Trwa weryfikacja deklaracji złożonych w ramach kampanii dopłat bezpośrednich i obszarowych na 2024 rok. Porównywanie danych zawartych we wnioskach ze stanem faktycznym i analizowanie dokumentacji posiadanej przez ubiegających się o wsparcie służy ustaleniu, czy podjęte zobowiązania są realizowane, a środki finansowe prawidłowo wykorzystywane. W związku z tym pracownicy Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz działających na jej zlecenie firm mogą osobiście, telefonicznie lub drogą e-mailową kontaktować się z rolnikami. Kontrolerzy posiadają imienne upoważnienia wydane przez ARiMR i są zobowiązani na prośbę okazać je (również w formie skanu) zainteresowanym osobom.
Główny Lekarz Weterynarii informuje o stwierdzeniu 42 w 2024 r. ogniska afrykańskiego pomoru świń (ASF) u świń w Polsce, na podstawie wyników badań laboratoryjnych z dnia 26 sierpnia 2024 r. otrzymanych z Krajowego Laboratorium Referencyjnego ds. ASF, tj. Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach (PIW – PIB).
Ognisko ASF nr 42 w 2024 r. wyznaczono w gospodarstwie, w którym utrzymywano 17 świń, położonym w miejscowości Grabowo, w gminie Stargard, powiat stargardzki, województwo zachodniopomorskie, na obszarze objętym ograniczeniami wymienionym w części III załącznika I do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2023/594, zmienionego rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2024/2187 z dnia 27 sierpnia 2024 r.
Inspekcja Weterynaryjna wdraża środki związane z likwidacją choroby, zgodnie z procedurami wynikającymi z rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2020/687, w tym m.in. zabicie i utylizację świń, oczyszczanie i dezynfekcję, wyznaczanie obszarów objętych ograniczeniami, tj. obszaru zapowietrzonego i zagrożonego w promieniu 10 km wokół ognisk.
Mamy koniec sierpnia. To finał prac polowych i zbiorów w rolnictwie. To był trudny rok dla wielu rolników, zwłaszcza tych, których dotknęły straty spowodowane niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi – stwierdził minister rolnictwa i rozwoju wsi Czesław Siekierski. Podczas dzisiejszej konferencji prasowej szef resortu rolnictwa przedstawił informacje przede wszystkim nt. pomocy finansowej dla poszkodowanych producentów rolnych, a także dotyczące pozostałych form pomocy dla rolników i aktualnej sytuacji w rolnictwie.
Pomoc dla rolników poszkodowanych w wyniku przymrozków i gradobicia
– W pierwszej kolejności pomoc będzie skierowana do producentów rolnych z sektora owoców i warzyw oraz sektora wina poszkodowanych w wyniku kwietniowych przymrozków lub majowego gradobicia – zapowiedział minister Siekierski.
Szef resortu rolnictwa przypomniał, że na wniosek Polski Komisja Europejska w lipcu 2024 r. opublikowała rozporządzenie wykonawcze w sprawie udzielenia nadzwyczajnego wsparcia finansowego tym sektorom.
– Łączna kwota wsparcia wyniesie ok. 470 mln zł – zapowiedział minister i wyjaśnił, że na tę kwotę złożą się pomoc z budżetu UE w kwocie 37 mln EUR oraz pomoc krajowa w maksymalnej możliwej wysokości, czyli 200 proc. kwoty wsparcia unijnego.
Szef resortu rolnictwa poinformował, że dziś Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt rozporządzenia w tej sprawie. Przewiduje się, że do połowy września rozporządzenie to wejdzie w życie.
– Wnioski od rolników Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) będzie przyjmowała w październiku. Chcemy, żeby rolnicy otrzymali pomoc do końca grudnia tego roku. Kwota wsparcia będzie zależna od rodzaju i obszaru uprawy oraz od wysokości strat. Maksymalna planowana stawka pomocy to 6 tys. zł na hektar. Może być ona jednak obniżona w zależności od wielkości obszaru dotkniętego stratami – wyjaśnił minister Siekierski i dodał, że czekamy na wyniki z komisji szacowania strat działających w terenie.
