Skróty wybranych artykułów

Magdalena Kozera-Kowalska

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Żonglowanie kosztami…

Koszty produkcji stanowią nie od dziś jeden z głównych wątków dyskusji o rolnictwie i jego efektywności, jednak ostatnio rozważania te przybrały na sile. Dzieje się tak za sprawą burzliwych zmian ekonomiczno-politycznych, zwłaszcza w ostatnich dwóch latach.

Chodzi oczywiście o rosyjską napaść na Ukrainę, poprzedzające ją embarga (m.in. na mięso wieprzowe i owoce oraz warzywa), ale także o splatające się z tymi wydarzeniami zaszłości dużo szerszych, co do zasięgu i skali oddziaływania zmian wywołanych pandemią COVID-19. Ich skutki położyły się głębokim cieniem na rynki surowcowe, w tym zwłaszcza na rynek paliw kopalnych destabilizując ich ceny, a w konsekwencji ceny energii. Poza tym zachwianiu uległa ciągłość dostaw surowców rolniczych (głównie ziarna zbóż paszowych, słonecznika i kukurydzy), wynikająca m.in. z rabunku ziarna zmagazynowanego i przeznaczonego na sprzedaż z Ukrainy lub blokady jego transferu poza jej terytorium. Obrazu dopełniło gwałtowne inflacyjne drożenie środków do produkcji rolniczej (nawozów mineralnych, mieszanek paszowych czy też leków weterynaryjnych), związanych z nimi usług (od doradczych, przez pielęgnacyjne, po zbiór i magazynowanie). Wszystko to przełożyło się bezpośrednio na wzrost…

Grzegorz Woźniakowski

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Wydział Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych

Katedra Chorób Zakaźnych, Inwazyjnych i Administracji Weterynaryjnej

Zatrucia występujące u trzody chlewnej ze szczególnym uwzględnieniem mykotoksyn

Zatrucia pokarmowe u trzody chlewnej stanowią często zmarginalizowany problem na tle występujących chorób zakaźnych. Zatrucia u trzody chlewnej są zazwyczaj spowodowane zanieczyszczeniem środowiska chlewni substancjami chemicznymi stosowanymi m.in. w procesach deratyzacji, nawozami czy też środkami ochrony roślin. Rzadziej przyczyną jest zanieczyszczenie lub nieprawidłowe przygotowanie mieszanek paszowych.

Omawiając problem zatruć pod uwagę należy wziąć również możliwość zatrucia amoniakiem czy tlenkiem węgla na skutek awarii systemu wentylacji i/lub ogrzewania oraz zatrucie kumaryną, chlorkiem sodu, selenem, cynkiem czy też żelazem. Osobne i dominujące znaczenie w wywoływaniu zatruć posiadają mykotoksyny. Wiodące znaczenie zatruć pokarmowych wynika przede wszystkim z pogorszenia wskaźników produkcyjnych takich jak: niższa dynamika przyrostów masy ciała (m.c.) lub jej ubytek czy też niekorzystny wskaźnik konwersji paszy. Przebieg zatruć pokarmowych u trzody chlewnej ma zazwyczaj charakter nagły i obejmuje znaczną liczbę zwierząt w stadzie. W odróżnieniu od chorób zakaźnych o etiologii wirusowej czy bakteryjnej, zatrucia nie powodują wzrostu, a raczej spadek wewnętrznej ciepłoty ciała (w.c.c.). Oprócz przewodu pokarmowego trucizny mogą być wchłaniane z przewodu oddechowego oraz z powierzchni błon śluzowych i skóry…

Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Selen w żywieniu świń (cz. I)

Wszystkie organizmy żywe wymagają do normalnego funkcjonowania makro- i mikroelementów. Do składników mineralnych, które są potrzebne w małych ilościach (mikroelementy) należy selen (Se). Spełnia on szereg funkcji w organizmach żywych i jest niezbędny w procesach wzrostu i rozrodu.

W organizmie zwierząt Se w dużych ilości występuje w wytworach skóry, w których wbudowywany jest w miejsce siarki w aminokwasach siarkowych. Selen został odkryty w 1817 r. przez szwedzkiego chemika Berzeliusa i do 1957 r. był uważany za pierwiastek toksyczny.

