Skróty wybranych artykułów

Witold Jan Wardal

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Oddział w Warszawie

Systemy automatycznego zadawania paszy na sucho

System zadawania paszy powinien być „wkomponowany” w koncepcję budynku. Najlepiej, jeżeli dostosowany jest do następujących założeń: czy mamy do czynienia z chowem w cyklu otwartym, czy zamkniętym, jaka jest skala produkcji, jak wygląda obrót stada, jaka jest koncepcja przemieszczania poszczególnych grup technologicznych w ramach cyklu produkcji.

Priorytetem powinno być zapewnienie dobrostanu zwierząt na każdym etapie ich życia, z kontrolą jakości powietrza. Dobrze się dzieje, jeżeli hodowca (producent trzody) „za punkt honoru” stawia sobie profesjonalne i dochodowe zarządzanie stadem. Wtedy mamy szansę, aby otrzymać wyrównane partie trzody przeznaczone do sprzedaży, niezależnie, czy dotyczy to odsadzonych prosiąt do dalszego odchowu, loszek remontowych, knurków hodowlanych, czy tuczników.

Zarówno system żywienia na sucho, jak i na mokro, ma szereg zalet, oczywiście, przy występowaniu pewnych ograniczeń stosowania. W niniejszym artykule skupimy się na przedstawieniu aspektów żywienia na sucho przy pomocy specjalistycznych linii. Proces karmienia jest sterowany komputerowo w połączeniu z zarządzaniem stadem i odbywa się przy minimalnej ingerencji człowieka. Program pozwala na indywidualne traktowanie grup zwierząt zgodnie z założeniami technologicznymi i zootechnicznymi. Hodowca może sterować pracą kolejnych automatów paszowych, a ponadto otrzymuje informację o dziennym zużyciu pasz, co w połączeniu z kontrolą przyrostów masy ciała warchlaków i tuczników, stanowi nieocenione narzędzie do obserwowania i przewidywania efektów produkcyjnych z terminem sprzedaży włącznie. Ten ostatni czynnik nabiera coraz większego znaczenia, z uwagi na to, że odbiorcy są zainteresowani zakupem wyrównanych partii zwierząt. Odchylenia od zakontraktowanej wagi zwykle skutkują obniżką ceny, jaką można byłoby uzyskać…

Piotr Kołodziejczyk

Gniezno

Zróbmy wszystko by nie było MMA – doświadczenia terenowe

Największą wartością lochy po porodzie jest jej pokarm. Jeżeli go zabraknie, prosięta będą skazane na śmierć, lub w najlepszym przypadku trafią do mamki, która spróbuje zastąpić ich rodzicielkę i dostarczyć odpowiednią ilość mleka oseskom. Tylko szybka diagnoza i natychmiastowe działanie przy bezmleczności loch pozwala uratować prosięta i matkę. Najlepiej natomiast jest nie dopuszczać do choroby, która nierzadko jest wynikiem błędów organizacyjnych w chlewni.

Zapalenie wymienia, bezmleczność i stan zapalny dróg rodnych – to elementy składające się na tzw. zespół bezmleczności poporodowej, nazywany dziś coraz częściej mianem coliformmastitis, choć w terenie wciąż jeszcze powszechnie wykorzystywany jest skrót MMA, pochodzący od łacińskiego nazewnictwa: Mastitis – zapalenie gruczołu mlekowego, Metritis –zapalenie macicy, Agalactia – bezmleczność.

            W produkcji prosiąt najważniejsze jest, aby odchowywać jak najwięcej, jak największego potomstwa od każdej lochy. Jeżeli u loch pojawia się bezmleczność, założenie to bierze w łeb. Wiadomo bowiem, że tylko silne i dobrze odchowane, a także zdrowe prosięta są podstawą sukcesu w dalszym odchowie i tuczu.

Co powinno niepokoić?

Choroba ma bardzo różnorodną etiologię i może dawać różne objawy. Bywa też, że nie wszystkie symptomy występują jednocześnie lub też w zbliżonym nasileniu. Najbardziej charakterystyczne jest pojawienie się wysokiej gorączki u loch, sięgającej nawet 41°C i szybko pogarszającego się stanu ogólnego zwierzęcia dzień do 3 dni po porodzie. Złe samopoczucie jest związane z apatią samic oraz spadkiem lub zupełnym brakiem apetytu. Zazwyczaj obserwujemy wówczas ostry stan zapalny całego organizmu – czyli tzw. posocznicę, która szybko postępuje. Widoczne jest również zaognione, obrzmiałe i twarde wymię lub jego część (tylko niektóre gruczoły). Ich bolesność powoduje, że lochy, broniąc się przed cierpieniem zadawanym przez próbujące je ssać prosięta, leżą na brzuchu, uniemożliwiając dostęp do sutków. W rezultacie w ciągu 24-48 godzin niedożywione prosięta, zazwyczaj z objawami biegunki i odwodnienia, padają. Często do objawów dołączają też maziste, ropne wypływy z dróg rodnych. Jednym z elementów dopełniających całości są zaparcia i twarde, ciemnej barwy odchody loch…

Dorota Pikuła
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach

Gnojowica stosowana według wytycznych Programu azotanowego

Nawozy naturalne to odchody zwierzęce wydalane przez zwierzęta gospodarskie lub mieszanina ściółki i odchodów tych zwierząt, przeznaczone do rolniczego wykorzystania, w tym również w formie przetworzonej, np. obornik, gnojówka, gnojowica, pomiot ptasi.

