Zygmunt Pejsak

Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytet Jagielloński – Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

Dziki – najważniejszy obecnie rezerwuar wirusa ASF

Od wykrycia pierwszego przypadku ASF w Polsce (przypadek to wystąpienie ASF u dzików), co miało miejsce 17.02.2014 blisko granicy z Białorusią, ich liczba wzrosła w roku 2018 do ponad 3000 (14.11.2018).

W roku 2018, do początku listopada, liczba nowo wykrytych ognisk (około 2160) jest większa niż sumaryczna liczba przypadków w okresie 2014–2017. Można stwierdzić, że w ślad za coraz większą liczbą przypadków ASF rośnie, w regionach dotkniętych ASF, ilość wirusa ASF (ASFV) w środowisku leśnym i na polach, szczególnie tych, na których uprawia się kukurydzę. Dynamicznie powiększa się również obszar, na którym stwierdza się ASF u dzików. Do dzisiaj (2.11.2018) dziki dotknięte ASF wykryto w 62 powiatach. Odległość między skrajnym przypadkami ASF w osi północ–południe wynosi już 515 km, a w osi wschód–zachód 190 km.

Dzikiodgrywają bardzo ważną rolę w epidemiologii afrykańskiego pomoru świń.

W Afryce najważniejszą rolę przypisuje się guźcom. Są one uznawane za główny rezerwuar wirusa ASFV na tym kontynencie. Powyższe jest wynikiem dużego zagęszczenia populacji guźców i ich licznych kontaktów z kleszczami i świniami. Do infekcji guźców dochodzi poprzez ukąszenie kleszczy. W Afryce wrażliwe na zakażenie ASFV są także inne, wyraźnie mniej liczne populacje świniowatych, czyli świnia zaroślowa i świnia rzeczna. Na kontynencie tymzakażenia ASFV stwierdzano również u świni leśnej…

Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Żywienie loch wysokoprodukcyjnych

– pierwszy okres ciąży

Poprawa efektywności reprodukcyjnej loch, to przede wszystkim wzrost liczby prosiąt odsadzonych od lochy w roku. Ważnym elementem, który ma wpływ na omawiany wskaźnik jest liczba urodzonych prosiąt, która stale wzrasta.

Istotną przyczyną obniżonej plenności loch jest zamieralność zarodków i płodów. Ocenia się, że w warunkach naturalnych, w pierwszym trymestrze ciąży, ginie 10–40% zarodków, natomiast straty całego miotu w tym okresie występują u 5–10% skutecznie pokrytych loch (Te Brake 1975, Kemp i in. 2006, Markowska–Daniel i Rutkowski 2013). Zamieranie zarodków może być m.in. wynikiem działania różnorodnych czynników stresogennych, które przy niedostatecznej zdolności adaptacyjnej powodują obniżenie we krwi poziomu progesteronu odpowiedzialnego za prawidłowy przebieg ciąży.

Analizując wpływ żywienia na zamieralność zarodków, dużo uwagi zwraca się na zależność pomiędzy intensywnością żywienia w pierwszym okresie ciąży a poziomem progesteronu we krwi – hormonu odpowiedzialnego za utrzymanie ciąży. Pęcherzyk jajnikowy po owulacji przekształca się w ciałko żółte (corpus luteum – CL), którego głównym zadaniem jest zainicjowanie zmian wydzielniczych w macicy, przygotowanie jej na przyjęcie zarodka oraz utrzymanie ciąży przez pierwsze 12 tygodni. Jest to możliwe w wyniku wydzielania przez CL progesteronu. Progesteron (P4) wytwarzany w ciałku żółtym (CL) poprzez swoje wielokierunkowe działanie powoduje wytworzenie odpowiednich warunków dla implantacji zarodka, jego rozwoju, oraz zapewnia prawidłowy przebieg ciąży. Synteza progesteronu jest złożonym procesem, podlegającym regulacji przez czynniki dostarczane do jajnika z krwią lub syntezowane lokalnie w CL…

Benedykt Pepliński

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Jak obliczyć koszty produkcji tuczników

Podstawowym problemem polskiego rolnictwa nie jest tylko niska efektywność produkcji, czyli zbyt mała liczba odchowanych prosiąt od lochy, czy zbyt wysokie zużycie paszy, ale brak znajomości kosztów przez rolników.

Prowadząc zajęcia ze studentami Agronomii w każdej z grup zadaję pytanie: Ile kosztowało ich wyprodukowanie np. tony pszenicy. W ostatnich 3 latach jeszcze nie usłyszałem odpowiedzi, że ktoś policzył i wie. Zaczynają w głowie liczyć ile ich, co kosztowało. Ten sam problem dotyczy producentów trzody chlewnej. Wiemy mniej więcej, czyli nic nie wiemy nt. naszych kosztów. Bo gdybyśmy wiedzieli, to wtedy też potrafilibyśmy policzyć ile tracimy na zbyt wysokim zużyciu paszy, szukalibyśmy optymalnej mieszanki paszowej, policzylibyśmy jak szybko zwróciłyby się wydatki poniesione na poprawę plenności loch. Rodzi się zatem pytanie. Co trzeba uwzględnić i jak policzyć koszty. O tym ile zarobimy decydują trze elementy:

– cena zbytu,

– koszty produkcji,

– ilość sprzedanych tuczników, prosiąt, zbóż itd.

