Author: FilipAdmin

Piotr Kołodziejczyk

Gniezno

Nie lekceważmy kaszlu w chlewni

Wydaje się, że tak jak nie ma hodowcy, czy producenta świń, który w swojej praktyce nie spotkał się z biegunką zwierząt, tak nie ma chlewni, w których nie było kaszlu. Świnie kaszlały, kaszlą i w przyszłości również będą kaszleć. Pomimo coraz większej wiedzy lekarzy weterynarii i coraz szerszych możliwości diagnostycznych i terapeutycznych. Wyzwanie w tym, aby jak najskuteczniej unikać tego problemu. Zabezpieczać zwierzęta przed kaszlem, który choć nie zawsze oznacza chorobę stada, zazwyczaj obniża wyniki produkcyjne w chlewni.

            Na wstępie zastanówmy się czym jest ów kaszel. To gwałtowny odruch wyrzucenia powietrza z dróg oddechowych, połączony z głośnym chrząkaniem. Jest wywoływany przez podrażnienie błony śluzowej. To odruch wspomagający oczyszczanie dróg oddechowych ze śluzu lub innych zanieczyszczeń, np. pyłowych zawartych we wdychanym powietrzu. Może być także wywoływany przez zwiększoną ilość gazów drażniących we wdychanym przez zwierzęta powietrzu i nadprodukcji wydzieliny w drogach oddechowych, a także przez działanie czynników chorobotwórczych, takich jak bakterie, wirusy czy grzyby. Jest on normalnym, fizjologicznym odruchem chroniącym organizm przed wtargnięciem niepożądanych substancji, cząstek lub ciał obcych do układu oddechowego. W niektórych jednak przypadkach kaszel jest wynikiem choroby. W zależności od przyczyny możemy mówić o kaszlu ostrym lub przewlekłym. Pierwszy zaczyna się nagle, jest zazwyczaj intensywny. Towarzyszą mu plwociny, a niekiedy nawet wycieki z nosa. Zazwyczaj nie trwa dłużej niż kilkanaście dni. Jeżeli tak się jednak stanie może przerodzić się w kaszel przewlekły, nieco mniej intensywny, ale będący przyczyną sporych strat.

Tym niemniej, bez względu na rodzaj, zasadniczym problemem przy wszelkiego rodzaju kaszlu jest malejący apetyt, a zatem ograniczenie pobrania paszy. Zjawisko to jest wprost proporcjonalne do obniżenia przyrostów masy ciała kaszlących świń. Dlaczego nie jedzą? Jedną z najbardziej prawdopodobnych odpowiedzi jest drażniąca postać paszy. Wiemy przecież z autopsji, że podrażnione górne drogi oddechowe, do których dostają się jakiekolwiek drobinki dużo szybciej reagują odksztuszaniem, niż w przypadku zdrowych osobników. A zatem, drobno zmielona, pylista, sucha pasza wręcz musi pogłębiać kaszel. Podobnie z drażniącymi pyłami i gazami w chlewni.

Zbigniew Domagalski

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach

Oddział w Poznaniu

Przegląd technik ogrzewania chlewni

Potrzeba kontroli temperatury w budynku dla świń zależy od warunków klimatu, konstrukcji budynku i fazy produkcyjnej zwierząt. W chłodnym klimacie lub w klimacie z okresami niskich temperatur budynki są zaizolowane i wyposażone w wentylację mechaniczną. W ciepłych rejonach (kraje śródziemnomorskie) wysokie temperatury mają większy wpływ na dobrostan i produktywność dorosłych świń niż niskie temperatury. W tym wypadku nie ma potrzeby instalowania systemów grzewczych, gdyż ciepło zwierząt wystarcza do utrzymania właściwej temperatury w budynku.

Właściwe parametry mikroklimatu w chlewni, to z pewnością gwarancja mniejszego stężenia amoniaku oraz innych, szkodliwych gazów. Wysoka wilgotność ściółki, niskie stężenie tlenu w pomieszczeniu, wysoka temperatura i kwaśne pH ściółki sprzyjają rozwojowi bakterii beztlenowych, które wytwarzają dużo różnych gazów o szczególnie nieprzyjemnym zapachu. Nieodpowiednia temperatura czy wilgotność w chlewni powodują zaburzenia w równowadze fizjologicznej organizmu świni, co może być przyczyną słabszych przyrostów, gorszego wykorzystania paszy czy spadku odporności i większej podatności na zachorowania.

