Skróty wybranych artykułów

Ryszard Pleskot

Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa

Oddział Poznań

Systemy dogrzewania prosiąt w porodówkach, odchowalniach i warchlakarniach

Właściwy mikroklimat

Prosięta po urodzeniu praktycznie przez 3 dni nie posiadają systemu termoregulacji, dlatego producenci prosiąt i warchlaków w początkowej fazie ich życia i rozwoju muszą zapewnić im odpowiednią temperaturę pomieszczeń. Brak systemu zrównoważenia cieplnego organizmu, w pierwszych dniach życia prosiąt powoduje ich śpiączkę, która najczęściej kończy się śmiertelnym zejściem zwierzęcia. Aby wytworzył się własny system termoregulacji u prosiąt potrzeba na to około trzech tygodni życia. W tym czasie następuje szybki przyrost tkanki tłuszczowej od 1-16%, pojawia się również okrywa włosowa na powierzchni skóry. Dlatego przez cały czas dochodzenia do całkowicie sprawnego systemu termoregulacji, prosięta muszą być w sposób ciągły dogrzewane, szczególnie w okresie jesienno-zimowym a nawet wczesną wiosną. W pomieszczeniach porodówki, a szczególnie w kojcach porodowych, pojawiają dwa przeciwstawne problemy dotyczące odpowiednich temperatur powietrza dla loch karmiących i nowo narodzonych prosiąt.

Dla loch karmiących optymalna temperatura wynosi od 18-20ºC, natomiast wyższe zakresy powodują destrukcję w ich fizjologii, a także częste zakłócenia w laktacji. Natomiast dla prosiąt taka temperatura jest niewystarczająca, ponieważ w pierwszych trzech dniach życia wymagają one temperatury od 25 do 30ºC, którą do 14 dnia życia należy stopniowo obniżać do uzyskania 24ºC i utrzymywać ją do momentu odsadzenia. Od 28 do 56 dnia życia, temperatura powinna kształtować się w granicach 18-21ºC a prędkość ruchu powietrza nie powinna przekraczać 0,1 m/s. Zalecana wilgotność wynosić powinna dla prosiąt i warchlaków w granicach 50-60%. Dla ochrony prosiąt legowisko powinno być oddzielone od lochy z zachowaniem przy tym kontaktu wzrokowego lochy z prosiętami. W pomieszczeniu kojca porodowego na małej powierzchni musimy zatem wyodrębnić dwa odrębne miejsca temperaturowe (mikroklimaty), dla lochy karmiącej oraz dla prosiąt. Przy bezściołowym systemie utrzymania zaleca się, aby temperatura była o 2-4ºC wyższa, ponieważ prosięta na ściółce dodatkowo mogą się dogrzać, zagrzebując się w niej.

Tabela 1. Wartości temperatury (w ºC) dla poszczególnych zwierząt

W warunkach produkcyjnych uzyskanie odpowiedniej temperatury dla prosiąt sprawia wiele trudności. W związku z tym należy stosować indywidualne rozwiązania, w zależności od systemu utrzymania, rodzaju kojca porodowego, termoizolacji pomieszczenia, które pozwalają utrzymywać odpowiednią temperaturę tylko w strefie przebywania prosiąt, a nie w całym pomieszczeniu porodówki, co często spotkać można w praktyce.

Krzysztof Serwa

Itochu Deutshland GmbH

Przedstawicielstwo w Polsce

Treonina w żywieniu świń: aminokwas kluczowy dla prawidłowego wzrostu oraz metabolizmu zwierząt

Ostatnie kilkadziesiąt lat przyniosło ze sobą wiele zmian w produkcji zwierzęcej. Pod wpływem zmieniających się gustów konsumentów zmianie uległy cele produkcyjne, na skutek czego zmieniły się same zwierzęta. Obecnie produkcja zwierzęca osiągnęła takie rozmiary, że należy już myśleć nie tyle o poprawie wydajności, ale o wpływie na nasze środowisko przyrodnicze.

Fakt, że dla osiągnięcia maksymalnego tempa wzrostu należy zapewnić zwierzętom paszę, która pokryje ich zapotrzebowanie pokarmowe jest oczywisty dla każdego producenta. Jednakże pojawienie się nowych problemów związanych z bezpieczeństwem żywności i środowiska, takich jak redukcja ilości wydalanego azotu (N) oraz zakaz stosowania antybiotykowych stymulatorów wzrostu (AGP), wprowadziło wiele ograniczeń dotyczących składu pasz oraz sposobu żywienia wysokowydajnych zwierząt hodowlanych. W tym kontekście obniżenie poziomu białka w diecie świń jest ważnym czynnikiem warunkującym dostosowanie się do wprowadzonych restrykcji Unijnych. Rozwój ferm trzodowych ograniczony jest przez poziom emisji N określony m.in. dyrektywą 96/61/EC.

