Odpowiedzi na pytania z TCh numer 02/2008

Andrzej: Nie wiem, jaka jest przyczyna, że u kilkutygodniowych prosiąt ogonki czernieją w połowie długości i odpadają?

Nekrotyczne obumieranie ogonków u prosiąt występuje sporadycznie i nie ma szczególnie istotnego wpływu na stan zdrowotny prosiąt i świń. Problem związany z estetycznym wyglądem prosiąt stanowi pewien kłopot, jeśli odbiorca prosiąt nie życzy sobie, aby były one pozbawione ogonków.

Nekrotyczne obumieranie ogonków występuje głównie w pierwszym tygodniu życia prosiąt. W pierwszej fazie choroby obumierająca tkanka przypomina rodzaj pierścienia, który może powstać w dowolnym miejscu ogonka. Obumierająca tkanka uniemożliwia dopływ krwi do tkanek powodując, że w krótkim czasie część ogonka znajdująca się poza pierścieniem najpierw przybiera ciemnobrązowy kolor, potem staje się twarda, przyschnięta i krucha, aż w końcu po prostu z łatwością odpada. Niekiedy nekrotyczne obumieranie ogonka pojawia się na końcu ogonka i stopniowo opanowując kolejne części ogonka powoduje jego całkowite obumarcie.

W większości przypadków nekrotyczne obumieraniu ogonków jest spowodowane infekcją skóry ogonka przez bakterie, najczęściej z rodzaju Staphylococcus hyicus, które normalnie bytują na skórze świń nie powodując żadnych problemów, ale od czasu do czasu z niewyjaśnionych powodów uzjadliwiają się wywołując choroby skóry połączone z objawami sączenia się tłustego wycieku. Wnikając w kolejne warstwy skóry na ogonku bakterie S. hyicus wywołują stan zapalny, który następnie blokuje przepływ krwi do zewnętrznych warstw skóry i powoduje stopniowe ich obumieranie.

Można przyjąć, że pierwotną przyczyną zdecydowanej większości przypadków nekrotycznego obumierania ogonków u prosiąt są wszelkiego rodzaju uszkodzenia skóry ogonka, a następnie bakteryjne zakażenie uszkodzonych miejsc. Uszkodzenie skóry ogonka może być spowodowane:

·         otarciami o chropowatą powierzchnię posadzki w kojcu, kiedy prosięta walczą o dostęp do sutków lochy. W takim przypadku otarcia najczęściej występują u nasady ogonka lub w odległości ok. 2 – 4 cm od nasady,

·         ranami spowodowanymi walkami pomiędzy prosiętami; są to pierwsze przypadki obgryzania ogonów! Niezwykle ostre zęby prosiąt działają jak igły powodując niewielkie nakłucia skóry na ogonie, a do powstałych ran następnie wnikają bakterie znajdujące się na ryjku prosiąt atakujących lub na skórze innych prosiąt w kojcu.

·         niedbałym i niehigienicznym obcięciem ogonka (zakażone cążki, niedokładne zdezynfekowanie rany itp.).

Gdy okaże się, że rzeczywiście mamy do czynienia z nekrotycznym obumieraniem ogonków, należy przede wszystkim obciąć ogonek powyżej obumierającej części (w miejscu, gdzie tkanki ogonka są zdrowe). Zgodnie z prawem, czynność tę można wykonać bez znieczulenia przed siódmym dniem życia prosiąt. Powierzchnia rany powinna być przyżegana lub dokładnie zdezynfekowana stężonym roztworem jodyny.

Zapobieganie nekrotycznemu obumieraniu ogonków u prosiąt powinno rozpocząć się od precyzyjnego określenia pierwotnej przyczyny. Jeśli powodem jest chropowata powierzchnia posadzki w kojcu porodowym, należy wyłożyć specjalną matę lub wyścielić posadzkę słomą, makulaturą czy wiórami drzewnymi, a po wyprowadzeniu prosiąt z kojca wyrównać chropowatości posadzki. Obcięcie kiełków prosiętom w pierwszej dobie życia skutecznie zapobiega wszelkim zranieniem w czasie naturalnych walk pomiędzy prosiętami. Jeśli mamy liczny miot, można część prosiąt przesadzić do innej lochy, zmniejszając tym samym ryzyko nieustannej walki o sutki, a jeśli nie ma takiej możliwości, można dokarmiać prosięta preparatami mlekozastępczymi. Unikniemy wtedy nie tylko uszkodzeń ogonków!

Należy unikać wylewania na posadzkę w kojcu porodowym, szczególnie w miejscach, gdzie przebywają prosięta, silnych środków dezynfekcyjnych, które mogą powodować mikrouszkodzenia skóry na ogonkach. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku, gdy do dezynfekcji kojców porodowych stosujemy wapno gaszone; co najmniej na 3 – 4 dni przed porodem należy bardzo starannie zmyć wszelkie pozostałości wapna z posadzki w kojcu. Pozostałości wapna na posadzce mogą działać szkodliwie także na sutki lochy!

Jeżeli obcinamy ogonki prosiętom, należy zabieg wykonać z najwyższą starannością i dbałością:

·         do obcinania ogonków używać wyłącznie narzędzi wysterylizowanych,

·         po obcięciu każdego ogonka zanurzyć cążki w środku odkażającym,

·         środek odkażający powinien być zawsze świeży i czysty,

·         obcięty ogonek należy natychmiast zdezynfekować zanurzając go w silnym roztworze jodyny,

·         jeśli posiadamy odpowiednie urządzenia, można ranę po obcięciu ogonka przyżegać,

·         jeśli temperatura przyżegania będzie za niska, nie nastąpi zaczopowanie rany, jeśli temperatura przyżegania będzie za wysoka, spowodujemy jeszcze większe rany,

·         nie używać tych samych cążków do obcinania kiełków i ogonków.

Opr. ACONAR