Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Zakwaszacze w żywieniu prosiąt

Z uwagi na istotną rolę mikroflory przewodu pokarmowego w utrzymaniu zdrowia i wysokiej produkcyjności świń wzrasta zainteresowanie kwasami organicznymi jako dodatkami paszowymi, które oddziałują na mikroorganizmy zamieszkujące przewód pokarmowy (Suiryanrayna, Ramana 2015, Tugnoli i in. 2020).

Są one stosowane w żywieniu świń od ponad 50 lat, aczkolwiek mechanizm działania tych dodatków paszowych nie jest do końca poznany. Ponadto pojawiają się nowe kwasy organiczne oraz technologie ich stosowania. Zakwaszacze należą do jednych z najbardziej skutecznych dodatków paszowych w żywieniu prosiąt, co ma szczególne znaczenie w mieszankach bez terapeutycznej dawki tlenku cynku.

Kwasowość treści przewodu pokarmowego jest istotnym czynnikiem w utrzymaniu równowagi mikrobiologicznej. Bakterie patogenne przebywające w środowisku przewodu pokarmowego w ograniczonym zakresie rozwijają się w niskim pH. Kwasy organiczne znane są z silnego działania bakteriostatycznego. Z tego względu stosowanie w żywieniu zwierząt krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (short chain fatty acids – SCFA), średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych (medium-chain fatty acids – MCFA) i innych kwasów organicznych w większości ma związek z ich antybakteryjną aktywnością w mieszankach paszowych i przewodzie pokarmowym. Wiele badań wykazało korzystny wpływ zakwaszania na strawności i retencję składników pokarmowych. Większość kwasów może stanowić źródło energii. Mogą mieć również korzystny wpływ na budowę przewodu pokarmowego oraz funkcje układu immunologicznego…

Ewa Sell-Kubiak

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Możliwe ograniczenia płynące z selekcji w kierunku maksymalizacji
liczebności i masy miotu

W hodowli trzody obserwujemy, że wraz ze zwiększającą się liczebnością miotów hodowcy mają rosnące trudności z dotyczącym nich zarządzaniem i odchowem prosiąt.

Jest to związane chociażby z niewystarczającą liczbą sutków lochy czy odpowiednią laktacyjną dawką pokarmową w stosunku do bardzo licznego miotu. Powoduje to, że konieczne są interwencje ze strony hodowcy w celu zadbania o wykarmienie prosiąt do czasu odsadzenia. Jednak problematyczna jest również mniejsza masa urodzeniowa prosiąt i zwiększone ryzyko martwych urodzeń. Liczne mioty są także bardzo dużym obciążeniem energetycznym dla loch i bez dodatkowego wsparcia takie osobniki mogą mieć później problemy z wydajnością reprodukcyjną. Niemniej, liczebność miotu pozostaje cechą o wysokiej istotności ekonomicznej, a przez to nadal kontynuowana jest selekcja w kierunku jej zwiększania. Najlepiej w ostatnim czasie pokazują to wyniki ze stad duńskich, gdzie podawany jest wzrost z 11,7 żywo urodzonych prosiąt w roku 2000 do 17,5 w roku 2019 (Raport roczny SEGES, 2020)…

Grzegorz Woźniakowski

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Wydział Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych

Katedra Diagnostyki i Nauk Klinicznych

Nowy wariant szczepu wirusa zespołu rozrodczo-oddechowego PRRSV 1-4-4 L1C – niedoceniane zagrożenie w hodowli trzody chlewnej w Europie

Zespół rozrodczo oddechowy świń (PRRS) stanowi poważny problem w produkcji trzody chlewnej na całym świecie, wpływający w znaczącym stopniu na opłacalność produkcji.

Choroba ma stosunkowo długą historię – jej pierwszego wykrycia i opisu dokonano w Stanach Zjednoczonych Ameryki (USA) w 1987 roku, gdy wspominano o niej jako „tajemniczej chorobie świń”. W latach 90. PRRS pierwotnie nazywano „chorobą niebieskiego ucha” ze względu na charakterystyczną wybroczynowość okolic uszu. Pierwsze skuteczne próby izolacji wirusa PRRS (PRRSV) miały miejsce w Holandii w 1991 roku. Wyizolowany czynnik etiologiczny zespołu chorobowego świń nazwano „Lelystad”. Równolegle w USA wyizolowano od świń szczep terenowy tego wirusa, który nazwano VR-2332. Po raz pierwszy nazwę PRRS sprecyzowano podczas Międzynarodowego Sympozjum PRRS w 1992 roku, w Saint Paul, Minnesota (USA). Czynnik etiologiczny (PRRSV) sklasyfikowano wówczas do rodziny Arteriviridae (do rodzaju Porartevirus) w obrębie rzędu Nidovirales wraz z rodzinami: Coronaviridae, Roniviridae i Mesoniviridae. Ze względu na wysoki stopień różnorodności genetycznej PRRSV wyodrębniono dwa warianty wirusa, tj. PRRSV-1 (znany jako genotyp europejski – 1) i PRRSV-2 (znany jako genotyp północnoamerykański – 2)…