Zastosowanie w żywieniu świń diety niskobiałkowej umożliwia obniżenie emisji azotu. Na przykład redukcja poziomu białka w diecie świń o 1% zmniejsza całkowitą ilości wydalanego azotu o 10% (Relandeau i in., 2000). Z kolei niższa emisja azotu daje możliwość utrzymywania większej liczby zwierząt bez potrzeby powiększania areału gospodarstwa. Ponadto poprzez redukcję poziomu białka ogólnego, (BO) w paszy zmniejszamy ilość drobnoustrojów chorobotwórczych w bezpośrednim otoczeniu zwierząt. Dieta niskobiałkowa w przypadku prosiąt daje bardzo pozytywny efekt w postaci zredukowania lub nawet wyeliminowania przypadków biegunki w okresie okołoodsadzeniowym. Żywienie zwierząt dietą niskobiałkową bez szkody dla osiąganych przyrostów jest możliwe tylko przy uzupełnieniu poziomów aminokwasów egzogennych poprzez dodanie ich w formie czystej.

W kontekście wspomnianych restrykcji i regulacji (nie tylko Unijnych) szczególnie ważne wydaje się być zastosowanie w żywieniu trzody odpowiedniego poziomu treoniny. To właśnie treonina, będąc drugim w diecie świń w Europie aminokwasem limitującym, jest składnikiem pokarmowym niezbędnym w ich żywieniu. Zapotrzebowanie na ten aminokwas jest badane coraz częściej od czasu jego wprowadzenia do powszechnego użytku. Tym niemniej, bardzo często publikowane wyniki badań są rozbieżne.

lek. wet. Eugeniusz Giczela

Starszy Inspektor ds. Higieny Środków Spożywczych Pochodzenia Zwierzęcego

Wojewódzki Inspektorat Weterynarii w Poznaniu

Produkcja mięsa na użytek własny

(Czy mięso pozyskane z uboju na użytek własny może być wprowadzone na rynek?)

Zgodnie z przepisami art. 5, pkt 1a ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego(Dz.U.06.17.127 ze zmianami), na uży­tek własny może być przeznaczone mięso pozyskiwane z utrzy­mywanych w gospodarstwie;

▪ cieląt do szó­stego miesiąca życia,

▪ świń,

▪ owiec kóz,

▪ drobiu oraz

▪ zwierząt dzikich utrzymywa­nych w warunkach fermowych, albo

▪ pozyskane przez myśliwego w wyniku od­strzału zwierząt łownych.

Mięso to lub przetwory z tego mięsa uzyskane we własnym gospodarstwie mogą być przeznaczone tylko na własne potrzeby. Przy produkcji mięsa na użytek własny muszą być spełnione wymagania zdrowotne, higie­niczne i sanitarne.

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wypełniając obowiązki nałożone przepisami art. 11a, ust. 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r.o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz.U.06.17.127 ze zmianami) wydał 9 lipca 2007 r. rozporządzenie w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny (Dz.U.2007.132.919), które zaczęło obowiązywać od 7 sierpnia 2007 r. W rozporządzeniu tym, biorąc pod uwagę ochro­nę zdrowia publicznego, w tym po­trzebę zapewnienia bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego, Minister określił obowiązki posiadacza zwierzęcia oraz wymagania dotyczące zdrowia zwierząt, warunków jakie powinny być spełnione przy uboju na terenie gospodarstwa, badania po­ubojowego mięsa, w tym mięsa pozyskanego  w wyniku odstrzału zwierząt łownych oraz sposobu znakowania mięsa.

Ubojowi na terenie gospodarstwa w celu produkcji mięsa na użytek własny poddaje się zwierzęta;

– zdrowe,

– które pochodzą z gospodarstwa lub z obszaru nie objętego restrykcjami powiatowego lekarza weterynarii w celu zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych,

– po upływie okresu karencji dla użytego produktu leczniczego weterynaryjnego lub produktu leczniczego, jeżeli przed poddaniem ubojowi zwierzęta były leczone tymi  produktami.

Przy uboju zwierząt na terenie gospodarstwa powinny być spełnione wymagania określone w przepisach o ochronie zwierząt(ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt – Dz.U.03.106.1002 tekst jednolity)i w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt(ustawa z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt– Dz.U. 2004. 91. 872 ze mianami).

Zygmunt Pejsak

Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Ważne praktyczne dane zaprezentowane na ostatnim światowym KONGRESIE lekarzy weterynarii specjalistów chorób świń w Durbanie.

