Zbigniew Domagalski

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach

Oddział w Poznaniu

Postępowanie z ziarnem po żniwach

Jak co roku, w okresie żniw powracają problemy związane ze zbiorem i zagospodarowaniem olbrzymiej masy ziaren. Najwięcej zebranego ziarna, 59-73%, średnio rocznie 66,5% zbiorów własnych przeznacza się na pasze.

Zebrane ziarno zbóż bez względu na jego przeznaczenie musi spełniać określone wymagania jakościowe, tzn. powinno być dojrzałe, zdrowe, dobrze wykształcone, o swoistym zapachu i kolorze, beż zapachu stęchłego, fermentacji, bez objawów zjełczenia, pleśni i bez porażenia szkodnikami zbożowymi. Ziarno to nie powinno być bardziej wilgotne niż 14%, a zawartość zanieczyszczeń nie może przekroczyć 6%. Temperatura ziarna nie powinna przekraczać 17°C.

Wobec tak sformułowanych wymagań konieczne jest dostosowanie magazynów w gospodarstwach do szybkiego i zmechanizowanego odbioru ziarna oraz wyposażenia ich w maszyny i urządzenia niezbędne do przyjęcia ziarna luzem oraz do jego zabezpieczenia i zmagazynowania.

Zebrane kombajnem ziarno, często o wilgotności 14% i temperaturze powyżej 17°C, jest nieprzydatne do przechowywania i dlatego przed zmagazynowaniem powinno być poddane konserwacji.

Czym przeładować zboże?

Trudno wyobrazić sobie ręczny przeładunek wielu ton zbóż lub przenoszenie ziarna na strych, podczas gdy szybko trzeba odebrać je od wydajnych kombajnów i rozładować w punkcie przyjęciowym. Bezproblemowe przyjęcie ziarna z pola zależy głównie od odpowiednio zaprojektowanych rezerw w punkcie przyjęcia. Kosz przyjęciowy powinien być dłuższy o 2 m od najdłuższej przyczepy i powinien pomieścić przynajmniej jeden transport ziarna. Kosze przyjęciowe wykonane z blachy powinny mieć gładkie i nachylone pod odpowiednim kątem ściany. Przenośniki przyjmujące ziarno powinny mieć taką wydajność, która umożliwi szybkie odbieranie ziarna. W praktyce stosowane są:

– przenośniki ślimakowe (śrubowe),

– pneumatyczne,

– kubełkowe,

– zgarniakowe typu redler.

W gospodarstwach najczęściej stosuje się przenośniki ślimakowe i pneumatyczne. Przenośniki ślimakowe mają prostą budowę i umożliwiają prostoliniowe przemieszczanie ziarna, co w pewnym stopniu ogranicza ich zastosowanie. Prosta konstrukcja ma wpływ na ceny, które są do zaakceptowania również przez właścicieli małych gospodarstw.

Zaletami przenośników ślimakowych są łatwość obsługi i konserwacji oraz niski koszt eksploatacji. Można nimi transportować zboże w magazynach płaskich oraz w silosach z dnem płaskim i stożkowym.

Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Znaczenie siary w żywieniu prosiąt

Wielkość produkcji siary i mleka ma podstawowe znaczenie dla przeżywalności oraz wzrostu prosiąt w okresie przed i po odsadzeniu od, a wielkość spożycia siary decyduje o przeżywalności w okresie pierwszych dni po urodzeniu.

Mleko matki jest wyłącznym pokarmem prosiąt w pierwszych dniach życia. Nowo narodzone prosięta dla prawidłowego rozwoju wymagają odpowiedniej ilości siary w ciągu kilku godzin po urodzeniu, a następnie odpowiedniej ilości mleka przynajmniej przez pierwsze 3 dni życia. Ilość i jakość siary i mleka decydują o wynikach odchowu prosiąt. Siara jest głównym czynnikiem decydującym o przeżywalności i rozwoju prosiąt, dostarczając przeciwciał istotnych w odporności prosiąt i energii potrzebnej w procesach termoregulacji i wzrostu. Wpływa również na rozwój przewodu pokarmowego i regulację poziomu glukozy we krwi. Wzrost masy ciała przez pierwsze 24 godziny po urodzeniu zależy od wielkości pobrania siary, a wczesna śmiertelność prosiąt jest w dużej mierze związana z niedostatecznym pobraniem siary, która jest źródłem energii i przeciwciał. W badaniach wykazano, że 82% prosiąt, które nie pobrały odpowiedniej ilości siary nie przeżyło pierwszych 3 dni życia.

Poprawa przeżywalności prosiąt może być osiągnięta przez zwiększenie pobrania siary, co zależy od zdolności loch do produkcji siary i prosiąt do jej pobrania. Produkcja siary rozpoczyna się przed porodem i trwa do 48 godz. po porodzie. W czasie laktacji siara jest stopniowo przekształcana w mleko, a proces ten rozpoczyna się już podczas pierwszych 12 godz. po porodzie.

Produkcja siary jest bardzo zróżnicowana pomiędzy lochami. W badaniach wykazano, że w okresie pierwszych 24 godz. po porodzie średnia produkcja siary wynosiła 3,67 kg (od 1,91 do 5,31 kg). Produkcja siary nie jest związana z wielkością miotu (w odróżnieniu od produkcji mleka), mają na nią natomiast wpływ inne czynniki, takie jak: kolejność miotu, czas porodu, status zdrowotny i żywienie loch oraz genotyp. Na wielkość produkcji siary ma również wpływ masa urodzonych prosiąt oraz zróżnicowanie miotu. Prosięta charakteryzujące się większą masą ciała w większym zakresie stymulują lochy do produkcji siary (Devillers i in. 2007). Wyniki innych badań wskazują, natomiast, że lochy mające różniące się wielkością i masą mioty odznaczają się podobną produkcją siary (Quensel, 2011). Wzrost liczby prosiąt martwo urodzonych ma natomiast negatywny wpływ na produkcję siary. Zwiększona  produkcja siary może być uzyskana poprzez ograniczenie stresu przed, w trakcie i po porodzie, istotne znaczenie ma również nieograniczony dostęp loch do wody.