Skróty wybranych artykułów

Ryszard Pleskot, Poznań 

 

Obiekty towarzyszące w gospodarstwie

 

W gospodarstwie rolnym nieodzownymi budowlami są hale, wiaty, garaże, służące do przechowywania maszyn rolniczych, ciągników, siana i słomy, okopowych, ziarna zbóż, pasz, nawozów mineralnych itd. w krótkim, jak i długim okresie magazynowania.

 

 

 

Obiekty tego typu mogą być wykorzystywane jako powierzchnie produkcyjne np. sortownie owoców i warzyw, wstępna obróbka, miejsce ekspedycji płodów rolnych. Chronią składowane w nich maszyny i urządzenia rolnicze a także płody rolne przed deszczem i śniegiem. Szczególnie dobrej opieki i zabezpieczenia przed wilgocią i opadami wymagają nowoczesne maszyny, bogato wyposażone w urządzenia elektroniczne. Obecnie jest wiele możliwości budowy wiat czy garaży dla maszyn lub innego przeznaczenia. Z tego względu, obiekty towarzyszące, jak hale, wiaty i szopy są nieodzownymi budowlami w każdym gospodarstwie rolnym.

 

 

 

Uwarunkowania prawne

 

Zgodnie z Prawem Budowlanym, pozwolenia na budowę nie wymaga budowa budynków gospodarczych, wiat i altan o powierzchni zabudowy tylko do 10 m2, przy czym łączna liczba tych obiektów nie może przekraczać dwóch na każde 1000 m2 działki. Wiata przeznaczona na maszyny lub produkty rolnicze (siano, słoma itd.) najczęściej posiada powierzchnię większą niż 10 m2, wtedy potrzebne jest uzyskanie pozwolenia na budowę. Aby je uzyskać, musi być zaktualizowana mapa geodezyjna działki, projekt budowlany (4 egzemplarze) i decyzja o warunkach zabudowy (nie jest wymagana w przypadku aktualnego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego).

 

 

 

Wybór miejsca

 

Bardzo dobrym, tanim i funkcjonalnym rozwiązaniem jest dobudowanie wiaty do istniejącego budynku tak, aby był łatwy dojazd i manewrowanie maszynami doczepionymi do ciągnika. Wówczas ściana budynku wykorzystana jest jako jedna z podpór konstrukcji dachu jednospadowego a podjazd jest krótki. W praktyce, tak korzystne rozwiązanie nie zawsze jest możliwe. Wtedy wiatę należy usytuować na działce jako budynek wolnostojący, w taki sposób, aby zapewnić łatwy i dogodny do niej dojazd. Przed wiatą należy zapewnić miejsce na plac manewrowy, który bardzo ułatwia transport wewnętrzny i zewnętrzny. Budynki jednospadowe bardzo często buduje się wzdłuż granicy z sąsiadem, zachowując minimalną odległość 4 m. Można budować w granicy działki, jeżeli sąsiad wyrazi na to pisemną zgodę.

 

 

 

Wielkość wiat

 

Wymiary wiat uzależnione są przede wszystkim od wielkości dysponowania wolnym miejscem na działce siedliskowej a także od przeznaczenia funkcjonalnego – co ma być przechowywane. Jeżeli maszyny oraz sprzęt i urządzenia do produkcji rolnej, to wiata może być typu otwartego. Przy przechowywaniu produktów rolniczych wskazane jest wyposażyć wiatę w ściany osłonowe – typ półotwarty. Wiaty otwarte nie posiadają ścian osłonowych, a tym samym koszty budowy będą niższe. W przypadku zmiany jej przeznaczenia funkcjonalnego montujemy ściany osłonowe typu lekkiego, wykonane z blachy stalowej lub płyt warstwowych. Pokrycie dachowe dodatkowo się ociepla i po takiej przebudowie wiata staje się halą produkcyjną np. sortownią owoców i warzyw czy przechowalnią produktów rolniczych. Wówczas nieodzowne jest podłączenie takiego budynku do sieci elektrycznej. Przed przystąpieniem do projektowania wiaty najlepiej jest dokładnie zmierzyć wymiary gabarytowe maszyn, które mają być w niej przechowywane. Najwyższą maszyną w gospodarstwie jest kombajn zbożowy, H – 4 m, S – 3 m, L – 7 m (H – wysokość, S – szerokość, L – długość). Większość innych maszyn jest znacznie niższa i nie przekraczają one wysokości 2,5 m i szerokości 2,5 m. Dla tych maszyn najmniejszy wymiar boksów wjazdowych to 2,7 x 3m (H x S). Należy budować wiaty o różnych wysokościach dla grupy maszyn lub wykorzystać rozwiązanie z asymetrycznym dachem dwuspadowym i słupami, gdzie pod krótszą połacią dachową jest większy prześwit między okapem dachu a podłożem, druga część okapu jest znacznie obniżona.

