Witold Jan Wardal

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Oddział w Warszawie

Jak efektywnie wysuszyć ziarno?

Wilgotność pozbiorowa ziarna zbóż, kukurydzy, czy rzepaku jest wyższa niż wilgotność magazynowania. Zbyt wysoka wilgotność ziarna podczas magazynowania prowadzi do obniżenia jego wartości paszowej oraz siły kiełkowania materiału siewnego. Ale najbardziej niebezpiecznym jest fakt, że sprzyja rozwojowi mykotoksyn.

Mykotoksyny są szkodliwymi produktami grzybów pleśniowych należących przede wszystkim do rodzajów: Aspergillus, Penicillium i Fusarium. Spożywanie produktów zawierających toksyny może prowadzić do różnego rodzaju zatruć. Najbardziej wrażliwe na ich działanie są płuca, układ pokarmowy, łożysko i gruczoł mlekowy. Aflatoksyny, które wraz z pobieraną przez bydło mleczne paszą, wnikają do układu pokarmowego, są następnie wydzielane w mleku w postaci tzw. toksyny mlekowej.

Sprawna organizacja zbioru i transportu ziarna oraz prawidłowe przeprowadzenie procesu suszenia pozwala na redukcję ryzyka zarażenia mykotoksynami. Wielu z obecnych rolników, prowadzących gospodarstwa, pamięta nie tak odległe czasy, gdy ich rodzice pracowicie podsuszali w stodole na klepisku ziarno zebrane kombajnem. Było to możliwe, gdyż szuflowanie kilku ton nie było aż tak wielkim problemem. Obecnie, w związku z powiększaniem areału, gdy rolnicy mają do zagospodarowania kilkadziesiąt, kilkaset, czy nawet ponad tysiąc ton ziarna, na znaczeniu zyskały suszarnie przewoźne i stacjonarne.

Suszarnie przewoźne (mobilne)

Suszarnie mobilne (fot. 1) charakteryzują się dużą uniwersalnością: umożliwiają przeprowadzenie suszenia ziarna zarówno w gospodarstwie właściciela, jak i na zasadzie świadczenia usług. Ze względu na możliwość przemieszczania, urządzenia pozwalają na obsłużenie zarówno małych gospodarstw dysponujących ilością od kilku do kilkunastu ton ziarna, jak również gospodarstw średnich i większych produkujących kilkaset ton. Szeroka gama tych urządzeń sprawia, że nawet bardzo wymagający klient może dokonać wyboru rozwiązania, które jest dostosowane do jego potrzeb.

Piotr Nowak

doradca żywieniowy – FoodeST

Katedra Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej

Wydział Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Słów kilka o znaczeniu wody oraz instalacji wodnej w produkcji trzody chlewnej

Woda jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu świń. Wbrew pozorom, zwierzęta te pobierają jej sporą ilość, w czasie jedzenia lub krótko po tym okresie. Produkują dużo ciepła, które następnie wydalają do otoczenia. Ciepło to oddawane jest głównie z wydychanym powietrzem, a więc z parą wodną. Wraz ze wzrostem świń zwiększa się również ilość wydychanej przez nie pary wodnej. Oprócz temperatury otoczenia wpływ na jej pobranie mają też: zawartość sodu i energii metabolicznej w paszy oraz odpowiednie zbilansowanie aminokwasów. Nadmiar sodu, wspomnianej energii metabolicznej oraz niedobór aminokwasów będzie sprawiał, iż świnie będą pić więcej. Zależy to także od tego, czy wszystkie sztuki mają swobodny dostęp do poideł.

Przepisy prawne narzucają obecnie hodowcom, by świnie posiadały stały dostęp do wody. Jest to w pełni uzasadnione, gdyż potrafią pić nawet 10-20 razy dziennie. Nawet, gdyby nie obowiązywały wspomniane normy, hodowcy nie pozwoliliby na ograniczenie dostępu do wody, gdyż znacząco obniżyłyby to wyniki produkcyjne. Przy braku dostępu do wody świnie stają się agresywne wobec siebie, może dochodzić do walk, ale także zaprzestają pobierania paszy. W związku z tym należy bezwzględnie zapewnić świniom pokrycie ich zapotrzebowania na wodę. Sytuacja ta dotyczy każdej grupy technologicznej, zaczynając od prosiąt ssących po lochy luźne czy knury. Warto zaznaczyć, iż mleko matki dla prosiąt ssących nie jest wystarczającym źródłem wody. Prosięta zaczynają poszukiwać jej w ściółce, co najczęściej kończy się biegunkami. W przypadku ich wystąpienia problem nasila się jeszcze bardziej, gdyż w szybki sposób dochodzi do odwodnienia organizmu.

