Paweł pyta: Czy wielkość cząstek rozdrobnionego zboża i śrut poekstrakcyjnych w paszach dla świń może mieć wpływ na ich status zdrowotny oraz stopień wykorzystania skarmianych pasz?

          Z pewnością w sytuacji trwającego od dłuższego czasu braku opłacalności produkcji trzody chlewnej każda możliwość poprawy efektywności produkcji musi budzić zrozumiałe zainteresowanie. Od dawna wiadomo, że największy udział w kosztach produkcji świń ma pasza, stąd jeśli tylko staje się możliwe jej lepsze wykorzystanie, to powinno to znaleźć zastosowanie w praktyce.

W ostatnim czasie producenci świń ponownie zwrócili uwagę na wpływ wielkości cząstek rozdrobnionego ziarna zbóż i śrut poekstrakcyjnych w paszach na wskaźnik wykorzystania tych pasz. Przeprowadzone obserwacje i doświadczenia wskazują, że odpowiednia wielkość cząstek rozdrobnionych zbóż i śrut poekstrakcyjnych w paszach pomaga zoptymalizować ich wykorzystanie; zoptymalizować, czyli znaleźć najlepszą zależność między nakładami na rozdrobnienie zbóż a wskaźnikiem wykorzystania ich przez świnie. Większe rozdrobnienie spowalnia proces rozdrabniania (mniejsza wydajność linii rozdrabniania) i wymaga większych nakładów energetycznych, stąd wydaje się, że wytwórnie pasz powinny stara

się rozdrabniać zboża i śruty poekstrakcyjne do większych cząstek. Ale czy z punktu widzenia wartości pokarmowej (dostępność i strawność składników pokarmowych) takie postępowanie jest optymalne? Niemniej ważnym elementem prowadzonych obserwacji jest bardziej wnikliwe przyjrzenie się procentowemu udziałowi poszczególnych frakcji cząstek w zależności od rodzaju urządzeń użytych do rozdrabniania (śrutowniki bijakowe lub walcowe) oraz sposobu ich roboczego ustawienia.

Jednym z ważniejszych impulsów do podjęcia odpowiednich badań był też fakt, że udział i dostępność (strawność) ważnych składników pokarmowych w cząstkach rozdrobnionych zbóż i śrut poekstrakcyjnych może różni

się w zależności od wielkości tych cząstek. Przeprowadzone doświadczenia wskazują, że wartość pokarmowa pasz dla świń (warchlaki o średniej m.c. 22 kg w 12-tygodniowym okresie skarmiania) z udziałem zbóż i poekstrakcyjnej śruty sojowej nie różniła się statystycznie istotnie przy rozdrobnieniu cząstek w zakresie od 600 do 900 µm, ale warto zauważyć, że skarmianie paszy zarówno sypkiej, jak i zgranulowanej z udziałem zbóż i sojowej śruty poekstrakcyjnej bardziej rozdrobnionych (cząstki poniżej 750 µm) pozwoliło poprawić wykorzystanie spożytej paszy o ponad 5% w przeliczeniu na tempo wzrostu (FCR) oraz zwiększyć masę ciała świń o ponad 3%. Niestety, tego pozytywnego efektu nie zaobserwowano przy karmieniu tuczników o wyższej masie ciała (pow. 50-60 kg) paszami z różnie rozdrobnionymi zbożami i śrutami.

Przedstawione wyniki badań mogą być dodatkowym interesującym argumentem dla producentów granulowanych pasz dla świń o niższej masie ciała (warchlaki), gdyż w tym przypadku bardziej rozdrobnione zboża i śruty poekstrakcyjne mogą nie tylko poprawiać jakość granulek, ale także zwiększać ich wartość pokarmową.

Skarmianie granulowanych pasz pozytywnie wpływa na ilość zjadanej paszy w porównaniu do spożycia paszy w postaci sypkiej (miałkiej), a także obniża koszt transportu. Dzięki granulowaniu możliwe jest też większe wykorzystanie w produkcji pasz dla świń produktów ubocznych (tańszych) bogatych we frakcje włókniste (otręby, łuski sojowe, DDGS czy suszona pulpa buraczana), co przy większej koncentracji energii i składników pokarmowych w zgranulowanej paszy pozwala świniom na optymalne pokrycie ich zapotrzebowania na składniki pokarmowe, pomimo nieco większego spożycia paszy. Granulowanie paszy zmniejsza też jej pylenie oraz wielkość strat (rozsypywanie, niewyjady).

Wyniki badań wskazują, że wielkość rozdrobnienia może też pozytywnie wpływać na zdrowie świń poprzez właściwe kształtowanie mikrobioty jelitowej w kierunku prozdrowotnym, szczególnie w sytuacji coraz mniejszego profilaktycznego zastosowania antybiotyków jako stymulatorów wzrostu. Skarmianie pasz z udziałem grubiej rozdrobnionych zbóż i śrut poekstrakcyjnych wpływa stymulująco na większe namnażanie się mikroflory bakteryjnej jelita grubego, która odpowiedzialna jest za wytwarzanie średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych, zwłaszcza kwasów propionowego i masłowego. Obecność tych kwasów przeciwdziała namnażaniu się oraz wzrostowi wirulencji (zjadliwości) szczególnie groźnych szczepów bakterii z rodzaju Salmonella i Escherichia coli w jelicie grubym świń.

Ponieważ mocno rozdrobnione cząstki paszy mogą również sprzyjać powstawaniu owrzodzeń przewodu pokarmowego u świń, warto zoptymalizować wielkość cząstek rozdrobnionych zbóż i poekstrakcyjnych pamiętając z jednej strony o prozdrowotnym wpływie grubo rozdrobnionych zbóż i poekstrakcyjnych śrut, a z drugiej strony o lepszym wykorzystaniu składników pokarmowych drobno rozdrobnionych zbóż i poekstrakcyjnych śrut.

Opr.: ACONAR