Zygmunt Pejsak

Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR w Krakowie

Dziki – dlaczego dla ochrony świń przed ASF musimy kontrolować ich populację i aktywnie poszukiwać,
badać i utylizować osobniki padłe w lasach i na polach

W listopadzie 2019 roku rozpoczęła się nowa, szczególnie niebezpieczna faza występowania afrykańskiego pomoru świń (ASF) w Polsce. Na początku tego miesiąca (4.11), w pobliżu drogi 325, łączącej miejscowości Sława i Nowa Sól w województwie lubuskim, znaleziono padłego dzika.

Pobrane próbki biologiczne zostały zbadane w kierunku ASF, 15.11.2019 r. oficjalnie stwierdzono, że dzik padł z powodu zakażenia wirusem ASF (ASFV). Był to pierwszy przypadek ASF w zachodniej części kraju. Można stwierdzić, że weszliśmy w nową fazę epidemii ASF w Polsce.

Tego samego miesiąca ASF stwierdzono u dzików w województwie dolnośląskim, a 4.12.2019 r. w Wielkopolsce. Nowe przypadki choroby wykryto w odległości przekraczającej 300 km od miejsc dotychczasowego występowania tej choroby u świń i dzików w naszym kraju. Nie ma wątpliwości, że ASFV na taką odległość nie został przeniesiony przez dziki tylko najprawdopodobniej w sposób pośredni lub bezpośredni przez człowieka. Jednym słowem, w ciągu 3 tygodni – na przełomie listopada i grudnia 2019 roku dziki padłe z powodu zakażenia ASFV stwierdzono w trzech województwach dotychczas wolnych od tej choroby.

Sytuacja epidemiologiczna jest w województwie lubuskim szczególnie niebezpieczna ze względu na fakt, że liczba i gęstość populacji dzików w zachodniej części naszego kraju jest wyraźnie wyższa niż na wschodzie. Będzie to najprawdopodobniej wpływało na szybsze rozprzestrzenianie się choroby w tym regionie. Zwiastunem mogącym potwierdzać powyższą hipotezę jest między innymi fakt, że w ciągu 6 ostatnich tygodni roku 2019 stwierdzono w woj. lubuskim 72 przypadki ASF (tab. 1). Warto przypomnieć, że na początku epizootii ASF w Polsce, w okresie pierwszych 22 miesięcy jej trwania, od lutego 2014 do grudnia 2015 zarejestrowano na Podlasiu około 80 przypadków ASF…

Grzegorz Zając

Nowa chlewnia z nową genetyką

Mimo posuwającego się na zachód afrykańskiego pomoru świń, można jeszcze spotkać odważnych, którzy swą szansę na prowadzenie dochodowej działalności upatrują w produkcji trzody. I chociaż planów dotyczących inwestycji i rozwoju nie podejmuje się z dnia na dzień – zwykle decyzję poprzedza długi proces, z uwzględnieniem wszystkich plusów i minusów takiego przedsięwzięcia – zastanawiamy się, czy powodzenie w tym przypadku jest możliwe. Do odważnych jednak świat należy…

Jeszcze większe zaciekawienie budzi taki fakt, gdy inwestycja nie dotyczy sporego obiektu, lecz takiego, powiedzieć by można, o rozsądnych wymiarach, ale niepozwalającego na pełne korzystanie z efektu skali. Taki właśnie budynek – nie mały, ale też nie za wielki – oddali do użytku w swym gospodarstwie państwo Alicja i Jan Czech z Broniewic pod Inowrocławiem w woj. kujawsko-pomorskim. Jest to chlewnia na 70 loch w cyklu zamkniętym. Uroczyste otwarcie budynku odbyło się 9 stycznia, a zasiedlenie 28 stycznia.

Do tej pory, przez 12 lat, państwo Czechowie prowadzili produkcję w cyklu zamkniętym, utrzymując stado liczące 25 loch F1 (wbp×pbz) i sprzedając rocznie 500-600 tuczników. Nową inwestycję zaczęli realizować w czerwcu ubiegłego roku, a plany budowy pojawiły się trzy lata wcześniej. – Mieliśmy jednak problem z ekologami – mówi gospodarz. Sprawa trafiła nawet do Samorządowego Kolegium Odwoławczego i sądu, co przedłużyło proces inwestycyjny o prawie dwa lata. Ekolodzy proponowali odstąpienie od protestów, ale zażądali za to 10% wartości inwestycji. Jedna z organizacji proekologicznych działa w ten sposób na terenie całego kraju, blokując realizację inwestycji i wyłudzając pieniądze od inwestorów. Pan Jan szacuje koszt wzniesienia i wyposażenia budynku na ok. 3 mln zł…

Mariusz Soszka

Doradca żywieniowy, Ostrówek

Mikroskładniki w żywieniu świń ciągle niedoceniane

Mikroskładniki, pomimo bardzo niewielkiego udziału w mieszankach paszowych i dawkach pokarmowych dla świń, stanowią komponenty niezbędne dla zachowania właściwej efektywności produkcji oraz zdrowotności zwierząt. Ich rola wydaje się być ciągle niedoceniana, a udział w paszach ze względu na ograniczenia środowiskowe stale ograniczany, czego producenci świń nie do końca są świadomi.