Pomoc dla rolników poszkodowanych w wyniku gradu, deszczu nawalnego, przymrozków wiosennych i huraganu
– Mamy na pomoc dla rolników, w gospodarstwach których powstały szkody w uprawach rolnych spowodowane wystąpieniem w 2024 r. gradu, deszczu nawalnego, przymrozków wiosennych i huraganu, zabezpieczone środki w budżecie. Wsparcie wyniesie od 1 do 3 tys. na 1 ha. Rozporządzenie w tej sprawie jest przygotowywane i niedługo będzie przyjęte. Planujemy rozpoczęcie naboru wniosków w połowie października 2024 r. – zapowiedział minister Siekierski.
Minister wyjaśnił, że stawki pomocy będą zróżnicowane w zależności od wysokości szkód. Mogą być jednak obniżone w zależności od obszaru dotkniętego stratami. Wysokość pomocy będzie ustalana jako iloczyn powierzchni uprawy, na której zgodnie z protokołem oszacowania szkód powstały szkody i stawki pomocy.
– Kwoty te nie pokryją w całości szkód, ale będą stanowiły znaczącą pomoc – dodał szef resortu rolnictwa.
Podstawą udzielenia tej formy pomocy są przepisy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich. Na jej realizację planuje się przeznaczyć ponad 200 mln zł. W przypadku gdy ze złożonych wniosków będzie wynikać, że zapotrzebowanie na pomoc przekracza łącznie zaplanowaną kwotę, do obliczenia wysokości pomocy będzie zastosowany współczynnik korygujący.
Umorzenia podatkowe
– Trwają prace nad rozporządzeniem ws. pomocy poszkodowanym producentom rolnym w opłaceniu podatku rolnego za 2024 r. Pomoc będzie polegała na wypłaceniu równowartości 3. i 4. raty podatku rolnego na 2024 r. Planujemy, aby środki zostały przekazane rolnikom do 31 maja 2025 r. – powiedział szef resortu rolnictwa i wyjaśnił, że ta forma pomocy jest przeznaczona dla rolników, którzy ponieśli straty o wielkości powyżej 30 proc.
Na realizację tej formy pomocy planuje się przeznaczyć ok. 160 mln zł. W przypadku gdy ze złożonych wniosków będzie wynikać, że zapotrzebowanie na pomoc przekracza łącznie tę kwotę, do obliczenia wysokości pomocy będzie stosowany się współczynnik korygujący.
Zgodnie z przepisami UE regulującymi pomoc publiczną wysokość pomocy będzie pomniejszana o 50 proc., jeżeli producent rolny nie posiada ubezpieczenia co najmniej 50 proc. powierzchni upraw w gospodarstwie rolnym, z wyłączeniem wieloletnich użytków zielonych.
– Wniosek ws. udzielenia tej formy pomocy będzie zgłoszony do Komisji Europejskiej – zapowiedział minister Siekierski.
Pomoc z budżetu na rok 2024
Minister Siekierski przypomniał, że do 31 maja 2024 r. przekazaliśmy krajowym producentom rolnym pomoc w kwocie ponad 7 mld zł. Mogli oni liczyć na następujące formy pomocy:
pomoc dla producentów pszenicy, żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych – 2,1 mld zł;
program pomocy dla producentów kukurydzy – 720 mln zł;
pomoc dla producentów rolnych, w gospodarstwach których wystąpiły szkody spowodowane wystąpieniem w 2023 r. niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, w tym suszy – 1 mld zł;
zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej – 1,65 mld zł;
2-procentowe kredyty płynnościowe z limitem akcji kredytowej i 5,4 mld zł.
Projekt budżetu na 2025 r. na rolnictwo
– Wczoraj Rada Ministrów przyjęła projekt budżetu na 2025 r. Budżet na rolnictwo wynosi 85 mld zł, co oznacza wzrost o prawie 9 proc. w stosunku do roku 2024 – poinformował minister Siekierski.