Dla wielu hodowców woda pozostaje w tle zadawanych pasz. Uważają, że najważniejszą rzeczą jest, aby świnie miały zapewniony dostęp do paszy, a do wody już niekoniecznie. Lecz jest ona równie ważna, a może nawet istotniejsza od paszy. Przy wyposażaniu budynków inwentarskich uwagę skupia się na montowaniu wentylacji, paszociągów, automatów paszowych. A co z wodą? Wiele osób odpowiada: „jakoś to będzie”. W profesjonalnym chowie taka odpowiedź nie może mieć miejsca! Poidła nie mogą być traktowane jako dodatek. To tak samo ważny element wyposażenia chlewni. Niezwykle istotny jest tu wybór rodzaju poidła, który uzależniony powinien być od systemu żywienia, technologii utrzymania czy liczby zwierząt. Ogromną rolę odgrywa również ich umiejscowienie w kojcu. Wszystkie te czynniki wpływają na końcowy efekt tuczu.

lek. wet. Paweł Wróbel

Specjalista Chorób Trzody Chlewnej i Rozrodu Zwierząt

Biegunka biegunce nie równa

Szybkie przyrosty masy ciała oraz niski współczynnik wykorzystania paszy stały się wyznacznikiem nowoczesnej produkcji świń. Postępująca koncentracja produkcji oraz uzyskiwanie ekstremalnie wyśrubowanych wyników pociąga za sobą zwiększone ryzyko występowania wszelakich zaburzeń zdrowotnych. Choroby układu pokarmowego mogą „towarzyszyć” świni właściwie od urodzenia aż do śmierci i skutecznie przyczynić się do ograniczenia jej imponującego potencjału wzrostu.

Pośród wielu czynników patogennych dla układu pokarmowego świni, w praktyce terenowej na plan pierwszy wysuwają się:

Escherichia coli

Escherichia coli jest „królową” najróżniejszych biegunek i zaburzeń układu pokarmowego. Może wywoływać chorobę w każdym przedziale wiekowym, począwszy od osesków na dorosłych lochach i knurach kończąc.

Pod względem oddziaływania E. coli na organizm oraz przebiegu infekcji rozróżnia się 6 podstawowych szczepów tej bakterii:

szczep enterotoksynogenny (ETEC EnteroToxigenicEscherichiaColi) – wywołują zakażenia przewodu pokarmowego, czego efektem jest biegunka sekrecyjna, np. u nowo narodzonych prosiąt. Szczepy ETEC po dostaniu się do jelita przyczepiają się do komórek nabłonka i syntetyzują enterotoksyny. Adhezyny, czyli białka odpowiedzialne za „przyczepienie” się E. coli do komórek gospodarza, wytwarzane przez ETEC, nazywane są czynnikami kolonizacji lub CFA (Colonisation Factor Antigen) antygenami, szczepy ETEC mogą wytwarzać również cytotoksyczny czynnik nekrotyzujący CNF (Cytotoxic Necrotizing Factor). Enterotoksyny syntetyzowane przez ETEC to LT i/lub ST.

Witold Jan Wardal

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Oddział w Warszawie

Czym pokryć dach chlewni?

Do przekrycia i ocieplenia chlewni, a także innych budynków, mamy szeroki zakres możliwości: blachy, płyty warstwowe, włóknocementowe itp.), jednak przed dokonaniem wyboru warto poznać główne cechy tych materiałów.

Materiał przekrycia dachu chlewni poza głównym przeznaczeniem, jakim jest zabezpieczenie wnętrza budynku przed opadami atmosferycznymi oraz stworzenie odpowiedniego mikroklimatu, musi wykazywać się ognioodpornością. Zgodnie z prawem budowlanym, przekrycie dachu o powierzchni większej niż 1000 m² powinno być nierozprzestrzeniające ognia, a palna izolacja cieplna przekrycia powinna być oddzielona od wnętrza budynku przegrodą o klasie odporności ogniowej nie niższej niż RE15 (Dz.U. 2015 poz. 1422, Obwieszczenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 17 lipca 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie). A od strony technologii wykonania, warto pamiętać, że sposób wykonania więźby dachowej determinuje wybór przekrycia.

Dlaczego tak ważna jest ciepłochronność chlewni?

Trzoda chlewna jest wymagająca pod względem zapewnienia stabilnych warunków temperaturowych i to zarówno w ciągu całego roku, jak i doby. Dlatego chlewnia ocieplona, z prawidłowo działającą wentylacją, jest w stanie wypełnić jeden z podstawowych czynników opłacalności chowu świń – ograniczyć wydatki na ogrzewanie w chłodnych okresach. Niewystarczająca izolacja dachu i ścian chlewni powoduje wykraplanie się wilgoci na zimnych powierzchniach, skutkiem, czego następuje rozwój bakterii chorobotwórczych. Z kolei, przy zbyt wysokiej temperaturze w chlewni, tuczniki mają gorszy apetyt i wolniej przyrastają.