Część 2. Mykoplazmowe zapalenie płuc

Mykoplazmowe zapalenie płuc (Mycoplasmal Pneumoniae of Swine – MPS) nie przestaje być jednym z najważniejszych ekonomicznych problemów w stadach, w których stwierdza się ta chorobę. Fakt, że choroba ta w ostrej, a częściej endemicznej formie występuje w zdecydowanej większości stad świń, powoduje, że zagadnieniem tym od wielu lat interesują się wszyscy zajmujący się opieką nad chlewniami lekarze weterynarii. Wielu z nich wydaje się, że wiedzą praktycznie wszystko na jej temat. Prawda jest jednak inna, prowadzone nieprzerwanie prace nad patogenezą i zwalczaniem mykoplazmowego zapalenia płuc uwidaczniają coraz to nowe fakty, które uwzględniać należy w przypadku rozpatrywania sposobów ograniczenia strat czy też decyzji o eradykacji tej choroby ze stada.

Czynnik etiologiczny MPS, drobnoustroje Mycoplasma hyopneumoniae, jest też jednym z głównych „udziałowców” tak zwanego zespołu oddechowego świń (porcine respiratory disease syndrom – PRDC), można więc stwierdzić, że Mhp bierze udział w etiologii dwóch najczęściej występujących chorób układu oddechowego świń. Dlatego też,  co najmniej od 14 lat, zagadnienia związane przede wszystkim z patogenezą i zwalczaniem MPS znajdują się na czele prezentowanych na kolejnych kongresach (IPVS).

W Durbanie po raz pierwszy bardzo wyraźnie podkreślano występowanie różnic antygenowych między szczepami Mhp. Dotychczas na temat zróżnicowanych właściwości biologicznych Mhp w zasadzie nie było mowy. Wykazanie odmiennej zjadliwości szczepów tego drobnoustroju wskazuje, że różne konsekwencje występowania Mhp w stadach świń determinowane są nie tylko – tak jak sądzono dotychczas – warunkami środowiskowymi oraz sposobem zarządzania produkcją, ale także zjadliwością szczepu Mhp występującego w chlewni. Udokumentowane fakty, dotyczące różnorodności szczepów Mhp, wskazują, że należy unikać wwożenia do chlewni świń z obiektów, w których stwierdza się MPS. Postępowanie takie chroni przed wprowadzaniem, innych niż już obecne w obiekcie, szczepów omawianego drobnoustroju.

Ryszard Pleskot

Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa, Oddział Poznań

Jak wykonać kanały gnojowicowe w chlewniach?

Pomieszczenia inwentarskie z całkowicie szczelinową podłogą lub z częściowo pełną stosuje się przy bezściółkowym chowie zwierząt, który charakteryzuje się zmniejszeniem nakładów robocizny przy obsłudze.

Przy chowie bezściółkowym odchody zwierzęce mają postać ciekłą. Są one mieszaniną kału i moczu lub kału i moczu z dodatkiem wody, potocznie nazywane gnojowicą. Woda przedostaje się do odchodów ze spłukiwania pomieszczeń w celu utrzymania ich w czystości i porządku. Przez szczeliny podłogi płynne odchody spływają lub są przydeptywane przez zwierzęta do znajdujących się pod podłogą kanałów, w których mogą być przechowywane i którymi wypływają  lub z których są wypompowywane do zbiorników poza budynek inwentarski. Odchody płynne z budynków bezściółkowych można usuwać:

–          mechanicznie (przy pomocy przenośników),

–          hydraulicznie (kanałami przebiegającymi wzdłuż stanowisk).

Hydrauliczne systemy usuwania płynnych odchodów zwierzęcych

Usuwanie hydrauliczne (grawitacyjne lub wymuszone) polega na wykorzystaniu naturalnej właściwości cieczy, która potrafi płynąć i może być pompowana. Usuwanie gnojowicy z budynku grawitacyjnie (wykorzystanie własności fizycznych cieczy) wymaga dodatkowego jej rozcieńczenia wodą, która pochodzi z mycia kojców i urządzeń, przecieków z instalacji pojenia, mycia pomieszczeń po opróżnieniu przed zasiedleniem nowej grupy zwierząt. Z przeprowadzonych w poprzednich latach obserwacji wynika, że usuwanie grawitacyjne gnojowicy z budynków jest zadowalające, gdy jest poprawnie i starannie wykonane. Przy tym systemie w budynku wykonane są kanały gnojowicowe przykryte rusztami, przebiegające w części gnojowej kojców (stanowisk) wzdłuż ich rzędów. Najczęściej kanały te uchodzą (wpływają) do kolektora zbiorczego (kanału poprzecznego), zazwyczaj usytuowanego w połowie długości budynku. Z kolektora zbiorczego gnojowica spływa do zbiornika poza budynkiem inwentarskim. Systemy usuwania hydraulicznego płynnych odchodów składają się z kanałów przykrytych rusztami, które czasami połączone są rurami z PCV ze zbiornikiem poza budynkiem inwentarskim. Najpowszechniej stosowane w budownictwie rolniczym systemy hydraulicznego usuwania odchodów, to: samospływ ciągły, okresowe spłukiwanie, cyrkulacyjny i slalomowy.