Joanna pyta: Mam problem z odchowem prosiąt z niedowagą (tzw. minus-wariantów) po ich odsadzeniu. Utrzymuję ok. 70 loch w cyklu cotrzytygodniowych oproszeń i za każdym razem mam ok. 15-20 prosiąt z niską wagą odsadzeniową. Lekarz weterynarii poradził mi, żeby je oddzielić od pozostałych, cięższych i silniejszych prosiąt i dokarmiać specjalistyczną wysokowartościową paszą w postaci kleiku. Na co powinnam zwrócić szczególną uwagę?
Żywienie prosiąt słabych i z niedowagą po odsadzeniu wysokowartościowym specjalistycznym kleikiem jest powszechnie stosowaną praktyką na fermach, gdzie użytkowane są lochy rodzące liczne mioty i dotyczy ok. 10-20% prosiąt, niezależnie od wieku, w którym odsadzane są prosięta. Oczywiście, im wcześniej odsadzane są prosięta, tym problem dokarmiania „minus-wariantów” jest poważniejszy. Na podstawie przeprowadzonych doświadczeń oraz obserwacji uzyskanych w fermowej praktyce można stwierdzić, że korzyści z dokarmiania takich prosiąt paszą uzupełniającą w postaci kleiku polegają na:
· zwiększonej strawności składników pokarmowych, zwłaszcza w pierwszych dniach po odsadzeniu prosiąt,
· łagodniejszemu przejściu prosiąt z picia mleka lochy na wyjadanie paszy sypkiej, szczególnie podawanej w postaci granulatu,
· zapobieganiu uszkodzeniom przewodu pokarmowego przez składniki zawarte w śrucie sojowej lub na skutek zbyt długiego okresu głodówki,
· uchronieniu prosiąt przed odwodnieniem, zwłaszcza tych, które są nie tylko drobne, ale jednocześnie cierpią na różnego rodzaju choroby.
Oczywiście, aby powyższe korzyści zaistniały, żywienie kleikiem musi być przeprowadzone z zachowaniem najwyższych standardów higieny. Niestety, dokarmianie prosiąt kleikiem wymaga dodatkowej i czasochłonnej pracy, a także powinno być prowadzone przez personel, który jest odpowiednio zmotywowany i przygotowany do opieki nad prosiętami „minus-wariantami”.
Spróbujmy przyjrzeć się najważniejszym wskazaniom, jakie powinno się zachować podczas dokarmiania prosiąt paszą uzupełniającą w postaci kleiku:
· kleik należy podawać w dużych otwartych okrągłych karmnikach w kształcie miski, zwanych dokarmiaczkami; dostępne są półautomatyczne dokarmiaczki,
· dokarmiaczki należy umieścić w pobliżu karmideł z paszą sypką; nie powinny być ustawione w narożnikach kojca, w pobliżu poideł czy promienników podczerwieni, a także na matach grzejnych dla prosiąt,
· do karmników przeznaczonych do podawania paszy sypkiej należy już od pierwszego dnia wsypać niewielką ilość paszy suchej, nawet wtedy, gdy prosięta początkowo nie wykazują żadnego zainteresowania tym rodzajem paszy,
· przygotowanie kleiku z intensywnym zapachem podobnym do zapachu paszy sypkiej zachęci prosięta do próbowania wyjadania paszy sypkiej,
· kleik należy podawać co najmniej trzy razy dziennie, przy czym każdorazowo po trzech godzinach od podania kleiku dokarmiaczkę należy dokładnie oczyścić z resztek niewyjedzonego kleiku (niewyjedzone resztki można przenieść do karmników dla loch, a samą dokarmiaczkę dokładnie umyć),
· w trzecim-czwartym dniu kleik można podawać dwa razy dziennie, a po sześciu-siedmiu dniach nawet jeden raz dziennie; o zmniejszeniu częstotliwości podawania kleiku oraz wielkości podawanej porcji każdorazowo powinny decydować osoby podające kleik na podstawie obserwacji ogólnej kondycji prosiąt w danej grupie,
· jeśli w dokarmiaczkach zostają znaczne ilości niewyjedzonego kleiku, w kolejnych karmieniach należy zmniejszyć ilość podawanego kleiku,
· kleik przygotowujemy przez zmieszanie sypkiego preparatu z wodą; w pierwszych dwóch dniach w stosunku 1 porcja preparatu na 3-4 porcje wody, w kolejnych dniach stopniowo zwiększając zawartość preparatu w stosunku do wody (w siódmym-ósmym dniu trzy porcje preparatu na jedną porcję wody); takie postępowanie przyzwyczaja prosięta do wcześniejszego rozpoczęcia wyjadania coraz większych porcji paszy suchej,
· do przygotowania kleiku należy użyć ciepłej wody lub gotowego preparatu mlekozastępczego. Użycie preparatu mlekozastępczego może przyczyniać się do zwiększenia ilości dziennie zjadanego kleiku, ale jeśli równolegle podawana sucha pasza sypka typu starter zawiera składniki pochodzenia mlecznego (np. suszoną serwatkę), to nie jest konieczne użycie preparatu mlekozastępczego,
· bezwzględnie należy zapewnić prosiętom łatwy dostęp do wody pitnej od pierwszego dnia po ich odsadzeniu. Zaleca się, aby w pierwszych dniach użyć poideł okrągłych, albo poideł smoczkowych, z których woda powoli kapie, zachęcając prosięta do picia,
· jeśli prosięta, zwłaszcza w pierwszych dniach po odsadzeniu, wypijają z dokarmiaczek głównie wodę, pozostawiając niewyjedzony gęsty kleik, może to oznaczać, że są one spragnione i należy rozważyć umieszczenie dodatkowych poideł w kojcu, ułatwiających prosiętom zaspokojenie pragnienia; natomiast niewyjedzony kleik należy rozmieszać z dodatkową ilością wody i pozostawić w dokarmiaczce, aby prosięta mogły go zjeść,
· zdarza się, że prosięta chętniej wyjadają kleik i nie chcą wyjadać paszy suchej, zwłaszcza jeśli smak i zapach paszy sypkiej znacznie różnią się od smaku i zapachu kleiku; aby temu zapobiec, należy stopniowo zmniejszać częstotliwość podawania dziennie kleiku, proponować prosiętom paszę sypką o smaku i zapachu podobnym do kleiku lub – w ostateczności – dodawać niewielkie ilości suchego kleiku do paszy sypkiej.
· preparaty mlekozastępcze nie są produktami służącymi do przygotowywania kleiku dla prosiąt odsadzonych; preparaty mlekozastępcze wspierają rozwój prosiąt ssących, natomiast kleik powinien zachęcać i przyzwyczajać prosięta odsadzone do wyjadania paszy suchej.
Opr.: ACONAR