Zygmunt Pejsak

Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Produkcja świń i wieprzowiny w Niemczech – źródła sukcesu branży*

 

 

W okresie ostatnich 10 lat obserwuje się istotne przeobrażenia w zakresie technologii oraz skali produkcji świń w poszczególnych krajach Europy.

 

W wyniku tych zmian oraz związanej z nimi istotnej, aczkolwiek niezwykle zróżnicowanej w poszczególnych krajach, poprawy efektywności produkcji w jednych krajach: (Niemcy, Dania, Hiszpania) ma miejsce dynamiczny jej przyrost, a w innych: (Polska, Czechy, Węgry, Słowacja) dramatyczny spadek pogłowia świń. Dynamikę zmian w tym zakresie obrazują dane za lata 2011 i 2012 zaprezentowane w tab. 1. Szczególnie zauważalne przeobrażenia, w omawianym sektorze gospodarki, mają miejsce u naszego najbliższego zachodniego sąsiada czyli w Niemczech. O ich skali, zarówno w produkcji trzody chlewnej, jak i w przemyśle mięsnym, przekonują dane zamieszczone na ryc. 1. Z ryciny tej wynika, że w okresie ostatnich 10 lat (2001-2011) liczba poddanych ubojowi tuczników wzrosła w Niemczech o ponad 15 milionów czyli o około 30% i wynosi prawie 60 milionów. W ślad za tym, w okresie ostatnich kilkunastu lat, Niemcy z importera świń i wieprzowiny stały się pierwszym w Europie producentem wieprzowiny i w roku 2012 największym jej eksporterem. W okresie pierwszych 7 miesięcy br. producenci niemieccy wyeksportowali poza UE 484 000 tony wieprzowiny. Stanowi to 26% unijnego eksportu. Drugi największy unijny eksporter – Dania sprzedała poza UE w tym samym czasie 363 000 tysiące ton wieprzowiny. Największymi odbiorcami niemieckich tuczników i mięsa były w tym okresie kraje Beneluksu, a w dalszej kolejności Włochy, Hong Kong, Rosja, Chiny i niestety Polska.

 

U podstaw ogromnego sukcesu branży mięsnej w Niemczech leżą przemyślane i równocześnie dalekowzroczne zmiany w obrębie samej produkcji świń, jak i w związanych z tą produkcją działach przemysłu rolno-spożywczego (nowe technologie produkcji, koncentracja przemysłu związanego z produkcją zbóż i pasz, koncentracja przemysłu mięsnego, etc). Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi jest doskonała infrastruktura transportowa. Powyższe dotyczy nie tylko wspaniałych dróg, ale także powszechnego transportu rzecznego oraz doskonale zorganizowanych portów – w północno-zachodnich Niemczech. W sposób zasadniczy zmniejsza to koszty transportu, przede wszystkim zbóż i pasz; co obniża koszty produkcji.

 

Nie ma wątpliwości, że wysoce korzystne przekształcenia nie mogłyby mieć miejsca bez wspierającej hodowców i producentów świń jednoznacznej polityki szeroko rozumianego państwa – w ciągu ostatnich 10 lat powstało 5 000 000 nowych stanowisk dla tuczników. Wspólne działania zainteresowanych rozwojem branży mięsnej stosunkowo szybko doprowadziły do tego, że z per saldo z importera wieprzowiny Niemcy zajmują obecnie pierwsze miejsce wśród eksporterów tego produktu w Europie. Współczynnik samowystarczalności tego kraju, wynoszący w 2000 roku 87% przekroczył w 2011 roku 115% i utrzymuje tendencję rosnącą.

lek. wet. Paweł Wróbel

Specjalista Chorób Trzody Chlewnej i Rozrodu Zwierząt

 

Przepukliny u świń

 

Świnia domowa pochodzi od dzika, którego udomowienia około 5-7 tysięcy lat temu dokonali prawdopodobnie Azjaci. W czasie tysięcy lat chowu i hodowli tych zwierząt dążono do ich systematycznego uszlachetnienia.

 

Świnia domowa zmieniła swój tryb życia z nocnego na dzienny, zwiększyła ilość cykli rozrodczych z jednego do kilkunastu, zmieniła swój pokrój itd. Wszystkie te zmiany były podyktowane dążeniem ludzi do ciągłego zwiększania wydajności tych zwierząt. Ciągła selekcja pod kątem „cech wydajności” może powodować jednak, że pewne linie lub osobniki w obrębie danych ras mogą wykazywać nieprzewidziane defekty-anomalie genetyczne lub być bardziej podatne na czynniki zewnętrzne, wywołujące lub predysponujące do wystąpienia takich anomalii. Jednymi z najczęściej spotykanych takich defektów u współczesnych świń są przepukliny.

