach (studzienkach) pośrednich oraz lagunach.

Miksery

Mikser ciągnikowy składany ze względu na składaną ramę, może być stosowany do mieszania gnojowicy w zbiornikach z otworami ø 60 cm. Mocowanie odbywa się na układzie trójpunktowym ciągnika, a napęd przekazywany jest od wału odbioru mocy. Regulacja kąta i głębokości pracy mieszadła za pomocą hydrauliki ciągnika z siedzenia. Nie ma potrzeby stosowania ręcznych wrzecion. W przypadku tego typu mieszadła zaletą jest dosyć lekka konstrukcja przy bardzo dobrej wytrzymałości. Praca w agresywnym środowisku, jakim jest gnojowica, wymusza bardzo wysoki poziom zabezpieczenia antykorozyjnego, stąd wszystkie elementy metalowe są całkowicie ocynkowane. Ponadto, znaczne obciążenia skrętne stawiają duże wymagania co do trwałości łożysk ślizgowych. Natomiast konstrukcja wirnika powinna spełniać warunek wysokiej efektywności mieszania. Standardowo średnica wirnika wynosi 50 centymetrów. Do napędu służy ciągnik o mocy nie mniejszej jak 100 KM. Zaletą mikserów składanych jest ich uniwersalność: mogą mieć również zastosowanie do pracy w głównym zbiorniku magazynowym. Jednakże należy pamiętać, że jeżeli konieczne jest przemieszczanie się agregatu ciągnik z mieszadłem, poza obszarem zabudowań gospodarstwa – koniecznie musimy odpowiednio zabezpieczyć ramię mieszadła, aby nie spowodować wypadku…

Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Śruta poekstrakcyjna i makuch rzepakowy w żywieniu świń

Polska należy do czołowych producentów rzepaku. Z danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny wynika, że w minionym sezonie rzepak uprawiano na około 0,9 milionach hektarów, a całkowite zbiory oszacowano na 2,7 milionów ton. Średnie plony rzepaku (ozimego i jarego łącznie) kształtowały się na poziomie 29,8 dt/ha.

Rzepak jest w naszym kraju podstawowym surowcem dla zakładów przemysłu tłuszczowego (olejarskiego) oraz ważnym źródłem białka w żywieniu zwierząt w postaci śruty poekstrakcyjnej i makuchu, a ostatnio również nasion i oleju rzepakowego. Produkowana w Polsce śruta poekstrakcyjna i makuch rzepakowy pochodzą z odmian rzepaku podwójnie ulepszonego (tzw. 00), tzn. niskoerukowego i o obniżonej zawartości glukozynolanów (najniższa wartość spośród krajów UE). Śruta poekstrakcyjna i makuch rzepakowy są materiałami paszowymi powszechnie stosowanymi w żywieniu świń w Polsce. Pasze rzepakowe są najważniejszym po śrucie sojowej źródłem białka dla tej grupy zwierząt gospodarskich, a ich udział w mieszankach paszowych kształtuje się zwykle na poziomie 5–10%.

W procesie przerobu nasion rzepaku przy pozyskiwaniu oleju powstaje, jako produkt uboczny, śruta poekstrakcyjna charakteryzująca się stosunkowo dużą zawartością białka. Przy pozyskiwaniu oleju metodą wytłaczania powstaje natomiast makuch rzepakowy. Charakteryzuje się on nie tylko dużą zawartością białka, ale stanowi także cenne źródło łatwo dostępnej energii w postaci pozostałości oleju po procesie technologicznym…

Piotr Kołodziejczyk

Gniezno

(Nie) bezpieczna padlina

Tak jak nieodzownym elementem produkcji zwierząt są ich narodziny, tak samo w każdej chlewni nie sposób uniknąć padnięć trzody chlewnej. Wiadomo, że większość działań właścicieli zwierząt skupiona jest na tym, żeby odsetek śmiertelności był jak najniższy. Nie da się jednak go zupełnie wyeliminować. Jak prawidłowo i bezpiecznie zagospodarować łatwo psujące się odpady z produkcji zwierzęcej?

Martwe zwierzęta pojawiają się bez wyjątku w każdej chlewni. W zależności od jej profilu (cykl zamknięty, produkcja prosiąt czy tucz otwarty) i skali produkcji jest ich mniej lub więcej i dotyczą młodszych lub starszych osobników. Niewłaściwe postępowanie z padliną stwarza szereg zagrożeń dla utrzymywanych zwierząt, ale również ludzi, a także środowiska naturalnego. W martwym ciele, w temperaturze, nazwijmy to pokojowej, bardzo szybko dochodzi do procesów gnilnych i rozkładu. Jest ono pożywką nie tylko dla larw much i innych owadów niepożądanych w chlewni, ale również, a może przede wszystkim, różnorodnych drobnoustrojów, w tym tych chorobotwórczych, przy jednoczesnym wydzielaniu się uciążliwych odorów. Jeżeli przyczyną śmierci była choroba zakaźna, padlina jest nośnikiem niezliczonej liczby bakterii i/lub wirusów. Stanowi zagrożenie dla pozostających tam zwierząt. Dlatego też ponad wszelką wątpliwość należy niezwłocznie po zaobserwowaniu padłego zwierzęcia usunąć je z chlewni i gospodarstwa w sposób bezpieczny. Nadzorem nad właściwym przechowywaniem i dalszą utylizacją padliny oraz materiału biologicznego pochodzenia zwierzęcego zajmuje się w Polsce właściwy Powiatowy Lekarz Weterynarii i jego inspektorzy…

Piotr Nowak

doktorant, Katedra Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej

Wydział Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Czym powinna charakteryzować się dobra pasza dla prosiąt?

W literaturze spotyka się najczęściej zalecenia, by pierwszą paszę treściwą prosięta zaczęły pobierać w pierwszym tygodniu życia. Głównymi celami takiego działania są: przyspieszenie rozwoju układu pokarmowego osesków, jak najszybsze przyzwyczajenie młodych zwierząt do pobierania pasz roślinnych, a także możliwość odchowu jak największej liczby prosiąt o wysokiej masie odsadzeniowej.

Ważnym aspektem jest także zdrowotność prosiąt zarówno przy lochach, jak i w okresie okołoodsadzeniowym. Największy minus wszystkich prestarterów to ich cena, zazwyczaj bardzo wysoka, ale z drugiej strony prosięta jako „maluchy” powinny być karmione tym, co najlepsze. Coraz więcej osób zauważa, że nie jest uzasadnione stosowanie najdroższych prestarterów, jednak niech będą one jak najbardziej efektywne. W związku z tym, co powinna zawierać w swoim składzie pasza dla prosiąt?

Zanim jednak zajmiemy się składem prestarterów, warto poruszyć kwestię, kiedy rozpocząć go stosować. W nowoczesnej produkcji prosiąt najpóźniej w siódmym dniu życia powinny one otrzymywać paszę treściwą. Związane jest to z faktem, iż lochy posiadają coraz liczniejsze mioty do wykarmienia. 13–14 sztuk w miocie, to powinien być standard w polskich chlewniach, jeśli chcą one konkurować z Danią czy Holandią. Z drugiej strony, im więcej prosiąt od lochy, tym większy zysk hodowcy. W przypadku bardzo licznych miotów lochy nie są w stanie wyprodukować takiej ilości mleka, żeby pokryło ono zapotrzebowanie bytowe i produkcyjne prosiąt. W końcu hodowca chce odsadzać prosięta o masie 7–8 kg w wieku 4 tygodni. Żeby tak było, trzeba stworzyć prosiętom takie możliwości…