Zygmunt Pejsak

Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR w Krakowie

Zakażenia układu moczowego loch

Notatki z 10. Ogólnopolskiej Konferencji lekarzy weterynarii – specjalistów chorób świń, w Pawłowicach k. Leszna, październik 2020 (Część VI)

Niedocenianemu przez producentów świń i lekarzy weterynarii problemowi chorób układu moczowego swój wykład poświęcił autor sprawozdań z konferencji w Pawłowicach. Zwróciłem uwagę słuchaczy przede wszystkim na fakt, że przyczyną znacznego odsetka przedwczesnych brakowań loch są schorzenia układu moczowego. 

Trudności diagnostyczne i z reguły mało charakterystyczne objawy kliniczne schorzenia układu moczowego sprawiają, że jest ono powszechnie niedocenianym problemem zdrowotnym u świń i innych zwierząt. Zakażenia układu moczowego (ZUM) są ważną przyczyną padnięć, przede wszystkim loch, ich obniżonej płodności i powodem brakowania. Infekcjom tym sprzyja koncentracja produkcji (coraz większe stada i grupy technologiczne).

W zakażeniach układu moczowego drobnoustroje koncentrują się powyżej zwieracza pęcherza moczowego, w miejscu, które prawidłowo powinno być jałowe. 

Odsetek padnięć z powodu ZUM, w tym zwłaszcza w wyniku zapalenia pęcherza moczowego (cystitis) i odmiedniczkowego zapalenia nerek (pyelonephritis), waha się u loch prośnych w Europie, Kanadzie i USA w granicach od 20 do ponad 40% wszystkich padnięć loch. Dodać należy, że stany chorobowe ZUM u loch często nie kończą się śmiercią, a powrotem do zdrowia, nawet bez stosowania leków, lecz częstą konsekwencją takiej sytuacji są nawroty choroby, a wynikiem – problemy w rozrodzie. W rezultacie przybywa dni nieproduktywnych, zmniejsza się liczba miotów/lochę/rok i rośnie współczynnik brakowania loch…

Witold Jan Wardal

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Oddział w Warszawie

Wentylacja – rozwiązania służące do sterowania mikroklimatem w chlewni

W celu osiągnięcia pożądanych efektów produkcyjnych, efektywnie działająca wentylacja w chlewni w szczególności jest konieczna w upały, gdy chcemy usunąć nadmiar ciepła, ale również przydaje się w dni o często zmieniającej się kapryśnej pogodzie. Dlatego wzrasta znaczenie systemów zarządzania mikroklimatem.

Istota problemu

Brak wentylacji jest szkodliwy dla wydajności trzody chlewnej i samopoczucia personelu oraz wpływa negatywnie na żywotność budynku. Ponadto, parametry mięsa (jakość, zapach, barwa) pochodzącego od świń utrzymywanych w złych warunkach higienicznych znacząco odbiegają od norm.

Wentylacja grawitacyjna nie zawsze jest w pełni wystarczająca, jeżeli chodzi o zapewnienie prawidłowej wymiany powietrza w chlewni. W takim przypadku koniecznością staje się zainstalowanie automatycznych systemów zarządzania warunkami mikroklimatycznymi. Dobór systemu wentylacji powinien uwzględniać potrzeby termiczne grupy docelowej (knury, lochy luźne i prośne, lochy karmiące z prosiętami, prosięta odsadzone, warchlaki, tuczniki). Skuteczna praca instalacji wentylacyjnej polega na dostarczaniu w jednostce czasu odpowiedniej ilości świeżego powietrza do budynku i usuwaniu powietrza zużytego zawierającego szkodliwe gazy, parę wodną, drobnoustroje, kurz, bakterie, wirusy, zarodniki grzybów…

Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Zastosowanie probiotyków w żywieniu loch

Przewód pokarmowy jest nie tylko miejscem trawienia i wchłaniania składników pokarmowych, ale również odgrywa ważną rolę w procesach odporności zwierząt na choroby (Sugiharto 2014).

Zaburzenia w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego są przyczyną licznych schorzeń i gorszych efektów produkcyjnych. Właściwa równowaga mikrobiologiczna przewodu pokarmowego jest często zakłócana przez rożnego rodzaju sytuacje, takie jak: choroby, szczepienia, zmiana mieszanek paszowych czy też zaburzenia w przemianie materii oraz stosowanie antybiotyków w dawkach leczniczych.

Dodatkami paszowymi, które oddziałują na bakterie zamieszkujące przewód pokarmowy są m.in. probiotyki. Mikroorganizmy probiotyczne dodawane są do mieszanek paszowych, wody lub podawane są w postaci pasty.

Probiotyki są obecnie definiowane jako „żywe mikroorganizmy”, które zastosowane w odpowiedniej ilości wpływają korzystnie na status zdrowotny organizmu gospodarza. Preparaty probiotyczne zawierają zwykle pojedyncze szczepy lub kilka różnych kultur bakterii fermentacji mlekowej. Do produkcji probiotyków wykorzystywane są także niektóre gatunki grzybów i drożdży np. Saccharomyces, Aspergillus, Candida.