Temperatura wewnątrz budynku dla trzody jest wypadkową następujących czynników:

– izolacji termicznej ścian,

– ilości i wieku zwierząt,

– lokalnego ogrzewania (system na głębokiej ściółce) lub ogrzewania całej przestrzeni,

– ogrzewania bezpośredniego (podczerwień, ogrzewanie gazowe, konwektory gazowe, nadmuch ciepłego powietrza),

– ogrzewania pośredniego (centralne ogrzewanie, centralne ogrzewanie podłogowe),

– chłodzenia poprzez rozpylanie wody (praktykowane w gorętszych klimatach lub latem).

Dokument Referencyjny o Najlepszych Technikach dla Intensywnego Chowu Drobiu i Świń dopuszcza stosowanie ogrzewanie całego budynku jak i ogrzewanie miejscowe, w miejscu bytowania zwierząt. W dokumencie tym mówi się o możliwości stosowania m.in.: grzejników gazowych, grzejników elektrycznych (promienników podczerwieni bańkowych i ceramicznych), elektrycznego ogrzewania podłogowego, grzejników i dmuchaw.

Małgorzata Kasprowicz-Potocka

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Jak zachęcić prosięta do pobrania paszy?

W cyklu produkcyjnym trzody chlewnej jednymi z najważniejszych momentów są narodziny prosiąt i ich odsadzenie. Liczba urodzonych i odchowanych od lochy prosiąt jest ważnym wskaźnikiem produkcyjnym, decydującym o zysku gospodarstwa.

Masa urodzeniowa prosiąt jest niewielka i uzależniona od wielkości miotu. Waha się ona zwykle od 1,4 do 1,5 kg, jednakże przy licznym miocie masa mniejszych prosiąt może nie przekraczać nawet kilograma. Pod koniec 1 tygodnia masa ciała prosiąt zwiększa się już dwukrotnie. W następnym okresie prosięta także gwałtownie rosną, tak aby w dniu odsadzenia uzyskać masę około 7 kg. W tym czasie masa samego przewodu pokarmowego zwiększa się trzykrotnie w stosunku do masy ciała i aż dwudziestoczterokrotnie w stosunku do swojej masy w dniu urodzenia. Tak szybki wzrost wymaga dostarczenia dobrej i efektywnej paszy. Tymczasem w pierwszych dniach życia żołądek prosięcia wydziela niewielkie ilości kwasu solnego i pepsynogenu. W pierwszym tygodniu najaktywniejszym enzymem jest laktaza. Prosię nie jest zatem w stanie wykorzystać pasz roślinnych, szczególnie o wysokiej zawartości włókna. Dopiero po upływie około 2 tygodni wzrasta pojemność jelita cienkiego oraz zmienia się kształt kosmków jelitowych, co poprawia zdolność trawienia. Równolegle zmienia się aktywność enzymów. Zwiększa się aktywność amylazy, lipazy, proteazy i maltazy.

Drugim, równie istotnym momentem w życiu prosiąt jest odsadzenie. Prosięta o niskiej masie ciała przy odsadzeniu mają problemy w adaptacji do pobierania paszy stałej i charakteryzują się mniejszymi przyrostami dziennymi. Od odsadzonych prosiąt wymaga się jednak nie tylko rozpoznania paszy, jako środka odżywczego, ale również decyzji o tym kiedy i jak dużo zjeść. W tym samym czasie prosięta muszą także odróżnić uczucie głodu od uczucia pragnienia i zaspokoić swoje potrzeby za pomocą oddzielnych mediów, jak pasza i woda, podczas gdy dotychczas oba te komponenty były pobierane wspólnie z mleka lochy. Jest to zatem dla prosiąt nie tylko okres intensywnego wzrostu oraz nabierania przez młode organizmy własnej odporności, ale także okres przystosowywania się do nowego środowiska i wymagań.