W UE porozumienie w kwestii umożliwienia zakazów lub dopuszczenia uprawy GMO

Dnia 4 grudnia br. w Brukseli doszło do porozumienia PE oraz Rady, na podstawie którego państwa członkowskie będą miały większe legalne prawa do decyzji o zakazie (lub dopuszczeniu) uprawy GMO na swoim terytorium. Każde państwo Unii ma mieć swobodę wyboru czy chce negocjować w kwestii zakazu z firmą biotechnologiczną, czy chce od razu wprowadzić zakaz. Już w trakcie procesu autoryzacji dane państwo będzie mogło wystąpić o ograniczenie zasięgu geograficznego wniosku o dopuszczenie do uprawy. Kraj członkowski wprowadzając zakaz uprawy GMO (wcześniej już dopuszczonej do uprawy) musi to uzasadnić zaakceptowaną listą podstaw zakazów w tym: przyczyny etyczne, ochronę lokalnego środowiska, krajobrazu czy gospodarstw rolników ekologicznych. Jednak porozumienie nie zawiera wstępnego wymogu Parlamentu Europejskiego, który zakładał poszerzenia listy uzasadnienia zakazu uprawy GMO o przyczyny zamiaru ochrony środowiska (zapobiegania rozprzestrzeniania odpornych chwastów, szkodników czy zapobieganie zanieczyszczeniu innych upraw; patrz: wiadomości z 21 listopada br.). KE i władze wykonawcze naciskały, aby podstawy ewentualnego zakazu uprawy GMO nie powinny obejmować kwestii zdrowia czy ochrony środowiska wg nich aspektów, które ocenia EFSA. Z drugiej strony plany zmierzają do tego, aby przyśpieszyć proces autoryzacji GMO na poziomie całej Unii, aby takim państwom jak np. Wielka Brytania, Hiszpania, Portugalia pozwolić na uprawę nowych odmian GMO. Wielu komentatorów jest sceptycznych co do kwestii przyśpieszenia procesu legalizacji. Porozumienie przetransponowane na rozporządzenie może wiosną 2015 roku wejść w życie i dać większą swobodę państwom, chcącym zakazać uprawy GMO. Po kolejnych uzgodnieniach kwestia ma być poddana pod głosowanie PE prawdopodobnie w styczniu 2015 roku. Nowo wybrany Komisarz ds. Zdrowia Vytenis Andriukajtis podkreślił wolność wyboru dla upraw odmian zmodyfikowanych genetycznie oraz wskazał zgodność ze stanowiskiem przewodniczącego Junckera, który dążył do tego, aby wola rządów miała tą samą wagę jak dowody naukowe, jeśli chodzi o tak ważne decyzje jak żywność i środowisko. Wg Komisarza Andriukajtisa proces legislacji musi potrwać i jest mało prawdopodobne, aby europejskie pola zostały wiosną obsiane nowo zaakceptowanymi odmianami GMO. Greenpeace ocenił, że teraz państwa, które wprowadzą zakaz GMO mogą znaleźć się pod ostrzałem przemysłu biotechnologicznego, chociaż jedyną drogą do efektywnego utrzymania bioróżnorodności oraz ochrony gospodarstw ekologicznych jest właśnie takowy zakaz.

Źródło: FAMMU/FAPA na podst.: FAMMU na podst.: Agra Facts No 90-14, ea

Licencje w eksporcie i imporcie zbóż

W tym tygodniu KE wydała licencje na eksport następujących ilości zbóż: 344 tys. ton pszenicy miękkiej, 24 tys. ton mąki pszennej, 17 tys. ton durum, 89 tys. ton jęczmienia oraz 17 tys. ton kukurydzy. Dotychczasowy eksport zbóż z UE (na podstawie wydanych licencji) osiągnął 19,45 mln ton, tj. o 3,27% mniej w porównaniu do analogicznego okresu sezon wcześniej.