Składniki mineralne, w zależności od zawartości w organizmie i zapotrzebowania dziennego, podzielone zostały na dwie grupy, tj. makroskładniki (makroelementy), których uśredniona zawartość w organizmie jest większa od 0,1 g×kg-1 (powyżej 100 ppm lub mg/kg, tj. wyższa niż 0,01%) oraz mikroskładniki (mikroelementy, pierwiastki śladowe), których uśredniona zawartość w organizmie jest nie większa od 0,1 g×kg-1 (nie wyższa niż 0,01%). W grupie mikroskładników wyróżnione zostały dodatkowo ultramikroskładniki (ultraśladowe), których funkcje nie są jeszcze do końca poznane lub są kontrowersyjne.

Za niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania, w świetle obecnej wiedzy, uważa się ponad 20 mikroskładników mineralnych, lecz tylko kilka z nich jest uwzględnianych w normach żywienia i bilansowanych w dawkach pokarmowych i mieszankach paszowych.

Według oceny fachowców w praktyce produkcyjnej liczna grupa hodowców i producentów świń niestety nie przywiązuje należytej uwagi do właściwej zawartości mikroskładników w paszach, co wydaje się być związane z faktem, że z jednej strony nie są oni świadomi roli tych składników w organizmie, z drugiej zaś, nie mają wielkiego wpływu na ich zawartość w mieszankach paszowych, ponieważ ta uzależniona jest w dużej części od zawartość tych składników w MPU mineralno-witaminowej…

Marcin Ciorga

Instytut Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

Zdolność transportowa świń

Każdy transport zwierząt, nawet jeżeli wykonywany jest zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, jest najbardziej stresogennym etapem praktyki hodowlanej związanej z zakupem zwierząt do gospodarstwa lub ich odstawą do rzeźni.

Każdego roku na obszarze Unii Europejskiej, jak i z Unii Europejskiej do krajów trzecich, transportowane są miliony zwierząt. Według raportu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 2018 r. liczba ta w latach 2009-2015 wzrosła o 19% z 1,25 do 1,49 mld szt. rocznie. Tendencja ta dotyczy także transportu długotrwałego świń. W ten sposób przewożonych jest blisko 28 mln szt. rocznie. Jednocześnie jest to etap hodowli zwierząt gospodarskich, który ma kluczowe znaczenie dla utrzymania odpowiedniego poziomu ich dobrostanu. Dzieje się tak, dlatego że mimo stosunkowo krótkiego czasu trwania, proces ten jest niezwykle złożony i zależny od wielu czynników mogących wywołać u świń stres, często kończący się śmiercią. Około 70% upadków świń zdarza się w czasie transportu, a pozostałe 30% po osiągnięciu celu transportu. Największe straty związane z transportem dotyczą pogorszenia jakości mięsa po uboju przez zwiększenie częstości występowania syndromu PSE. Transport zwierząt rozpoczyna się od załadunku pierwszego zwierzęcia, a kończy na rozładunku ostatniego. Właśnie te dwa elementy transportu, załadunek i rozładunek zwierząt, są najbardziej stresogenne dla świń.

Przepisy prawa, zarówno europejskiego, jak i krajowego, oparte są głównie na Rozporządzeniu Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań. Dokument ten w precyzyjny sposób opisuje takie kwestie jak dokumentacja, szkolenia osób odpowiedzialnych, czy warunki techniczne, które muszą spełniać środki transportu oraz sprzęt do za- i wyładunku zwierząt. Tematem, który wzbudza większe wątpliwości jest zdolność zwierząt do transportu…

Mariusz Soszka

Doradca żywieniowy, Ostrówek

Bezpieczeństwo biologiczne surowców wchodzących w skład mieszanek paszowych dla świń

ASF w Polsce intensywnie się rozwija, a obszar objęty restrykcjami stale się powiększa. W ostatnich tygodniach, z nieustalonych jeszcze oficjalnie przyczyn, wirus pojawił się w zachodniej części kraju, co tylko utwierdza rolników i służby w przekonaniu, że nie jesteśmy w stanie totalnie kontrolować jego ekspansji w kraju. Producenci świń pytają o drogi transmisji wirusa…

Jak wiadomo, Polska nie jest jedynym krajem, który boryka się z ASF. W Europie z wirusem walczą Belgowie, Rumuni, Bułgarzy, Węgrzy, Serbowie, Litwini, Łotysze, Estończycy, a od niedawna Słowacy. Ciągle brakuje danych obrazujących jak choroba rozwija się na Ukrainie, tym bardziej na Białorusi, czy w Obwodzie Kaliningradzkim, a nieoficjalnie mówi się, że tam również pogłowie zostało zdziesiątkowane. Dania, Niemcy i Francja podjęły już szereg działań mających na celu ograniczenie możliwości przeniknięcia wirusa oraz opracowano plany na wypadek pojawienia się ASF. Na dzień dzisiejszy choroba dziesiątkuje również stada na obszarze Rosji, Mołdawii, Chin, Wietnamu, Filipin, Mongolii, Birmy, Kambodży, Korei Północnej i Laosu, a także kilku krajów afrykańskich. W grudniu choroba pojawiała się na terenie Indonezji. Odnotowano również przypadki obecności wirusa ASF w żywności wwiezionej do Korei Południowej i Japonii z Chin, co tylko dowodzi, że te kraje są również realnie zagrożone wystąpieniem choroby…