Skróty wybranych artykułów

Piotr Kołodziejczyk

Gniezno

Jak zabezpieczyć świnie przed zimą?

 Parafrazując przysłowie idzie luty podkuj buty, można by rzec – idzie zima zadbaj o świnie. Nawet w nowoczesnych chlewniach w naszym klimacie nie zawsze udaje się ochronić zwierzęta przed skutkami niskich temperatur i wysokiej wilgotności na dworze zimą. Co najistotniejsze, w takiej aurze świetnie mają się nasi przeciwnicy – patogeny odpowiedzialne za choroby najczęściej układu oddechowego – a nasze świnie miewają obniżoną odporność. Jak zatem obronić je przed niechybnym zachorowaniem?

Zabezpieczanie zwierząt przed skutkami zimowej aury można by podzielić na dwa etapy. Pierwszy to prewencja weterynaryjna – profilaktyka chorób charakterystycznych dla tego okresu roku oraz druga – zootechniczna – mająca na względzie utrzymanie jak najkorzystniejszych warunków środowiskowych w chlewni. Należy przyjąć obligatoryjnie, że obydwa są jednakowo ważne, a zaniedbanie, czy niedopełnienie któregoś spowoduje problemy zdrowotne w stadzie. Na nic szczepienie świń, jeżeli w chlewni będzie zbyt zimno i odwrotnie. Cóż z tego, że zapewnimy najlepszy możliwy komfort w pomieszczeniach dla zwierząt skoro wprowadzimy do nich chore zwierzęta.

Program na zimę

W stadach obciążonych takimi jednostkami chorobowymi jak mykoplazmoza wywoływana przez bakterie z rodzaju Mycoplasma hyopneumoniae, czy peluropneumonia, za którą odpowiada Actinobacillus pleuropneumoniae zazwyczaj prowadzi się szczepienia profilaktyczne. Warto szczególnie w okresie jesienno-zimowym przeanalizować wraz z prowadzącym stado lekarzem weterynarii programy profilaktyczne prowadzone w chlewniach, aby podawać preparaty w optymalnych momentach. Niekiedy okazuje się, że wprowadzenie nawet delikatnych korekt np. w terminie szczepienia, może spowodować lepszą reakcję na immunizację. Szczególnie jeżeli z powodu zimy zmieniły się warunki w chlewni, co ma zazwyczaj miejsce w budynkach starszego typu…

Jacek Mądrawski

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Warunki przechowywania nawozów naturalnych – nawozy płynne

Gnojowica to płynna, przefermentowana mieszanina odchodów (kału i moczu) zwierząt gospodarskich i wody, ewentualnie z domieszką niewykorzystanych pasz, pochodząca z chowu bezściółkowego.

Nawozy naturalne, choć niezbyt lubiane przez współczesnych rolników, są skuteczne, dobrze przyswajane przez rośliny oraz łatwe w pozyskiwaniu. Na ich niekorzyść przemawia głównie nieprzyjemny zapach, który może odstraszać właścicieli pola. Mimo tego coraz większa liczba rolników decyduje się na używanie w swojej pracy gnojówki lub gnojowicy, czyli znacznie tańszej alternatywy dla nawozów sztucznych. Aby właściwości nawozu były zachowane, należy jednak zadbać o jego właściwe magazynowanie.

Gnojowica świńska ma wyraźnie rzadszą konsystencję w porównaniu z gnojowicą bydlęcą. Wykazuje też skłonności do powstawania warstw osadzających się na dnie; są to warstwy składające się z niestrawionych składników mineralnych znajdujących się w domieszkach paszowych. W przypadku mieszanek paszowych bardzo bogatych w surowe substancje włókniste nie można wykluczyć powstawania na powierzchni kożucha. Gnojówkę i gnojowicę, niezależnie od skali prowadzonego chowu lub hodowli zwierząt, przechowuje się wyłącznie w szczelnych zbiornikach o pojemności umożliwiającej gromadzenie, co najmniej 6-miesięcznej produkcji tego nawozu. Zbiorniki te powinny być zbiornikami zamkniętymi od 1 stycznia 2011 r., w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 2004 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623, z późn. zm.)…

Mariusz Soszka

Doradca żywieniowy, Ostrówek

Problemy z wilgotnym ziarnem

Znajomość parametrów fizycznych i chemicznych zbóż jest bardzo ważna zarówno na etapie zbioru, jak i później w trakcie przechowywania oraz przetwarzania ziarna. Czynnikiem, na który należy zwracać szczególną uwagę, ze względu na fakt, że bezpośrednio wpływa na trwałość przechowalniczą oraz właściwości technologiczne zbóż, jest ich wilgotność.

Wilgotność, czyli zawartość wody w ziarnie jest jednym z głównych czynników decydujących o intensywności procesów mikrobiologicznych, chemicznych i fizycznych zachodzących w ziarniakach. Zbyt wysoka wpływa na zwiększenie intensywności procesów wpływających na pogorszenie jakości analitycznej i mikrobiologicznej przechowywanych zbóż, zbyt niska wpływa na zwiększenie podatności zbóż na uszkodzenia podczas zbioru oraz wielkość frakcji śruty powstałej na skutek rozdrabniania. 