Spośród tych trzech najmniejszy wpływ mamy na ceny zbytu, bo jako rolnicy brutalnie doświadczamy jednej prawdy: jesteśmy biorcami cen, czyli to zakłady mięsne albo, szerzej, rynki międzynarodowe decydują po ile dzisiaj skupowane są tuczniki i czy nam się podoba, czy nie, musimy je dziś sprzedać, bo np. potrzebujemy już wolne miejsce w chlewni. Większy wpływ mamy na to ile produkujemy, ale tutaj ograniczają nas albo budynki inwentarskie, albo brak pieniędzy na zwiększenie produkcji, albo (gdy chcemy produkować z własnych zbóż) ilość pasz…

Piotr Kołodziejczyk

Gniezno

Dezynfekcja i bioasekuracja – czyli kilka słów o tym, jak ochronić stado świń przed chorobami

Produkcja trzody chlewnej, jak każda dziedzina rolnictwa, aby była rentowna i efektywna wymaga profesjonalizmu. Wspólny europejski rynek był tym czynnikiem, który w dużej mierze wyeliminował z gry nierentowne gospodarstwa utrzymujące świnie. Na arenie pozostali zatem gracze, którzy z tej produkcji czerpią zyski, produkujący wysokiej jakości żywiec.

Konkurencja jednak jest bardzo duża. Do tego dochodzi przemieszczający się w kierunku zachodnim afrykański pomór świń. To może okazać się kolejnym czynnikiem eliminującym liczne stada świń, szczególnie te w skali mikro. Z danych statystycznych wynika, że w 2017 r. ubyło w Polsce ponad 22 tys. stad. Najwięcej, bo ok. 3 tys. chlewni zlikwidowano w województwie podlaskim, czyli w regionie niemal w całości opanowanym przez afrykański pomór świń. W całej Polsce zauważalny jest trend likwidacji stad liczących od 1 do 10 świń. W 2017 r. ubyło ich aż 13 tys. Liczebność chlewni utrzymujących ponad 100 świń pozostała w stosunku do 2016 r. na niezmienionym poziomie. W Polsce mamy jedynie 2 tys. gospodarstw z obsadą ponad 1000 świń. Znajduje się w nich prawie 6 mln zwierząt, co stanowi ponad 40% krajowego pogłowia.

Bioasekuracja obowiązuje wszystkich producentów trzody chlewnej

Bioasekuracja do niedawna jeszcze kojarzona była tylko z wielkotowarowymi fermami trzody chlewnej – od 27 lutego 2018 roku jest wymogiem dla każdej wielkości stada w całej Polsce. Dzięki niej chronimy zdrowe zwierzęta przed niebezpiecznymi chorobami, w tym afrykańskim pomorem świń, ale również poprawiamy wyniki ekonomiczne w pozostałych. Tym samym ograniczamy rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych, ważnych nie tylko z sanitarnego, epidemiologicznego, ale również ekonomicznego punktu widzenia. Dzięki przestrzeganiu podstawowych zasad bioasekuracji można wyprodukować zdrowe, szybko rosnące i wysokiej mięsności i jakości tuczniki…

Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Żywienie loch wysokoprodukcyjnych – okres poprzedzający krycie

W ostatnich latach uzyskano znaczący wzrost produkcyjności loch, w takich cechach jak liczebność prosiąt w miocie, masa urodzonego i odsadzonego miotu. Obecnie ten kierunek doskonalenia jest dalej utrzymywany, ale pojawiły się inne problemy wymagające rozwiązania.

Coraz częściej czynnikiem ograniczającym efektywność produkcji świń jest duże brakowanie loch i ich zwiększona śmiertelność, szczególnie dotyczy to młodszych loch. Nasilają się również problemy z kończynami. Poprawa efektywności reprodukcyjnej loch, to przede wszystkim wzrost liczby prosiąt odsadzonych od lochy w roku. Ważnym elementem, który ma wpływ na omawiany wskaźnik jest liczba urodzonych prosiąt, która stale wzrasta. Dużym problemem jest masa urodzonych prosiąt. Obecnie ważnym wyzwaniem jest utrzymanie przy życiu oraz odchowanie prosiąt o małej masie urodzeniowej.

Mając na uwadze powyższe uwarunkowania, bardzo ważnym okresem w życiu loch jest okres poprzedzający krycie (inseminację). Jest on istotny zarówno w przypadku loszek, jak i loch. Ważnym celem jest uzyskanie wskaźnika skuteczności krycia na poziomie większym niż 90%, jak również liczebnych miotów. Z tego względu wcześniej wymieniony okres ma duże znaczenie. Zakładamy, że ten okres powinien wynosić mniej niż 6 dni. System żywienia i dodatkowe zabiegi związane z żywieniem mają więc bardzo ważne znaczenie w zakresie zwiększenia płodności i plenności loch. Uzyskanie krótkiego okresu od odsadzenia do krycia wpływa w istotny sposób na inny wskaźnik, tj. czas od odsadzenia prosiąt do skutecznego krycia. Przykłady z ferm hiszpańskich (BDporc, 2012) pokazują, że różnice pomiędzy najlepszymi i najgorszymi fermami w tym zakresie wynoszą tylko jeden dzień (5,90–6,92). Jeżeli natomiast porównujemy różnice w zakresie okresu od odsadzenia do skutecznego krycia to są one o wiele większe (8,19–11,33), co ma bardzo duży wpływ na produkcyjność loch…