Monitorowanie rynku zbóż
Minister Siekierski przypomniał, że regularnie spotyka się specjalnie powołany zespół monitorujący sytuację na rynku zbóż. Zgodnie z przedstawianymi przez ten zespół danymi:
Zbiory podstawowe zbóż są w 2024 r. o ok. 4 proc. niższe w porównaniu do roku 2023, ale zbiory kukurydzy będą wyższe.
Ceny zbóż są stosunkowo niskie.
Ceny są kształtowane przede wszystkim przez giełdy światowe.
W dobrej cenie jest pszenica konsumpcyjna, gorsza jest cena pszenicy na paszę.
Sytuacja w rolnictwie – pozostałe tematy
Minister Siekierski omówił też pozostałe tematy dotyczące aktualnej sytuacji w rolnictwie.
– Udało się dokonać korzystnych dla rolników zmian w Zielonym Ładzie. Kiedy 3 lata temu Zielony Ład był zatwierdzany przez poprzedni rząd, za mało mówiło się o zagrożeniach. Teraz chcemy lepiej informować rolników – podkreślił szef resortu rolnictwa.
W aspekcie wymiany handlowej z Ukrainą minister Siekierski przypomniał, że od czerwca obowiązuje 3. edycja ATM.
– Głównie w rezultacie polskich działań zostały ustalone kontyngenty na wrażliwe towary. To wynik kompromisu, uzyskanego w wyniku rozmów z Ukrainą i KE. Mechanizm ochronny w postaci blokady napływu określonych produktów na rynek UE po przekroczeniu ustalonej kwoty już działa i został zastosowany kilkukrotnie – wskazał minister.
Szef resortu rolnictwa poinformował też, że trwają rozmowy dotyczące realizacji ustawy z 2021 r., zgodnie z którą dzierżawcy oddają 30 proc. ziemi do skarbu państwa.
– Ziemia ta jest przeznaczana dla rolników oraz dla spółek skarbu państwa, prowadzących hodowlę zwierzęcą. Ponad 50 proc. tych ziem ma trafić rolników – powiedział minister.
Wśród ważnych tematów szef resortu wskazał także na walkę z ASF oraz na monitorowanie przypadków choroby niebieskiego języka u bydła w UE.
Minister Siekierski poinformował, że cały czas w resorcie zarazem reagujemy, jak i programujemy.
– Pracują zespołu programowe, które we współpracy z przedstawicielami rolników monitorują sytuację w rolnictwie i przygotowują plany działań – tych dokonywanych na bieżąco i tych planowanych w bliższej i dalszej perspektywie – powiedział szef resortu rolnictwa.
Minister podkreślił także, że dużo miejsca i czasu poświęcamy przygotowaniu naszej prezydencji. – Nowa KE zacznie pracę 1 stycznia 2025 r., a przez pierwsze 6 miesięcy będziemy sprawować prezydencję. Pierwsza prezydencja w nowej KE będzie miała szczególny wpływ na kształtowanie polityki nowej KE. Chcemy, aby w tej polityce znalazł się nasz wkład programowy – zapowiedział minister Siekierski.
Do 26 sierpnia 2024 r. można się było ubiegać o wsparcie na inwestycje zapobiegające rozprzestrzenianiu się afrykańskiego pomoru świń. Złożono 1476 wniosków. Pomoc finansowana jest z Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.
O to dofinansowanie mogli się starać rolnicy (osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej), którzy spełniają następujące warunki:
posiadają nieruchomość (co najmniej od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy), zarejestrowali i prowadzą na jej terenie:
– chów lub hodowlę nie mniej niż 50 świń lub
– chów lub hodowlę metodami ekologicznymi nie mniej niż 27 świń, lub
– hodowlę świń ras rodzimych lub ras czystych;
mają w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy ukończone 18 lat (w przypadku osób fizycznych);
są wpisani do ewidencji producentów.