Eksport zbóż z UE* – (1 lipca’14 – 9 grudnia’14) w tys. ton

                                                           2013/14         2014/15         % zmiana

Pszenica miękka                             12 548              13 098               4

Mąka pszenna (w ekwiw. ziarna)         495                 531                 7

Pszenica durum                                279                 402                 44

Pszenica razem                              13 321            14 031                  5

Jęczmień                                          4 724              4 064              -14

Kukurydza                                        1 989              1 235              -38

Żyto                                                   77                   124                 61

Zboża razem                                20 111                 19 454              -3,27

Źródło: KE * – na podstawie wydanych licencji eksportowych

Po stronie importu zezwolono na przywóz 9 tys. ton pszenicy miękkiej, 157 tys. ton durum, 3 tys. ton jęczmienia oraz 102 tys. ton kukurydzy. Łącznie import zbóż do UE w bieżącym sezonie osiągnął 6,14 mln ton, tj. o 21% więcej niż w tym samym okresie rok wcześniej.

Import zbóż z UE* – (1 lipca’14 – 9 grudnia’14) w tys. ton

                                                           2013/14         2014/15         % zmiana

Pszenica miękka                            901                 1 627              81

Mąka pszenna (w ekwiw. ziarna)      11                   13                   18

Pszenica durum                             672                 1 193              78

Pszenica razem                              1 584              2 834              79

Jęczmień                                        8                     56                   600

Kukurydza                                    3 500              3 250              -7

Zboża razem                                  5 092              6 140              21

Źródło: KE

Komisarz ds. rolnictwa zapowiedział uproszczenie WPR

Nowy komisarz ds. rolnictwa Phil Hogan na pierwszym spotkaniu z organizacją rolniczą Copa-Cogeca w dn. 4 grudnia br. przedstawił swoje plany podjęcia działań mających na celu ograniczenie biurokracji związanej z funkcjonowaniem Wspólnej Polityki Rolnej i uproszczeniem unijnej polityki rolnej. Już wcześniej komisarz Hogan podkreślał, że zredukowanie obciążeń biurokratycznych i uproszczenie WPR będą jego głównymi priorytetami z nadchodzących latach. W czasie spotkania z przedstawicielami Copa-Cogeca komisarz poinformował o swoich planach przeprowadzenia oceny (tzw. screening) zasad WPR w celu identyfikacji obszarów i elementów wymagających zmiany w tym zakresie. Co ważne w kontekście obaw narastających w krajach członkowskich związanych z wdrożeniem wymogu zazieleniania z początkiem przyszłego roku, także zasady funkcjonowania tego nowego instrumentu WPR będą mogły po roku od jego implementacji również podlegać ocenie. Zapowiedzi zmian WPR przedstawione przez nowego komisarza ds. rolnictwa zostały dobrze odebrane przez Copa-Cogeca.

Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters i innych źródeł

Na Euronext pszenica nieco tańsza

W tym tygodniu notowania pszenicy w kontraktach terminowych na Euronext nieznacznie zniżkowały. Pszenica w kontrakcie styczniowym była o 1,1% tańsza niż tydzień wcześniej – 184,3 EUR/tonę. Ceny kukurydzy w najbliższym kontrakcie nie uległy większym zmianom – o 0,3% do 155 EUR/tonę. Obecne spadki cen pszenicy to przede wszystkim odreagowanie emocjonalnej reakcji rynku na obawy o rosyjskie restrykcje. Wcześniejsze wzrosty były spowodowane pojawieniem się informacji o zaostrzeniu kontroli jakościowych eksportowanego ziarna przez rosyjskie służby weterynaryjne i fitosanitarne. Obawiano się, że jest to pierwszy krok w kierunku dalszych obostrzeń. Jednak w ostatni poniedziałek rosyjskie służby wyjaśniły, że nowe regulacje będą stosowane, jeśli wystąpią problemy z jakością ziarna. Poza tym wicepremier kraju poinformował, że kraj nie rozważa obecnie wprowadzenia restrykcji w eksporcie zbóż. Wydaje się, że ceny stabilizują się. Możliwe, że w najbliższym okresie poruszać się będą w trendzie bocznym. Presja podaży jest jednak obecnie nadal duża. Unia odnotuje bardzo wysoki poziom zapasów na koniec sezonu, prognozowany przez KE na 47,8 mln ton. Bieżący tydzień przyniósł słabsze wyniki eksportu. Wydano licencje na wywóz 344 tys. ton pszenicy miękkiej i 89 tys. ton jęczmienia. W Stanach pomimo ogromnej presji podażowej notowania zbóż w kontraktach umacniają się. I tak kukurydza w kontrakcie grudniowym podrożała o 3,7% do 153,5 USD/tonę, a pszenica – o 1,8% do 224,2 USD/tonę. Czynniki wspierające znajdują się po stronie popytowej. W tym tygodniu odnotowano dobre wyniki amerykańskiego eksportu zarówno kukurydzy, jak i pszenicy. Eksport kukurydzy osiągnął 963 tys. ton i mieścił się w przedziale prognoz analityków (800- 1000 tys. ton), a pszenicy – 442 tys. ton – również zawierał się w przedziale przewidywanym przez analityków (250-450 tys. ton). W USA utrzymuje się wyjątkowo wysokie tempo produkcji bioetanolu. W pierwszym tygodniu grudnia br. poziom tygodniowej produkcji osiągnął rekord 988 tys. baryłek dziennie, tj. o 26 tys. baryłek więcej w porównaniu z wynikiem z poprzedniego tygodnia. Poziom zapasów bioetanolu również się zwiększa – do 17,75 mln baryłek. Tak więc dzięki wzmożonej produkcji i pomimo intensywnego eksportu, Stany dysponują wysokimi zapasami bioetanolu. Warto podkreślić, że obecnie dzięki korzystnym cenom bioetanolu i niskim kosztom surowca (kukurydzy), marże przetwórców są wyjątkowo wysokie. Pomimo wyraźnego wzmożenia produkcji bioetanolu w ostatnim kwartale roku, USDA nie podniosła prognozy zużycia kukurydzy na cele biopaliwowe. Według Amerykańskiego Departamentu Rolnego (raport grudniowy), w tym sezonie Stany skierują 130,8 mln ton kukurydzy do produkcji bioetanolu. Byłaby to podobna ilość surowca co w poprzednim sezonie. Wysoka produkcja bioetanolu w USA jest jednym z istotnych czynników wzrostowych – pod stronie popytowej – wpływającym na kształtowanie się cen zbóż nie tylko na rynku amerykańskim. W tym tygodniu ukazał się grudniowy raport USDA. Amerykański Departament Rolny podwyższył prognozę światowej produkcji pszenicy – z 719,86 mln ton do 722,18 mln ton, a zbóż paszowych – z 1273,77 mln ton do 1275,32 mln ton. Podniesiono także przewidywane zapasy zbóż na koniec sezonu – do 521,17 mln ton. Globalny bilans zbożowy jest wyjątkowo „ciężki”. Tanieje fracht. Podstawowy wskaźnik kalkulowany przez Bałtycką Giełdę Frachtową BDI (Baltic Dry Index) obniżył się do 887 punktów (11.12.br.) wobec 1019 punktów tydzień wcześniej, a wskaźnik dla panamaksów odpowiednio – z 1097 punktów do 1026 punktów. W dalszym ciągu utrzymują się dobre prognozy dla Argentyny i Brazylii. Dostawy z tych krajów mogą w najbliższych miesiącach zwiększyć presję podażową i przyczynić się do spadków cen zbóż. W okresie przed świętami Bożego Narodzenia ceny zbóż zwykle nieznacznie wzrastają. Jednak dalszy przebieg tendencji cenowych w najbliższym czasie jest trudny do przewidzenia ze względu na dużą ilość czynników wpływających obecnie na kształtowanie się cen. Scenariusz wyraźnych wzrostów jest mało prawdopodobny, należy raczej spodziewać się bądź poruszania cen w trendzie bocznym, bądź ich spadku.