Jako składnik enzymu peroksydazy glutationowej (GSH-Px) selen ma działanie synergistycznie z witaminą E i uczestniczy jako przeciwutleniacz w ochronie komórkowych i subkomórkowych struktur przed uszkodzeniem nadtlenkami. Około 40% całego Se u szczurów znajduje się w GSH-Px, która zawiera 4 atomy selenu. W systemie antyoksydacyjny witamina E jest pierwszą linią obrony, selen jako składnik peroksydazy (GSH-Px) drugą. Selen zmniejsza zapotrzebowanie na witaminę E (może ją częściowo zastępować), co wynika z podobieństwa funkcji (przeciwutleniacze). Natomiast wysoki poziom witaminy E w mieszankach, z uwagi na inne niż właściwości przeciwutleniające funkcje tego mikroelementu, nie eliminuje konieczności dodawania selenu do dawek…

Dagmara Łodyga, Małgorzata Kasprowicz-Potocka

Katedra Żywienia Zwierząt

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Wyzwania dla produkcji intensywnej trzody na tle rozwijającego się rolnictwa zrównoważonego

Intensywnie rozwijające się trendy ekologiczne oraz coraz większa chęć kupowania produktów z pewnych źródeł, nierzadko oznaczonych certyfikatem jakości lub zwyczajnie, produkowanych w sposób nieobciążający środowiska, powodują, że produkcja zwierzęca, a szczególnie ta intensywna, staje przed dużym wyzwaniem.

Produkcja wieprzowiny nadal zajmuje wysokie miejsce na globalnym rynku. Przewiduje się, że do 2031 r. wzrośnie ona o 17% z poziomu bazowego 2019-2021, ograniczonego przez ASF, i korzystając z rosnącej specjalizacji sektora i środków bezpieczeństwa biologicznego. Co więcej, przewiduje się, że do roku 2030 popyt na wieprzowinę wzrośnie o 35% w porównaniu do poziomu z 2012 r. i o 50% do 2050 roku (Henchion i in. 2021).

Tak wysoka produkcja jest możliwa przede wszystkim dzięki jej intensywności. Główną zaletą intensywnego chowu są jego skala i wysoka wydajność. Dzięki zastosowaniu nowej genetyki wzrosła mięsność i wydajność świń oraz poprawiło się wykorzystanie paszy. Nadzór nad gospodarstwem produkującym intensywnie jest także łatwiejszy, gdyż wzrasta poziom mechanizacji i informatyzacji, a zmniejsza się koszt nakładów pracy, co stanowi aktualnie poważną barierę dla mniejszych przedsiębiorstw…

Grzegorz Woźniakowski

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Wydział Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych

Katedra Chorób Zakaźnych, Inwazyjnych i Administracji Weterynaryjnej

Jakie są alternatywy ograniczenia stosowania antybiotyków w hodowli trzody chlewnej?

W dobie rosnącej antybiotykoodporności drobnoustrojów wydaje się, że „złota era” antybiotyków stosowanych u zwierząt gospodarskich jest już przeszłością.

Przez ostanie 40 lat stosowania antybiotyków pojawiły się szczepy Escherichia coli oraz Salmonella enterica subsp. enterica oporne na większość stosowanych antybiotyków. W związku z wprowadzonym ograniczeniem stosowania antybiotyków w Polsce u trzody chlewnej począwszy od 2022 r., zaprzestanie ich stosowania stanowi poważne wyzwanie dla lekarzy weterynarii oraz hodowców świń. Założeniem wydanej Dyrektywy Komisji Europejskiej jest ograniczenie stosowania antybiotyków o 50% do roku 2030. Najbardziej wrażliwą grupą wiekową świń na zróżnicowane czynniki stresogenne, włączając wahania temperatury, zakażenia bakteryjne czy też wszystkie czynniki związane z odsadzeniem od lochy, są prosięta. Najczęściej praktykowanym terminem odsadzenia prosiąt jest 3-4 tydzień życia. Następstwem występowania stresu poodsadzeniowego mogą być wolniejsze przyrosty masy ciała, obniżona odporność na choroby zakaźne, a co za tym idzie wyższa zachorowalność i śmiertelność prosiąt…