 

Przepukliny u świń

 

Generalnie można wyróżnić 3 główne typy przepuklin u świń:

 

przepuklinę pachwinową – dotycząca głównie osobników płci męskiej (i to te przypadki będą dalej omawiane), u osobników płci żeńskiej występuje znacznie rzadziej i przeważnie związana jest z obojnactwem. Elementami – częściami ciała, które mogą być obecne – uwięźnięte w tego typu przepuklinie są zwykle jelita cienkie, ale również: pęcherz moczowy lub nawet róg maciczny,

 

przepuklinę mosznową – występującą, co oczywiste, tylko u osobników męskich i stanowi można by było powiedzieć bardziej zaawansowany – dalszy stopień przepukliny pachwinowej,

 

przepuklinę pępkową – która dotyczy właściwie osobników obu płci i jest w uproszczeniu efektem osłabienia mięśni brzucha wokół pępka i/lub upośledzeniu gojenia się pępka.

Mariusz Soszka

Doradca żywieniowy, Ostrówek

 

 

Jak zapewnić lepszy start prosiętom

 

 

Nie pomylę się pisząc, że odchów prosiąt jest najtrudniejszym i najbardziej pracochłonnym elementem chowu świń, ponieważ wymaga nie tylko dużo czasu, cierpliwości i pracy, ale również ogromnej wiedzy, doświadczenia i umiejętności. Często mówi się, że wyniki osiągane na porodówce są najlepszą wizytówką producenta ze względu na fakt, iż efektywność odchowu prosiąt w praktyce w dużej mierze zależy od samego hodowcy, od jego wiedzy, doświadczenia i włożonej pracy.

 

 

Tylko zdrowe prosięta mogą w pełni wykazać potencjał produkcyjny

 

Aby zapewnić dobry start naszym nowonarodzonym prosiętom powinniśmy zadbać o nie długo przed ich pojawieniem się na świecie, zapewniając odpowiednie warunki utrzymania, paszę oraz należytą opiekę lochom ciężarnym. Zaspokojenie potrzeb żywieniowych i zoohigienicznych lochom przełoży się na liczebność i masę miotu, a jak wiemy im wyższa masa ciała prosiąt po urodzeniu, tym mniejszy procent ich upadków m.in. ze względu na ich większą żywotność (wykres 1). 

 

Warto również zwrócić uwagę na fakt, że nie ma chlewni wolnej od chorób, a każda w mniejszym lub większym stopniu boryka się z popularnymi chorobami, jakimi są mykoplazmoza, cirkowiroza, kolibakterioza, parwowiroza, różyca, MMA, itp. Najtańszą i bardzo skuteczną metodą zabezpieczenia prosiąt przed patogenami bytującymi w chlewni jest immunizacja, czyli szczepienie loch, które należy wykonać w odpowiednim czasie przed porodem. Każda chlewnia posiada lekarza weterynarii opiekującego się zwierzętami i ten, bazując na swojej wiedzy i doświadczeniu, powinien przygotować i wprowadzić w życie program profilaktyczny, ujmujący szczepienia mające na celu zabezpieczenie prosiąt przed występowaniem podstawowych chorób. Powinniśmy wiedzieć, że standardowy czas wywołania odpowiedzi immunologicznej na podaną szczepionkę to około dwa tygodnie, wtedy to pojawiają się przeciwciała w układzie krwionośnym lochy. Trzeba jednak pamiętać, że potrzebny jest dodatkowy czas na transfer przeciwciał z krwiobiegu do gruczołu mlekowego, który również należy uwzględnić przed podaniem szczepionki.

 

Okresy krytyczne w życiu prosiąt

W życiu prosiąt od urodzenia do odsadzenia wyróżnia się trzy okresy krytyczne:

Urodzenie i kilka pierwszych godzin i dni życia;

 

Początek dokarmiania i okres zwiększonego pobierania paszy stałej, kiedy dochodzi również do licznych zmian w układzie immunologicznym;

 

 

Odłączenie od matki, tym trudniejsze dla prosięcia i producenta im wcześniej nastąpi.