Źródło: Komentarz własny ekspertów FAMMU/FAPA z wykorzystaniem Reuters i innych źródeł

Prognozy dla rynku wieprzowiny w UE w nadchodzącej dekadzie

W grudniu 2014 r. Komisja Europejska opublikowała raport „Perspektywy dla rynków rolnych i dochodów rolniczych w UE w latach 2014-2024”. Opracowanie zawiera m.in. prognozę poprawy sytuacji na unijnym rynku wieprzowiny w ciągu najbliższych dziesięciu lat. Po siedmiu latach sukcesywnego spadku, w 2015 r. można się już spodziewać odbudowy poziomu unijnej produkcji. Redukcja pogłowia trzody w UE, zapoczątkowana w 2007 r., była wynikiem programów restrukturyzacyjnych, przyjętych w wielu państwach członkowskich z uwagi na wysokie koszty pasz. W ostatnich trzech latach redukcja populacji świń w UE pogłębiła się. Czynnikami warunkującymi tą sytuację było wprowadzenie w 2013 r. nowych przepisów z zakresu dobrostanu loch, epidemia afrykańskiego pomoru świń (ASF) na wschodniej granicy UE i w następstwie wprowadzenie przez Rosję zakazu importu wieprzowiny z UE w lutym 2014 r. Tegoroczna produkcja mięsa wieprzowego w UE obniży się wobec 2013 r. o 0,6% do 22,2 mln ton. Pomimo rosyjskiego embarga, unijny eksport wieprzowiny w 2014 r. spadnie tylko o 8%. Chiny i Hongkong będą głównymi rynkami zbytu, odbierając razem ok. jednej trzeciej wywozu z UE. Kolejnymi odbiorcami będą (w zastępstwie Rosji) Japonia, Filipiny i Korea Płd. Z uwagi na spadek popytu, w 2014 r. średnie ceny wieprzowiny w UE obniżą się wobec 2013 r. o 6% do 1650 EUR/t. Spis pogłowia trzody chlewnej, przeprowadzony wiosną tego roku w 14 państwach członkowskich, był pierwszym sygnałem odbudowy stada świń w UE. Pogłowie ogółem wzrosło wobec 2013 r. o 0,9%, a loch o 0,8%. Spadek cen pasz, rekordowe zbiory i wzrost produktywności przyczynią się do wzrostu liczebności świń w UE o 0,8% w 2015 r. Produkcja netto wieprzowiny UE wzrośnie wobec 2014 r. o 0,8% do 22,4 mln ton. Do 2024 r. produkcja netto wzrośnie nieznacznie (o 2%) wobec 2014 r. do 22,6 mln ton i będzie to poziom zbliżony do 2012 r. Ekspansję produkcji będą ograniczały przepisy z zakresu ochrony środowiska (dyrektywa azotanowa) i dobrostanu zwierząt oraz zmiany w strukturze spożycia. W krajach „stare” UE-15 produkcja odbuduje się nieznacznie w 2015 r., po czym będzie ponownie spadała. W „nowej” UE-13 natomiast, wzrost produkcji będzie stały w analizowanym okresie. Globalny popyt na wieprzowinę będzie nadal rósł w nadchodzącej dekadzie, jednak w stopniu wolniejszym niż w poprzednich 10 latach (1,7% wobec 4,1% rocznie). Największe wzrosty spodziewane są w Azji, głównie w Chinach. W okresie od 2014 r. do 2024 r. unijny eksport wieprzowiny wzrośnie o ponad 20% do 2,5 mln ton. UE pozostanie prawdopodobnie głównym dostawcą wieprzowiny na rynek chiński, z ponad połową udziału w całkowitym imporcie. Obiecującymi odbiorcami unijnej wieprzowiny będą również Filipiny i Wietnam. Pomimo wielu kampanii promujących spożycie wieprzowiny, w krajach UE-15 prognozowany poziom konsumpcji na jednego mieszkańca nie wzrośnie w analizowanym okresie. Po nieznacznej odbudowie w 2015 r., spożycie w „starej” Unii zacznie się nawet ponownie obniżać do 29,7 kg w 2024 r. Wzrośnie natomiast konsumpcja drobiu. W krajach „nowej” UE-13 spożycie wieprzowiny będzie rosło stopniowo do 32,7 kg na jednego mieszkańca w 2024 r., głównie ze względu na coraz wyższe zapotrzebowanie w Polsce i Rumunii. Po spadku w 2014 r., ceny wieprzowiny w UE umocnią się w analizowanym okresie, wspierane przez rosnący popyt światowy i w 2024 r. osiągną prawdopodobnie średni poziom 1830 EUR/t – o 11% wyższy niż w 2014 r.

Źródło: FAMMU/FAPA na podst. „Prospects for Agricultural Markets and Income in the EU 2014-2024”, KE