Wpływ wilgotności zbóż na jakość i efektywność zbioru kombajnowego

Ziarno zbóż niezależnie od pogody dojrzewa około 3–4 tygodni. W tym czasie zachodzą w nim różnego rodzaju procesy biochemiczne, z których najważniejszymi są przemiana cukrów prostych w skrobię i znaczny ubytek wody. Powszechnie praktykowany zbiór kombajnowy umożliwia opóźnienie zbiorów do czasu uzyskania przez ziarniaki dojrzałości rogowej, dzięki czemu pozyskuje się ziarno bardziej dojrzałe, charakteryzujące się niższą wilgotnością, a więc bardziej suche, bez zwiększenia strat związanych z obsypywaniem się, tak jak miało to miejsce dawniej przy stosowaniu zbioru prostymi maszynami. Zawartość wody decyduje nie tylko o poprawności zbioru ziarna, a w tym uzyskiwanych stratach i jego uszkodzeniach, ale także o przebiegu dalszych podstawowych czynności technologicznych związanych z czyszczeniem i magazynowaniem ziarna…

Mariusz Soszka

Doradca żywieniowy, Ostrówek

Enzymy paszowe

Dobrej jakości mieszanka paszowa dla świń powinna być smaczna, a komponenty użyte do jej produkcji powinny charakteryzować się wysoką strawnością. Smakowitość mieszanki w dużej mierze wpływa na wielkość jej pobrania, a więc na ilość dostarczonych do organizmu składników pokarmowych. Strawność decyduje o stopniu przyswojenia i możliwości wykorzystania przez organizm pobranej puli składników pokarmowych z paszy, wpływa także na bezpieczeństwo stosowania mieszanki.

W praktyce samo pobranie paszy przez zwierzę nie jest równoznaczne z tym, że składniki pokarmowe dostarczone wraz z nią do organizmu zostaną efektywnie rozłożone do prostych (strawione) i wchłonięte do krwi. Na oba te procesy wpływ ma wiele czynników, m.in. skład analityczny i komponentowy mieszanki, wiek zwierzęcia, jego stan zdrowia, pH przewodu pokarmowego, a także dostępność enzymów odpowiedzialnych za rozkład składników pokarmowych zawartych w paszy.

Skład chemiczny stosowanych w żywieniu świń materiałów paszowych

Podstawowym źródłem składników pokarmowych w żywieniu świń są zboża i wysokobiałkowe materiały paszowe (śruta poekstrakcyjna sojowa, rzepakowa, słonecznikowa). Składniki te stanowią od 60 do nawet 95% wszystkich komponentów wchodzących w skład mieszanek paszowych dla świń. Niestety wszelkie materiały paszowe pochodzenia roślinnego oprócz cennego białka, skrobi i pozostałych składników pokarmowych zawierają w swoim składzie stosunkowo duże ilości trudno rozkładanych substancji antyżywieniowych m.in. polisacharydów nieskrobiowych i fitynianów, których występowanie stanowi poważny czynnik limitujący ich wykorzystywanie w mieszankach paszowych…

Zygmunt Pejsak

Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Zakłady utylizacyjne – ważne ogniwo w systemie zwalczania ASF

Od wykrycia pierwszego przypadku afrykańskiego pomoru świń (ASF) w Polsce (14.02.2014 r.) minęły prawie 4 lata. W tym okresie wiedza na temat krążącego w Polsce i wschodniej części Europy wirusa ASF (ASFV) i epidemiologii tej groźnej choroby uległa istotnemu poszerzeniu, a w dużym stopniu także weryfikacji.

Czterdzieści cztery miesiące naszych doświadczeń z ASF w Polsce wskazuje, że proces uwolnienia kraju od ASFV może być długotrwały – trwający latami. Dzisiaj, można stwierdzić, że zasadniczym celem wielokierunkowych działań instytucji zaangażowanych w program eradykacji ASFV powinno być niedopuszczenie do rozwlekania ASFV w populacji świń, ograniczenie szerzenia się tej choroby wśród dzików i zmniejszenie do minimum obszarów dotkniętych tą chorobą. Jak na razie żadnego z wytyczonych celów nie udało się nam osiągnąć. Co gorsza, analiza sytuacji epizootycznej w kolejnych kwartałach od pierwszego przypadku ASF w Polsce wskazuje, że dynamika szerzenia się tej choroby zarówno w populacji dzików jak i świń rośnie (tab. 1).

Zwiększa się również obszar występowania ASF w Polsce porównanie wielkości stref – III, II i I w sierpniu 2015, 2016 i 2017 uwidacznia zakres zmian w omawianym parametrze (ryc. 1).

Szczególnie gwałtowny przyrost liczby przypadków i ognisk zarejestrowano w naszym kraju od 7.06. br. kiedy to stwierdzono 2 kolejne ogniska ASF – 24 i 25. Pierwsze z nich w gminie Biała Podlaska, powiat Biała Podlaska i drugie w gminnie Trzcianne powiat Mońki. Od tego momentu do chwili obecnej (5.09.2017 r.) zarejestrowano w Polsce w sumie 70 kolejnych ognisk ASF. Liczba przypadków omawianej choroby w tym samym okresie sięga około 150.

Analiza przyczyn gwałtownego wzrostu liczby ognisk i przypadków ASF wskazuje, że zasadniczym powodem pojawiania się kolejnych ognisk jest nieprzestrzeganie przez właścicieli zwierząt podstawowych zasad bioasekuracji, a w odniesieniu do rosnącej liczby przypadków, zbyt duża gęstość wolno redukowanej populacji dzików. Ogólne dane, z wywiadów dotyczących źródeł wirusa i wektorów umożliwiających szerzenie się epizootii ASF przedstawiono w tabeli 2…