Doradca żywieniowy, Ostrówek

Granulat czy na sypko?

Ze względu na budowę anatomiczną i czynności fizjologiczne układu pokarmowego świń osiąganie zadowalających wyników produkcyjnych w chowie tych zwierząt wymaga dostosowania żywienia do specyficznych wymagań gatunku. Oprócz prawidłowego zbilansowania składników odżywczych w mieszance lub dawce, stosowania wysokiej jakości komponentów oraz ich prawidłowego rozdrobnienia i wymieszania, bardzo ważną rolę w wielkości pobrania, strawności i wykorzystaniu mieszanki odgrywa forma w jakiej jest ona zadawana.

Forma paszy

Świnie najczęściej żywi się „na sucho”, a więc zadając do karmnika lub koryta mieszankę paszową pełnoporcjową o ściśle określonych wartościach poszczególnych parametrów (energia, białko, tłuszcz, aminokwasy, witaminy, składniki mineralne itd.), która w całości zaspokaja potrzeby bytowe i produkcyjne danej grupy technologicznej zwierząt.

Na sucho świnie możemy żywić komercyjną mieszanką pełnoporcjową, przygotowaną w mieszalni pasz lub mieszanką pełnoporcjową wytworzoną w gospodarstwie przy użyciu dostępnych w nim komponentów oraz materiałów paszowych pochodzących z zakupu (MPU białkowe, MPU mineralno-witaminowe, śruty poekstrakcyjne, dodatki paszowe).

Biorąc pod uwagę formę mieszanek paszowych stosowanych w żywieniu zwierząt, możemy wyróżnić pasze w postaci sypkiej, granulowanej, kruszonki lub brykietu.

W żywieniu świń pasz w postaci brykietu i kruszonki praktycznie nie stosuje się, jednak od wielu lat trwa dyskusja na temat wyższości stosowania pasz granulowanych nad sypkimi i odwrotnie. Dyskusja ta nabiera intensywności szczególnie teraz, gdy coraz bardziej popularne stają się tucze kontraktowe i nakładcze, które w części oparte są na stosowaniu pasz komercyjnych pełnoporcjowych, a te mogą być dostarczone do gospodarstwa w postaci sypkiej lub granulowanej.

Żywienie paszami sypkimi

Biorąc pod uwagę dostępne dane, w Polsce i na całym świecie świnie najczęściej żywione są mieszankami paszowymi w postaci sypkiej. Na taki stan rzeczy wpływa kilka czynników, m.in. fakt, że większość producentów świń posiada własne zboża, mamy również bardzo dobrze rozwiniętą sieć dystrybucji mieszanek uzupełniających, komponentów białkowych i dodatków paszowych. Dodatkowo wieloletnia tradycja chowu świń pozwoliła na zdobycie przez producentów świń wiedzy na temat zasad produkcji pasz we własnych gospodarstwach oraz wymusiła konieczność nabycia wydajnych urządzeń do produkcji mieszanek. W praktyce decydującym czynnikiem wpływającym na stosowanie w żywieniu pasz sypkich jest jednak brak granulatorów w instalacjach do produkcji pasz w gospodarstwach, których zakup związany jest z poniesieniem sporych, nie do końca potrzebnych kosztów. Jak się okazuje, żywienie świń mieszankami sypkimi może być bardzo efektywne przy zastosowaniu odpowiedniej jakości komponentów, prawidłowego ich wymieszania, a wcześniej optymalnego rozdrobnienia.

Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Wykorzystanie preparatów serwatkowych w żywieniu prosiąt

Wysoka strawność składników pokarmowych mieszanek jest głównym czynnikiem prowadzącym do zwiększenia pobrania paszy i poprawienia przyrostów masy ciała, bez wzrostu występowania biegunek.

Strawność dawek jest funkcją strawności poszczególnych komponentów. Związana jest więc ściśle z rodzajem pasz i różnymi zabiegami technologicznymi stosowanymi podczas produkcji mieszanek dla prosiąt. Niedojrzały przewód pokarmowy oraz mniejsza odporność prosiąt wymagają stosowania mieszanek złożonych z komponentów o najwyższej wartości pokarmowej. Ponadto w produkcji mieszanek paszowych dla wcześnie odsadzonych prosiąt stosuje się różne zabiegi technologiczne zwiększające wartość pokarmową mieszanek.

Pierwsze mieszanki dla prosiąt muszą być wysoko strawne i łatwo przyswajalne, aby zapobiec stratom masy ciała. Dokarmianie prosiąt powinno się rozpocząć już po pierwszym tygodniu, najpóźniej po 2 tyg. życia. Sporządzając mieszanki dla prosiąt należy uwzględnić możliwości stosowania określonych pasz, zawartość składników pokarmowych, pobranie paszy, stopień rozwoju systemu trawiennego i czynniki wpływające na pH przewodu pokarmowego.

Pierwsze mieszanki powinny zawierać komponenty o wysokiej strawności (mleko lub serwatka w proszku, mączka rybna, modyfikowane białka sojowe, suszona plazma krwi) oraz skrobię poddaną zabiegom hydrotermicznym. Białko soi jest mniej właściwe dla prosiąt niż białko mleka. Białka antygenowe zawarte w soi uszkadzają ściany jelita cienkiego przez wzrost podziału komórek krypt i pojawienie się niedojrzałych enterocytów w kosmkach. Stosowanie modyfikowanych pasz sojowych wyraźnie zmniejsza ten niekorzystny proces. U prosiąt reakcja na czynniki antyżywieniowe w soi jest przejściowa i występuje najczęściej w postaci biegunki. Ze względu na konieczność adaptacji przewodu pokarmowego do nowych pasz zaleca się jednak stosowanie małych ilości poekstrakcyjnej śruty sojowej w mieszankach dla prosiąt. Wykorzystanie tej paszy jest istotne również ze względów ekonomicznych. Powyższe informacje wskazują na celowość stosowania w żywieniu prosiąt złożonych mieszanek paszowych składających się z komponentów paszowych najwyższej jakości. Wysoka cena takich mieszanek paszowych nie powinna być czynnikiem ograniczającym ich użycie. Korzystny wpływ takich mieszanek na zdrowotność prosiąt, pobranie paszy i w efekcie na wyniki całego odchowu, jak również w dalszej konsekwencji tuczu jest oczywisty, a ich udział w całkowitych kosztach produkcji jest relatywnie mały.