Mariusz Soszka

Doradca żywieniowy, Ostrówek

Zagrożenia zawiązane z występowaniem mykotoksyn (cz. 1)

Obecność substancji niepożądanych w materiałach paszowych negatywnie wpływa na bezpieczeństwo biologiczne pasz podawanych zwierzętom, prowadząc do występowania u nich zaburzeń homeostazy ogólnej lub narządowej, co z kolei decyduje o obniżeniu zdrowotności i efektów produkcyjnych uzyskiwanych w stadzie. Do najczęściej występujących w materiałach paszowych i mieszankach paszowych substancji niepożądanych należą mykotoksyny.

Termin „mykotoksyna” wywodzi się od słów: greckiego „mycos” – grzyb oraz łacińskiego „toxicum” – trucizna. Mykotoksyny stanowią toksyczne, wtórne metabolity niektórych gatunków grzybów strzępkowych, należących głównie do rodzajów Aspergillus, Penicillium oraz Fusarium i produkowane są zazwyczaj po zakończeniu fazy stacjonarnej wzrostu grzyba. Z uwagi na naturalną obecność grzybów na materiałach paszowych pochodzenia roślinnego nikogo nie dziwi fakt, że można je znaleźć na nasionach.

Grzyby wytwarzające mykotoksyny najczęściej charakteryzują się wysoką odpornością i dużymi możliwościami adaptacyjnymi. Posiadają również zdolność do metabolizowania różnorodnych substratów i rozwoju w szerokim zakresie warunków środowiskowych, w tym wysokiej i niskiej temperaturze oraz szerokim zakresie pH.

Pod względem chemicznym mykotoksyny zaliczane są w większości do węglowodorów aromatycznych, a niektóre do węglowodorów alifatycznych. Stanowią związki niskocząsteczkowe, a więc charakteryzują się niską masą cząsteczkową (M < 1,5 kDa) oraz słabymi właściwościami polarnymi, co w połączeniu z rozbudowaną strukturą chemiczną decyduje o ich odporności na czynniki środowiskowe oraz braku lub słabych właściwościach immunogennych…

Magdalena Kozera-Kowalska

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Rolnik polityczny, rolnik ekonomiczny

Wśród wielu haseł promujących Polski Zielony Ład pojawiają się również i te, które dotyczą rolnictwa. Są one dość górnolotne, podkreślające patriotyczną rolę rolnika i rolnictwa, miłości do ziemi jako warsztatu pracy, znaczenia małych i średnich gospodarstw dla stabilności ustroju kraju i jego bezpieczeństwa żywnościowego itp. itd.

Znacznie trudniej w tej gloryfikacji znaleźć konkretne rozwiązania, które pomogłyby funkcjonować polskim gospodarstwom w nader trudnej sytuacji rynkowej, przy spadku opłacalności wielu kierunków produkcji na skalę europejską, przy odcięciu od jednego z największych rynków zbytu, tj. rosyjskiego, a także wobec pojawiających się coraz to nowych zagrożeń zoosanitarnych czy ogólniej – biologicznych. Do tego dochodzi rosnący nacisk reformatorów wspólnej polityki rolnej UE na ekologię, ochronę środowiska naturalnego oraz klimatu, a także jawne lekceważenie przez politycznych decydentów głosu polskich rolników wyrażających niezadowolenie z sytuacji w formie kolejnych protestów (chodzi tu między innymi o sugestie premiera, by przeciw rolnikom wysłać policję…).

W zasadzie trudno wskazać w Polsce konkretny kierunek produkcji rolniczej, który można by uznać za w pełni opłacalny. Jednym dopiekła susza, innym choroby zwierząt czy roślin, jeszcze innym gwałtowne wahania cen w skupie czy po prostu wzrost cen środków do produkcji rolniczej, w tym paliw i energii elektrycznej. Do tego dochodzi brak skutecznej promocji polskiej żywności, w tym surowców na rynkach zagranicznych oraz brak edukacji Polaków o pozytywnym wymiarze etnocentryzmu konsumenckiego. Na to nakłada się otwartość rynku wynikająca z zawartych porozumień gospodarczych. Sytuacja wydaje się być patowa… Polska sukcesywnie traci pozycję lidera rankingów międzynarodowych w zakresie produkcji i eksportu takich produktów rolnictwa jak świnie (zarówno żywiec jak i mięso wieprzowe oraz jego przetwory), owoce i warzywa (w tym jabłka i owoce miękkie), ziemniaki, zboża, kwiaty cięte itd…