Zygmunt Pejsak
Zakład Chorób Świń
Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
Zasady uwalniania stad od mykoplazmowego zapalenia płuc
Mykoplazmowe zapalenie płuc (Mycoplasmal pneumoniae of swine – MPS) określane niekiedy mianem enzootycznej pneumonii świń (enzootic pneumonia, EP) jest chorobą układu oddechowego świń, powodującą ogromne straty ekonomiczne w produkcji trzody chlewnej. Choroba ta występuje na wszystkich kontynentach, w tym we wszystkich krajach, w których prowadzona jest intensywna produkcja trzody chlewnej.
W krajach tych, do których zaliczyć można również Polskę, choroba ta występuje praktycznie we wszystkich chlewniach (w 90 – 100% gospodarstw produkujących świnie). W Wielkiej Brytanii chorobę tą stwierdza się w ponad 90% stad świń, zaś w stadach dotkniętych ostrą postacią MPS zmiany patologiczne, typowe dla tej choroby, stwierdza się w płucach u ponad 90% ubijanych w wadze 80-90 kg tuczników. Ostatnio przeprowadzone badania przeglądowe stad świń w Belgii, Hiszpanii, Niemczech i we Włoszech (2008) wykazały, że w ponad 90% stad zlokalizowanych na terenie tych krajów stwierdza się obecność seroreagentów dla Mycoplasma hyopneumoniae (Mhp). Podobna sytuacja ma miejsce w Polsce – przede wszystkim w gospodarstwach średnio i wielkotowarowych. Zmiany zapalne w płucach stwierdza się u około 40-50% ubijanych w naszym kraju świń.
Skutkiem MPS jest opóźnienie rozwoju prosiąt, warchlaków oraz tuczników, pogorszenie wskaźnika wykorzystania paszy, wydłużenie czasu tuczu, zwiększona śmiertelność i koszty interwencji weterynaryjnych.
Pierwotnym czynnikiem etiologicznym MPS jest Mhp. W jej rozwoju często wtórnie uczestniczą: jeden lub więcej gatunków warunkowo chorobotwórczych drobnoustrojów, np. Pasteurella multocida lub Streptococcus suis.
Szerzenie się zakażeń i choroby w stadzie
Nowo narodzone prosięta mogą ulegać zakażeniu przez Mhp niebawem po urodzeniu od loch, względnie drogą aerogenną za pośrednictwem zawierających ten drobnoustrój aerozoli. Istniej też możliwość zakażenia horyzontalnego między prosiętami. Choroba szerzy się stosunkowo wolno, doświadczalnie wykazano, że współczynnik szerzenia się infekcji waha się w granicach 3 – 3,5 co oznacza, że w ciągu 3 tygodni od jednego zainfekowanego prosięcia zakaża się 3 – 3,5 osobników. Źródłem pionowego zakażenia – od matki do prosiąt – są częściej pierwiastki niż lochy wieloródki. Okresy utrzymywania się nosicielstwa M. hyopneumoniae u prosiąt ssących przedstawiają się różnie (od 2-14 tygodni).
Skutkiem infekcji może być wystąpienie ze strony układu oddechowego objawów chorobowych, włącznie do zejść śmiertelnych u świń w wieku od 3-20 tygodni.
Wcześniejsze odsadzanie (< 3 tygodnie) może ograniczyć transmisję Mhp od lochy do potomstwa, ale nie jest to dozwolone w krajach członkowskich Unii Europejskiej.