Probiotyki są grupą dodatków paszowych stosowanych w żywieniu świń od wielu lat. Upowszechnienie probiotyków w żywieniu świń ma związek z faktem, iż prawidłowa mikroflora przewodu pokarmowego wpływa na odporność na infekcje jelitowe powodowane przez takie patogeny jak Escherichia coli, Clostridium i in. Ostatnio zwrócono również uwagę na rolę mikroflory jelitowej w profilaktyce mikotoksykoz…

Zygmunt Pejsak
Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR w Krakowie

Siedem lat ASF w Polsce – czego się nauczyliśmy

W lutym bieżącego roku minęło 7 lat od stwierdzenia pierwszego przypadku afrykańskiego pomoru świń (ASF) w Polsce, co miało miejsce 14 lutego 2014 r. w odległości około 10 km od granicy z Białorusią, w okolicy miejscowości Grzybowszczyzna (pow. sokólski, woj. podlaskie). Znaleziono tam tego dnia padłego dzika, który leżał zamarznięty w wodzie.

Zwłoki dzika wydobyto spod warstwy lodu, a pobrane próbki wysłano do Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego Instytutu Badawczego (PIWet-PIB) w Puławach, gdzie 17.02.2014. stwierdzono obecność materiału genetycznego wirusa ASF (ASFV). Nie ma wątpliwości, że po raz pierwszy ASFV został zawleczony do Polski z Republiki Białorusi.

Od lutego 2014 roku do dziś (29.03.2021) stwierdzono w naszym kraju ponad 10922 przypadków ASF u dzików i 365 ognisk tej choroby u świń (ryc. 1).

Niestety, pomimo podejmowanych działań mających na celu eradykację ASF w kraju, liczba przypadków, a w ślad za tym liczba ognisk ASF w Polsce, dynamicznie rośnie, co uwidoczniło się szczególnie wyraźnie w okresie ostatnich lat. I tak liczba przypadków (przypadek = wystąpienie ASF u dzików) w kolejnych latach od roku 2014 do 29.03.2021 przedstawia się następująco: 30, 53, 80, 741, 2443, 2472, 4152, 919 przypadków. Podobnie rośnie liczba stwierdzonych w Polsce ognisk (ognisko = wystąpienie choroby u świń). Ich liczba od roku 2014 do października 2020 roku kształtowała się następująco: 2, 1, 20, 81, 109, 48, 103 ogniska ASF. W bieżącym roku pierwsze ognisko wyznaczone zostało 17.03.2021 r. w gospodarstwie, w którym utrzymywano 15938 świń, położonym w miejscowości Niedźwiady (gm. Świebodzin, pow. świebodziński, woj. lubuskie). Mimo tego można przyjąć tezę, iż ASF w populacji świń w Polsce oraz w Europie Centralnej jest chorobą sezonową, która ujawnia się z reguły w okresie od czerwca do końca września…

Mariusz Soszka
Doradca żywieniowy, Ostrówek

Surowce i preparaty białkowe stosowane w żywieniu świń

Jednym z podstawowych składników pokarmowych, niezbędnych do właściwego wzrostu i rozwoju organizmów zwierzęcych oraz prawidłowego ich funkcjonowania jest białko. Z fizjologicznego punktu widzenia ważna jest dzienna ilość pobranego białka przez zwierzę, która nie powinna być zbyt duża i zbyt mała w stosunku do zapotrzebowania, jak również jego jakość, rozumiana jako wartość biologiczna, i bioprzyswajalność.

Białko w organizmie zwierząt pełni szereg bardzo ważnych funkcji. Przede wszystkim jest materiałem budulcowym, ponieważ jest ono głównym elementem strukturalnym każdej żywej komórki. Białka tworzą strukturę ciała, budują nowe tkanki i stanowią materiał odbudowujący stare, które zostały uszkodzone (procesy regeneracji mięśni, powstawania blizn czy gojenia ran). Białko może stanowić cenne źródło energii dla organizmu (w efekcie spalenia 1 g białka powstaje 4 kcal energii). Dzięki kurczliwości włókienek białkowych (miozyna, aktyna) możliwy jest ruch ciała oraz jego narządów. Białka pełnią również funkcje regulacyjne i katalizujące (wszystkie znane enzymy, większość hormonów i regulatory ekspresji genów są białkami), funkcje transportowe (hemoglobina, białka osocza) oraz stanowią ochronę immunologiczną organizmu przed patogenami (immunoglobuliny). 

Pod względem chemicznym białka zbudowane są z aminokwasów, które połączone ze sobą wiązaniami peptydowymi tworzą proste lub rozgałęzione łańcuchy. Połączone ze sobą łańcuchy tworzą cząsteczki białkowe. Aminokwasy zbudowane są przede wszystkim z wodoru, tlenu, węgla i azotu. W skład niektórych aminokwasów wchodzą również żelazo, siarka, miedź, magnez, wapń, jod czy fosfor…