Zygmunt Pejsak

Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

 

Produkcja świń w Hiszpanii – integracja oraz wykorzystywanie osiągnięć naukowych – czynniki determinujące dynamiczny rozwój branży*

 

Trzydzieści lat temu skala produkcji świń w Hiszpanii była równa tej, którą mieliśmy w Polsce. W ówczesnym czasie z powodu występowania w tym kraju afrykańskiego pomoru świń (ASF) oraz klasycznego pomoru świń (CSF) Hiszpania nie mogła wyeksportować ani jednej świni czy też kg mięsa, a nawet znanych powszechnie szynek iberico czy serrano.

 

Dane produkcyjne

Aktualnie Hiszpania jest czwartym na świecie i drugim w Europie producentem świń. W roku 2011 odchowano w tym kraju około 42 miliony tuczników. Wyprodukowano ponad 3,5 miliona ton wieprzowiny. Z tej ilości 58% stanowiło mięso kulinarne, natomiast 42% mięsa wykorzystano w przetwórstwie. Należy nadmienić, że 20 lat wcześniej (1990) wyprodukowano w tym kraju około 1,788 tysięcy ton wieprzowiny – czyli ilość 2 razy mniejszą. 

 

W roku 2011 przemysł mięsny z wartością produkcji przekraczającą 19,5 mld euro zajął w Hiszpanii czwartą pozycję w tworzeniu PKB, mając 14% udziału w związanym z produkcją przemysłową PKB i 2% w całkowitym PKB.

 

W produkcji i przetwórstwie wieprzowiny zatrudnionych jest 83 000 pracowników. Pracują oni m.in. w około 600 rzeźniach, 2500 zakładach rozbiorowych oraz 5100 małej i średniej wielkości zakładach przetwórczych. Samowystarczalność Hiszpanii w zakresie produkcji wieprzowiny w roku 2011 sięgała 152,1%. Oznacza to, że co najmniej 1 z 3 wyprodukowanych tuczników, dla zrównoważenia popytu i podaży, musiał zostać wyeksportowany. W roku 2011 wywieziono poza granice Hiszpanii ponad 1,4 mln ton świeżego mięsa oraz około 116 tysięcy ton przetworów mięsnych oraz ponad 900 tysięcy tuczników. Warto dodać, że 8 lat wcześniej (2003) wyeksportowano z Hiszpanii połowę tej ilości, czyli około 731 tysięcy ton wieprzowiny. Przychód z eksportu zwierząt i mięsa wyniósł w tym roku 3,6 mld euro, z tego 85% stanowiła wieprzowina. Efekty związane z eksportem omawianego gatunku mięsa były w roku 2011 o 17% większe niż w roku 2010. W okresie od stycznia do sierpnia 2012 eksport wzrósł o kolejne 10%.

 

Około 76% eksportu skierowane jest do krajów UE – głównie do Francji, Portugalii i Włoch, a 24% poza UE, przede wszystkim do Chin, Rosji i Korei Płd. Dynamika wzrostu sprzedaży poza UE rośnie zdecydowanie szybciej.

 

Przedstawione, niezwykle korzystne wyniki omawianego sektora produkcji rolnej, są w roku 2011 udziałem około 90 tysięcy hiszpańskich producentów świń. Jednakże, podobnie jak we wszystkich krajach Europy ich liczba z roku na rok dynamicznie maleje. Liczba farm utrzymujących świnie w okresie od 2007 do 2011 r. zmniejszyła się o około 38%, natomiast liczba wyprodukowanych w tym czasie tuczników zwiększyła się o około 10%. Powyższe dane wskazują na szybko postępującą koncentrację produkcji. Powyższa hipoteza znajduje odzwierciedlenie w analizach Instytutu Badan Rolniczych (Institute for Agriculture Investigations – IRTA). Według danych tego instytutu średnie stado loch w roku 1999 liczyło 292 samice, a w 2012 – 880 szt. Wraz z koncentracją ma miejsce istotna poprawa efektywności chowu świń. W roku 1999 odsadzano od lochy 22 prosięta, a w roku 2012 – średnio 26 prosiąt. Z każdym kolejnym rokiem średnia liczba prosiąt odsadzonych od lochy wzrasta o 0,33 prosięcia. Bardzo dobre efekty uzyskano w zakresie poprawy efektywności wykorzystania paszy. W roku 2011 do produkcji 1 kg żywca potrzeba było średnio 2,65 kg paszy. Warto dodać, że w Polsce najlepsi producenci zużywają średnio 3,5 kg paszy na wyprodukowanie 1 kg żywca.

 

 

Porównując sytuację Hiszpanii i Polski w omawianym okresie (30 lat), należy się zastanowić, co spowodowało, że Hiszpania stała się ważnym światowym graczem na rynku wieprzowiny, a nasz kraj szybko traci swoją wysoką pozycję wśród producentów świń.