Pozyskane środki mogą przeznaczyć na:
utworzenie zadaszonej niecki dezynfekcyjnej;
wyposażenie gospodarstwa rolnego w urządzenia do dezynfekcji;
zapewnienie możliwości zdezynfekowania się osób zajmujących się obsługą świń;
wykonanie ogrodzenia;
budowę lub przebudowę magazynu do przechowywania słomy;
posadowienie silosu na paszę gotową lub zboże przeznaczone na paszę;
zapewnienie utrzymywania świń odrębnie od innych zwierząt.
Pomoc jest udzielana w formie refundacji 80 proc. kosztów kwalifikowanych lub – w przypadku inwestycji związanych z budową ogrodzenia – 80 proc. zryczałtowanych stawek. Limit dofinansowania w całym okresie realizacji PS WPR 2023-2027 wynosi 100 tys. zł, co jest istotne chociażby z tego powodu, że zakończony nabór był już drugim w ramach tej perspektywy finansowej. Ze wstępnych statystyk wynika, że złożono w nim 1476 wniosków o wsparcie w wysokości blisko 107 mln zł. Dla porównania w poprzednim wpłynęło blisko 1300 wniosków na kwotę niemal 85 mln zł i pierwsze płatności z tego tytułu trafiają na konta rolników.
Producenci pszenicy, żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych, którzy sprzedali ziarno między 1 stycznia a 31 maja 2024 r., mogli się ubiegać o wsparcie do 5 czerwca. Dotychczas na konta blisko 182 tys. rolników ARiMR przekazała 2,03 mld zł.
Pomoc była przeznaczona dla rolników, którzy między 1 stycznia a 31 maja 2024 r. sprzedali pszenicę, żyto, jęczmień, pszenżyto lub mieszanki zbożowe podmiotom prowadzącym działalność w zakresie obrotu zbożami, skupu lub przetwórstwa zbóż lub podmiotom skupującym zboża w związku z prowadzoną przez nie produkcją zwierzęcą. Oprócz tego starający się o to wsparcie powinni byli w 2023 r. złożyć wniosek o dopłaty bezpośrednie, a prowadzone przez nich gospodarstwo musi spełniać kryterium mikro-, małego albo średniego przedsiębiorstwa. Suma powierzchni upraw, do których może być przyznana pomoc, nie może przekroczyć 300 ha. Gdy o wsparcie ubiega się spółdzielnia produkcji rolnej albo spółdzielnia rolników, limit ustala się na jej wniosek, jako iloczyn 300 oraz liczby członków danej spółdzielni.
Budżet przeznaczony na dopłaty do zbóż to 2,1 mld zł. Złożono ponad 187 tys. wniosków, a ponieważ wynikająca z nich kwota przekroczyła dostępny limit, konieczne było ustalenie współczynnika korygującego – wynosi na 0,92.
Wysokość dopłat zależy od tego, w jakim przedziale czasowym doszło do sprzedaży ziarna i jego gatunku. W przypadku rolników, którzy sprzedali zboże między 1 stycznia a 10 marca 2024 r. stawki wynoszą:
1080 zł/ha pszenicy;
740 zł/ha żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych.
Natomiast gdy rolnik sprzedał swoje zboże pomiędzy 11 marca a 31 maja 2024 r. stawki wynoszą:
1620 zł/ha pszenicy;
1110 zł/ha żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych.
Kwota pomocy, którą może otrzymać rolnik, wyliczana jest na podstawie dwóch algorytmów:
powierzchnię upraw zbóż (pszenicy, żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych) wynikającą z wniosku o płatności bezpośrednie złożonego w 2023 roku mnoży się przez stawkę pomocy;
liczbę ton sprzedanych zbóż, wynikająca z faktur lub kopii faktur lub ich duplikatów potwierdzających taką transakcję w danym okresie dzieli się przez 5,4 dla pszenicy lub 3,7 dla pozostałych zbóż objętych wsparciem – wynik tego działania mnożony jest przez stawkę pomocy.
W obu przypadkach wynik należy pomnożyć przez współczynnik korygujący, a niższa z kwot wyliczonych na podstawie tych dwóch metod jest tą, którą otrzyma rolnik.
