Skróty wybranych artykułów

Magdalena Kozera-Kowalska

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Polska w UE (nawet jeśli niektórzy tego nie chcą)

„Problem z ukraińskim zbożem” przypomina o przynajmniej dwóch innych, ważnych kwestiach, tj. o powstaniu teorii przewagi komparatywnej stworzonej na początki XIX wieku i przypisywanej Davidowi Rocardo, a nawiązującej – nomen omen – do handlu zbożem, oraz drugiej, tj. o funkcjonowaniu polskiej gospodarki, w tym rynku rolnego, w ramach globalnego rynku światowego za pośrednictwem wspólnego rynku UE z wszystkimi konsekwencjami in plus i in minus.

W praktyce oznacza to mniej więcej tyle czy aż tyle, że na sytuację popytowo-podażową, a zwłaszcza cenową, wpływ mają zarówno czynniki lokalne (na które w dużym stopniu można oddziaływać na poziomie kraju), jak i międzynarodowe (o znaczne mniejszej wrażliwości na wpływy/oczekiwania czy też żądania danego kraju), w tym te o zasięgu globalnym (których wszystkie kraje są biorcą w tym samym lub podobnym stopniu). W tym kontekście ogromne znaczenie ma umiejętność takiego kierowania towarową wymianą międzynarodową, aby doprowadzić do jak największej racjonalności transakcji (zarówno co do jej wartości ekonomicznej, jak i wolumenu towarów). Tu pojawia się pojęcie „przewagi komparatywnej”. W teorii zakłada się, że jeśli jedno z państw sprzedaje drugiemu dobra (produkty), które wymagają małych nakładów na wytworzenie, natomiast kupuje od niego te, których wyprodukowanie wymagałoby większych nakładów niż zakup, wówczas odnosi korzyści. Jeśli transakcja działa w równym stopniu w obie strony, wtedy zyskają obydwa państwa, co oznacza jednocześnie, że eksport i import towarów jest racjonalny…

Zygmunt Pejsak

Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR w Krakowie

Zasady ochrony stad świń przed najważniejszymi chorobami układu oddechowego

Choroby układu oddechowego świń stanowią od lat ważną przyczynę strat w produkcji świń, niezależnie od tego czy jest ona prowadzona w chlewniach średniotowarowych czy wielkotowarowych.

W wymienionych obiektach, w związku z rosnącą dynamicznie plennością loch, zwierzęta (warchlaki i tuczniki) dość często utrzymywane są w nadmiernym zagęszczeniu. W niektórych regionach dodatkowo ma miejsce nadmierne skupienie ferm w niewielkiej od siebie odległości. Jedno i drugie sprzyja wzajemnemu przenoszeniu, w tym drogą powietrzną (aerogenną), drobnoustrojów wywołujących infekcje o powinowactwie do układu oddechowego. Główną rolę odgrywa w omawianym zakresie Mycoplasma (M.) hyopneumoniae jako pierwotna przyczyna mykoplazmowego zapalenia płuc świń (Mycplasmal Pneumonia of Swine, MPS), zwanego też enzootyczną pneumonią świń…

Mariusz Soszka

Doradca żywieniowy, Ostrówek

Jakość zbóż

Zboża stanowią podstawową, zdecydowanie największą oraz najważniejszą grupę upraw na świecie. Ich globalna produkcja oscyluje w granicach 2,8 mld ton, a duża część zebranego plonu, poza wykorzystywanym w nasiennictwie i przemyśle, trafia na cele konsumpcyjne dla ludzi i pasze dla zwierząt. Najbardziej przydatne i pożądane są zboża charakteryzujące się wysoką jakością, która w zależności od kierunku wykorzystania definiowana jest w nieco odmienny sposób.