Wiosna to dobry czas na aplikację gnojowicy. Zmienił się jednak termin stosowania nawozów naturalnych w postaci stałej lub płynnej (jest krótszy!) i należy stosować je wyłącznie w okresach zgodnych z Programem azotanowym – Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2018 r. w sprawie przyjęcia „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (Dz. U. z 2018 r. poz. 1339). Program ten wyznacza również odległości dotyczące zakazu stosowania nawozów naturalnych. Zgodnie natomiast z Dyrektywą Azotanową ilość azotu wnoszona na hektar w nawozach naturalnych jest ograniczona do 170 kg rocznie. 

Według wytycznych Programu azotanowego gnojowicę można zastosować na gruntach ornych w terminach zgodnych z tabelą 1, czyli do 15, 20 lub 25 października, w zależności od regionu Polski. Natomiast jeśli planujemy zastosować gnojowicę w uprawach wieloletnich, trwałych i na trwałych użytkach zielonych (TUZ) to dzień 31 października jest terminem ostatecznym stosowania tego nawozu. Wyjątkowo terminy określone w tabeli 1 dla gruntów ornych, gruntów ornych na terenie gmin objętych wykazem stanowiącym załącznik nr 2 do Programu działań oraz gruntów ornych na terenie gmin objętych wykazem stanowiącym załącznik nr 3 do Programu działań nie dotyczą podmiotów, które będą zakładać uprawy jesienią po późno zbieranych przedplonach, buraku cukrowym, kukurydzy lub późnych warzywach. Podobnie terminy określone w tabeli 1 dla gruntów ornych, gruntów ornych na terenie gmin objętych wykazem stanowiącym załącznik nr 2 do Programu działań oraz gruntów ornych na terenie gmin objętych wykazem stanowiącym załącznik nr 3 do Programu działań nie dotyczą również podmiotów, które nie mogły dokonać zbiorów lub nawożenia z uwagi na niekorzystne warunki pogodowe, w szczególności nadmierne uwilgotnienie gleby. Dla tych podmiotów termin graniczny stosowania nawozów to dzień 30 listopada…

Piotr Kołodziejczyk

Gniezno

Dobrostan trzody chlewnej, to dobry stan zdrowia tych zwierząt w odpowiednich warunkach zoohigienicznych

Często zastanawiamy się, dlaczego w chlewniach zainfekowanych różnymi wirusami czy bakteriami produkcja trzody chlewnej jest na wysokim poziomie, a w innej nasze postępowanie lekarskie nie przynosi specjalnych efektów. Znane są przecież chlewnie zakażone mykoplazmą i wirusem PRRS, w których zarazki te nie mają większego znaczenia, zwierzęta nie chorują, w innych wielokrotne leczenie świń nie daje rezultatów. Dlaczego? – Środowisko!

Warunki środowiskowe w chlewniach determinują zdrowotność trzody chlewnej. Każdy osobnik może inaczej reagować na stres związany z niedociągnięciami środowiskowymi, a te często stają się przyczyną zapadalności na choroby. Dlatego tak ważne jest, aby utrzymywać optymalne dla zwierząt warunki zoohigieniczne. Jedynie w dobrze zarządzanym i zdrowym stadzie możliwa jest efektywna i opłacalna produkcja, co w dobie coraz większej konkurencyjności na otwartym europejskim, a nawet światowym rynku ma bardzo duże znaczenie – to często być albo nie być.

            W naszych warunkach klimatycznych bodaj największym wyzwaniem dla producentów i hodowców świń jest utrzymanie właściwej dla danej grupy technologicznej temperatury w chlewni. Z doświadczenia terenowego wynika, że właśnie warunki termiczne oraz prawidłowa wentylacja pomieszczeń, w których utrzymywane są świnie jest podstawową bolączką w wielu krajowych chlewniach. Z jednej strony musimy zapewnić zwierzętom odpowiedni dopływ świeżego powietrza, z drugiej utrzymać pożądaną temperaturę (tabela 1), wilgotność oraz odpowiednie, minimalne stężenia gazów (tabela 2). Okazuje się bowiem, że niekorzystne warunki termiczne są jednym z najczęstszych stresów, jakie fundujemy świniom. I mowa tu zarówno o wychłodzeniu, jak i przegrzaniu. Nieprawidłowe nagrzanie budynków determinuje najczęściej wystąpienie kolibakteriozy i dalej choroby obrzękowej, która może wystąpić w każdym wieku odchowywanych świń…

Leopold Tupalski

Ciśnieniowe urządzenia myjące

Popularne myjki wysokociśnieniowe są skutecznym i wygodnym środkiem technicznym, który pomaga w utrzymaniu czystości w hodowli. Warto zatem bliżej przyjrzeć się budowie, sposobowi działania, a także zasadom bezpiecznej obsługi tych urządzeń.

Utrzymanie czystości ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia dobrego stanu zdrowia zwierząt, wpływając jednocześnie na opłacalność produkcji zwierzęcej. Zagadnienie to ma szczególną wagę zwłaszcza w obecnych czasach, kiedy pojawiają się doniesienia o przypadkach występowania wśród trzody groźnych chorób, w tym tych nieznanych wcześniej na terenie naszego kraju.

Zapewnienie właściwej higieny w hodowli związane jest z systemem utrzymania zwierząt. Przydatne w tym będzie choćby zastosowanie rusztów oraz kanałów, które mają gładkie i łatwe do czyszczenia powierzchnie. Niezbędne jednak będą w tym celu odpowiednie środki i przybory oraz urządzenia, w tym również te do mycia wysokociśnieniowego. Wśród nich rozróżnić można urządzenia stacjonarne, zalecane przykładowo w przemyśle spożywczym, a także te wyposażone w koła jezdne. Te drugie, będące mobilnymi myjkami wysokociśnieniowymi, dzięki swej wszechstronności pomogą utrzymać czystość w budynkach inwentarskich, będąc również pomocne w czyszczeniu maszyn rolniczych oraz gmachów budynków lub posadzek…