Witam! Mam kilkadziesiąt loch i coraz mniej rąk do pracy.

W związku z tym zastanawiam się nad zmianą systemu chowu. Chciałbym utrzymywać lochy na pastwisku, ale nigdzie nie mogę znaleźć materiałów dotyczących tego systemu. Proszę o pomoc. Materiałów na ten temat jest u nas niewiele, chyba dlatego, że system, nazywany z angielskiego „outdoor” po prostu się nie przyjął. Propagowaliśmy go na naszych łamach w latach 90., publikując w tym okresie kilka artykułów. Z doświadczeń angielskich wynika, że z pozoru tańsza produkcja w praktyce wcale taką być nie musi. Należy liczyć się z większym do 50% zużyciem paszy przez lochy, większą liczbą upadków wśród prosiąt a także czasami niższą skutecznością krycia w porównaniu do tradycyjnego utrzymania. Biorąc pod uwagę łagodne zimy, które mieliśmy w naszym kraju w ostatnich latach, być może jednak rezultaty takiego chowu przyniosłyby oczekiwane efekty, tzn. co najmniej 20 prosiąt od lochy w roku. W Anglii na początku lat 90. w systemie tym uzyskiwano 22 prosięta odsadzone od lochy/rok. Według angielskich zaleceń na lochę karmiącą należy przeznaczyć ok. 400 m² i mogą one być utrzymywane w jednym okólniku po kilka sztuk, ale każda z nich z dostępem do własnej budki. Na lochę prośną oraz tuż po odsadzeniu przypadać powinna podobna powierzchnia, z tym, że w grupie może być ich dwukrotnie więcej. Loszkom remontowym wystarczyć powinno 300 m²/szt. Do chowu „outdoor” nie nadają się wszystkie rasy czy linie świń. Lochy powinny cechować się wysoką odpornością oraz instynktem pozwalającym na oproszenia bez pomocy obsługi. Równie ważny jest wybór terenu. Powinien on być płaski lub lekko pofałdowany, położony na glebach piaszczystych o dużej przepuszczalności. Stanowiska powinny być przenoszone na inne miejsce co roku, najwyżej co dwa lata i należy to robić pod koniec lata, aby zwolnione pole można było wykorzystać pod zasiewy ozime. Kwatery grodzi się pastuchem elektrycznym. Budki stanowiące ochronę dla zwierząt wykonywane są z różnych materiałów, najczęściej z drewna, blachy, ale także z tworzyw sztucznych. Ściany mogą być wykonane z dwóch warstw izolowanych np. wełną mineralną. W budce grupowej dla loch należy przeznaczyć ok. 1,5 m²/szt. Standardowe budki dla lochy karmiącej jednego z brytyjskich producentów tego rodzaju sprzętu mają rozmiary u podstawy 2,54 x 1,65 m lub 1,9 x 2,3 m oraz wysokość 1,15 lub 1 m i zaopatrzone są w niewysokie ogrodzenie ustawiane przed wejściem, zabezpieczające przed wychodzeniem prosiąt. W żywieniu wykorzystywane są pasze granulowane, często w formie dużych peletów, co ogranicza straty. W okresie zimowym świniom podaje się buraki pastewne lub inne okopowe soczyste.

Słoma jęczmienna w chowie świń. Czy są jakieś przeciwwskazania?

W publikowanych wypowiedziach specjaliści i praktycy nie podają żadnych przeciwwskazań w zastosowaniu słomy jęczmiennej jako materiału na ściółkę dla świń zamiast słomy pszennej, żytniej czy z pszenżyta. Nie stwierdzono też żadnego negatywnego wpływu słomy jęczmiennej na stan zdrowotny świń, niezależnie od tego, czy na takiej ściółce przebywają prosięta, warchlaki, tuczniki czy lochy. Można natomiast spotkać opinie, że ściółka ze słomy jęczmiennej jest bardziej miękka aniżeli ze słomy pszennej. Zaletę tę wykorzystują np. miłośnicy świnek morskich, którzy wręcz zalecają wyścielać terraria właśnie słomą jęczmienną, a nie pszenną.

W praktyce fermowej stwierdzono, że głęboka ściółka ze słomy jęczmiennej może w nieco mniejszym stopniu wchłaniać wilgoć aniżeli słoma owsiana, pszenna czy z pszenżyta, a jej wierzchnia warstwa jest bogatsza w świeże odchody. Problem nadmiaru wilgoci w ściółce najprawdopodobniej jednak w dużo większym stopniu aniżeli od rodzaju słomy użytej na ściółkę zależy od:

• aktualnego stanu zdrowia świń i stopnia wodnistości ich odchodów,
• możliwości kształtowania warunków środowiskowych w chlewni (wentylacja i ogrzewanie oraz związane z tym wilgotność i temperatura powietrza),
• składu skarmianej paszy.

Nie ulega żadnej wątpliwości, że świnie bardziej wolą przebywać na słomie aniżeli na betonowej posadzce czy na specjalnych matach z gumy lub tworzyw sztucznych. Jeśli wiadomo, że tuczniki czy lochy prośne ok. 80% swojego czasu spędzają na leżeniu, to oczywiste jest, że chętniej będą się wylegiwały na słomie aniżeli na betonowych rusztach. Udowodniono z całą pewnością, że świnie chowane na posadzce betonowej czy na rusztach dużo częściej cierpią na różnego rodzaju schorzenia nóg. Przeprowadzone obserwacje wskazują, że świnie jeszcze bardziej niż na słomie preferują przebywanie na torfie czy ziemi kompostowej, co w ogromnym stopniu przypomina im naturalne warunki, w jakich bytują ich dzicy przodkowie.

Wiadomo, że słoma przeznaczona na ściółkę musi być bardzo dobrej jakości, powinna być sucha, łatwo wchłaniać wilgoć z odchodów i być absolutnie wolna od zapleśnienia. Ściółka ze słomy pozwala świniom nie tylko zaspokoić naturalne potrzeby rycia i przeszukiwania podłoża, ale ułatwia także kształtowanie mikroklimatu w chlewni zwiększając poczucie komfortu cieplnego (chłodzenie się w czasie upałów czy ogrzewanie się w okresie jesienno – zimowym). Możliwość ciągłego przekopywania słomy zmniejsza u świń prawdopodobieństwo występowania stresu, a nawet agresji. Lochy bezpośrednio przed porodem z wielką troską budują w swoim kojcu gniazdo ze słomy dla mających się wkrótce narodzić prosiąt.

Okazuje się, że świnie mogą z upodobaniem żuć słomę. Trudno natomiast stwierdzić, czy świnie wykazują jakiekolwiek preferencje smakowe dla tego czy innego rodzaju słomy. Krowy czy bydło mięsne z większą chęcią zjada słomę jęczmienną aniżeli pszenną, żytnią czy z pszenżyta. Prawdopodobnie słoma jęczmienna jest dla nich smaczniejsza.

Niestety, hodowla zbóż zmierza m.in. w kierunku skrócenia długości słomy (mniejsze prawdopodobieństwo wylegania), a technologia koszenia kombajnami zachęca do pozostawiania na polu coraz wyższego rżyska i dlatego z czasem możemy mieć coraz większe problemy z pozyskaniem odpowiedniej ilości słomy.

Opr.: ACONAR