Marcin pyta: Jak w praktyce powinno się realizować postulat zwiększenia ilości paszy spożywanej przez prosięta w pierwszych dniach po ich odsadzeniu?
W grudniowym wydaniu czasopisma „Trzoda Chlewna”, odpowiadając Marcinowi, starałem się zwrócić uwagę na najważniejszy element, jakim jest ilość wyjadanej paszy, warunkujący prawidłowy rozwój prosiąt po ich odsadzeniu. Nie ulega bowiem najmniejszej wątpliwości, że dla bardzo wielu producentów głównym problemem w pierwszych kilku dniach bezpośrednio po odsadzeniu prosiąt jest niskie spożycie paszy!
Dziękuję Czytelnikom za zainteresowanie się przedstawionym przeze mnie problemem i żywą reakcję na podane informacje. Chcąc poszerzyć wiedzę o warunkach odchowu prosiąt po odsadzeniu i ich wpływie na ilość spożywanej paszy, spróbujmy przyjrzeć się niektórym z nich trochę dokładniej.
Na pierwszym miejscu, chociaż może nie najważniejszym, postawmy szeroko rozumiane zarządzanie prosiętami. Chociaż nie powinniśmy wyolbrzymiać znaczenia higieny i zarządzania jako elementów pozwalających kształtować prawidłowe środowisko dla maksymalnego wzrostu odsadzonych prosiąt, to jednak staranna bioasekuracja, precyzyjnie opracowany i realizowany program profilaktyki zabezpieczający zdrowie prosiąt przed chorobami specyficznymi dla danej fermy, dobra logistyka przemieszczania zwierząt i ludzi w obrębie i poza fermą, a także ustawiczne szkolenie i trening załogi stanowią podstawę dla dobrze zorganizowanej odchowalni prosiąt odsadzonych. Wspomnieć należy także o wpływie na prawidłowe zarządzanie prosiętami starannie wykształconego i doświadczonego kierownika sektora odchowu prosiąt odsadzonych.
Ogólnie mówiąc, spożycie paszy zwiększa się wraz ze wzrostem strawności podawanej prosiętom paszy. Strawność surowców paszowych jest głównym czynnikiem, z powodu którego w skład pasz dla prosiąt odsadzonych wchodzą takie surowce, jak poddane obróbce termicznej zboża, preparowane białka mleka, mączki rybne oraz cukry proste (laktoza i sacharoza). Pasze takie są droższe od tych kukurydziano-sojowych, ale w znacznie większym stopniu gwarantują wysokie tempo wzrostu prosiąt oraz wyższy ich status zdrowotny. Gorzej trawione surowce przechodzą nienaruszone do jelita grubego prosiąt, gdzie zwykle sprzyjają namnażaniu się niepożądanej mikroflory wywołującej biegunki.
Warunki do wysokiego spożycia paszy znakomicie polepszają wszelkiego rodzaju dodatki służące poprawie stanu zdrowotnego jelit. Wymienić tu można specyfiki przeciwbakteryjne w dawkach stymulujących wzrost prosiąt, tlenek cynku, siarczan miedzi, niektóre kwasy organiczne oraz immunoglobuliny (białka jaj, plazma). Stymulujący wpływ na tempo wzrostu mają też mączki rybne, preparaty mleczne oraz gluten pszeniczny. Odpowiednia kombinacja powyższych składników pozwala na nawet 50% przyspieszenie tempa wzrostu, szczególnie w nie najbardziej optymalnych warunkach środowiskowych i przy obniżonym statusie zdrowotnym prosiąt.
Nawet najwyższej jakości pasza dla prosiąt odsadzonych może nie przynieść oczekiwanych korzyści, jeśli będzie skarmiana przez zbyt długi okres czasu bez uwzględnienia pokarmowego zapotrzebowania prosiąt w danym wieku, zarówno ilościowego, jak i jakościowego. Ogólnie mówiąc, inaczej powinien być zbilansowany udział poszczególnych składników pokarmowych w paszy dla prosiąt w pierwszym okresie po odsadzeniu w porównaniu do późniejszego okresu odchowu, a być może także nieco inaczej należy zbilansować paszę dla prosiąt o stosunkowo niskiej masie ciała w danym wieku aniżeli dla prosiąt o wyższej masie ciała w tym samym wieku.
Warto zwrócić też uwagę na fakt, że zwykle prosięta, które w dniu odsadzania mają wyższą masę ciała, z dużym prawdopodobieństwem w trakcie laktacji wypijały więcej mleka aniżeli prosięta lżejsze, przez co okres ich adaptacji do wyjadania suchej paszy może trwać nieco dłużej w porównaniu do pozostałych prosiąt. Jeśli na fermie jest stosowana segregacja prosiąt odsadzonych na dwie grupy (prosięta cięższe i lżejsze), a do tego są możliwości przygotowania dwóch różnych rodzajów paszy, to warto przygotować dla prosiąt cięższych paszę bardziej skoncentrowaną, dzięki czemu, pomimo niższego spożycia, będą one mogły utrzymać dotychczasowe tempo wzrostu.
Restrykcyjne przestrzeganie zasad bioasekuracji oraz staranne przygotowanie zbilansowanych pasz i precyzyjna realizacja programu ich skarmiania prosiętami uwzględniającego ich masę ciała w danym wieku pozwolą zmniejszyć ryzyko zróżnicowania się prosiąt w trakcie ich odchowu, co może być bardzo ważne zwłaszcza w przypadku produkcji prosiąt na dużą skalę.
Opr.: ACONAR