W Polsce, podobnie jak w światowej strukturze upraw, zboża uprawiane są na zdecydowanie największej części areału gruntów ornych. Rokrocznie z niewielkimi zmianami zajmują ok. 70-75% powierzchni wszystkich upraw. Areał zasiewu w dużej części decyduje o wielkości zbiorów poszczególnych gatunków zbóż w kraju, a brak znaczących rezerw, poza rokiem obecnym, wskazuje na wysoki poziom wykorzystania w kraju oraz eksportu. Z agrotechnicznego punktu widzenia zboża stanowią jeden z elementów zmianowania upraw, pomimo wielu przypadków prowadzenia ich uprawy przez wiele lat w monokulturze. Z ekonomicznego punktu widzenia koszty produkcji, wielkość plonu zbóż oraz ich ceny bezpośrednio wpływają na wielkość przychodu gospodarstw je produkujących i na możliwości ich rozwoju.Te same czynniki w sposób pośredni determinują koszty produkcji zwierzęcej w gospodarstwach o mieszanym profilu produkcji i w zdecydowany sposób wpływają na ceny pasz, a te na koszty produkcji i opłacalność chowu zwierząt…

Magdalena Kozera-Kowalska

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Ukraińskie zboże i nie tylko

Wobec ciągnącego się sporu, umownie nazwanego „kryzysem zbożowym”, coraz częściej pojawia się pytanie o to, czy UE (a dokładniej Komisja Europejska czy raczej urzędnicy unijni z komisarzami ds. rolnictwa i ds. handlu włącznie) otwierając awaryjne korytarze tranzytowe dla ukraińskiego zboża była świadoma ewentualnych negatywnych konsekwencji tego planu.

Założenia ze wszech miar szczytne, tj. zapobieżenie głodowi na świecie czy też bardziej pragmatycznie, tj. zachowanie źródła utrzymania ukraińskiej gospodarki obciążonej wojną, okazały się być wysoce nieprecyzyjnie zoperacjonalizowane tak na szczeblu unijnym, jak i krajowym. Dlaczego tak się stało, czy zabrakło racjonalności decyzyjnej, czy po prostu przewidywania skutków w wymiarze pozytywnym i negatywnym, lokalnym i regionalnym, a przede wszystkim ekonomicznym i społecznym – trudno dziś jednoznacznie ocenić. Można jedynie spróbować określić skalę zjawiska i oszacować jego dotychczasowy, a częściowo też przyszły wpływ na sektor rolno-żywnościowy w Unii Europejskiej i w Polsce…

Zygmunt Pejsak

Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR w Krakowie

Zakażenia wirusowe – ważna przyczyna strat w rozrodzie świń

Analiza wyników produkcyjnych krajowego stada podstawowego świń uwidacznia zaskakująco niską jego efektywność, co przekłada się na niezadowalające wyniki produkcyjne, m.in. na: liczbę prosiąt urodzonych w miocie, liczbę miotów na lochę w roku oraz liczbę prosiąt urodzonych przez lochę w ciągu roku w porównaniu do innych rozwiniętych rolniczo krajów Europy.

Wynika to z nieefektywnego wykorzystania potencjału rozrodczego loch, w tym przede wszystkim z błędów w organizacji i zarządzaniu rozrodem, ale także z niezwalczania powszechnie obecnych w naszych stadach czynników zakaźnych, będących przyczyną zamierania zarodków i płodów oraz poronień, czego ostatecznym efektem może być niski wskaźnik skuteczności inseminacji czy też ciągle dość powszechnego naturalnego krycia. Ze względu na często bezobjawowy przebieg chorób związanych z rozrodem ich występowanie umyka niejednokrotnie uwadze nie tylko producentów i hodowców trzody chlewnej, ale także sprawującym opiekę nad produkcją zwierzęcą lekarzom weterynarii.

Dane z rozwiniętych rolniczo krajów Unii Europejskiej (UE), Japonii i USA wskazują, że średnia liczba miotów przypadająca na lochę/rok mieści się tam w granicach 2,1-2,3, zaś średnia liczba prosiąt odsadzonych od lochy w ciągu roku zawarta jest w przedziale 26,5-38,0…